راهکاری علمی برای رهایی از "سوسک خانگی"
محققان کشور در یک پژوهش مروری ارزشمند، سوسک حمام را به زیر ذره‌بین تحقیقاتی برده و بهترین روش کنترل آن را مورد بررسی قرار داده‌اند.
به گزارش ایسنا، سوسری‌ها یا همان سوسک‌های خانگی که برای بسیاری از مردم جهان، چندش‌آور محسوب می‌شوند، با بیش از 4600 گونه تقریباً در سرتاسر دنیا پراکندگی دارند. طبق آخرین چک‌لیست ارائه‌شده، 26 گونه از این حشرات مزاحم در ایران شناسایی شده‌اند که در میان آن‌ها، گونه‌ای به نام سوسری آلمانی با نام علمی "جرمانیکا بلاتلا" به‌عنوان یکی از رایج‌ترین آفات خانگی در اماکن انسانی به‌ویژه در آشپزخانه‌ها و همچنین حمام و سرویس‌های بهداشتی مطرح است. علاوه بر این گونه، گزارش‌هایی مبنی بر آلودگی به سوسری نوار قهوه‌ای نیز با فراوانی کمتر در اماکن مختلف انسانی در ایران ارائه شده‌اند.
در این میان، به گفته متخصصان، عدم آگاهی افراد و فقر بهداشتی، عدم نگهداری مناسب از منازل و رستوران‌ها، ضعف در اقدامات کنترلی آفت و جابه‌جایی سوسری‌ها در بین آپارتمان‌های چندواحده ازجمله علل سببی درصد زیاد آلودگی به سوسری‌ها ازجمله سوسری آلمانی در ایران است. همچنین سالن‌های پخت و توزیع مواد غذایی، سلف‌سرویس‌ها، آبدارخانه‌ها، سوئیت‌ها و انبارهای مواد غذایی به دلیل ورود مکرر مواد غذایی به‌صورت عمده، به‌ویژه همراه با کارتن‌های آلوده و در مواردی ورود تجهیزات دست دوم، همواره در معرض تهدید آلودگی به سوسری آلمانی و سوسری نوار قهوه‌ای هستند. با توجه به اهمیت شناسایی این موجود مزاحم و اجرای عملیات صحیح کنترل آن در اماکن مسکونی و تجاری، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله (عج)، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران و دانشگاه علوم پزشکی تهران، تحقیقی مروری را در این خصوص انجام داده‌اند که در آن روش‌های پیشگیری و کنترل سوسری‌های آلمانی و نوار قهوه‌ای بررسی شده‌اند. آن‌ها برای انجام این تحقیق، با استفاده از کلیدواژه‌های خاص، مقالات علمی پژوهشی مربوطه را از پایگاه‌های Google Scholar، ScienceDirect، Scopus، Pub Med، Web of Science، Medline و SID منتشرشده بین سال‌های 1977 تا 2021 استخراج کرده و مورد بررسی عمیق قرار داده‌اند. نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهند که برنامه‌های مبتنی بر کنترل تلفیقی سوسری‌ها در قالب «هرم تاکتیک‌های مدیریت تلفیقی» بهترین کارایی را در کنترل آلودگی به سوسری‌ها در اماکن انسانی ارائه می‌دهند. در این خصوص، حسین دهقان، استادیار و پژوهشگر مرکز تحقیقات بهداشت و تغذیه پژوهشکده سبک زندگی دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله (عج) و همکارانش می‌گویند: «نتایج منتشرشده از مقالات در سال‌های اخیر، بهترین رویکرد را در کنترل سوسری‌ها، اجرای برنامه‌های مبتنی بر استراتژی کنترل تلفیقی سوسری‌ها بیان کرده‌اند. در این استراتژی، ارتقای سطح آگاهی کارکنان و نیروهای خدماتی با استفاده از تجهیزات کمک‌آموزشی و برگزاری دوره‌های آموزشی تأثیر قابل‌توجهی در پیشگیری از آلودگی به سوسری‌ها دارد». به گفته آن‌ها، «در بین روش‌های کنترل، استفاده از فرمولاسیون‌هایی با کمترین سمیت، کارایی قابل‌توجهی را در کنترل سوسری‌ها از خود نشان داده‌اند. در این میان، کاربرد طعمه جاذب مسموم به‌ویژه به‌صورت ژل توانست در کمتر از یک هفته جمعیت سوسری‌ها را به صفر برساند». طبق اطلاعات ارائه‌شده در این تحقیق، از مزایای فرمولاسیون فوق، استفاده هدفمند از حشره‌کش‌ها، کاهش مقاومت به حشره‌کش‌ها و به حداقل رسیدن آلودگی محیط و مخاطرات ناشی از بقایای حشره‌کش‌هاست که در استراتژی کنترل تلفیقی مورد توجه قرار گرفته است. دهقان و همکارانش معتقدند، «با اجرای استراتژی کنترل تلفیقی آفات که همزمان با استفاده از آفت‌کش‌ها، موارد متعدد دیگری را نظیر افزایش آگاهی در بر می‌گیرد، کاهش قابل‌توجهی در استفاده از حشره‌کش‌ها و بقایای آن‌ها در محیط و همچنین ارتقای اثرگذاری طولانی‌مدت و کاهش سطح آلرژن‌های ناشی از سوسری‌ها ایجاد خواهد شد». گفتنی است این یافته‌های علمی پژوهشی که می‌توانند برای کنترل سوسری، این آفت آزاردهنده اماکن خانگی و تجاری مورد استفاده قرار گیرند، در فصل‌نامه «تحقیقات سلامت در جامعه» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران منتشر شده‌اند.
انتهای پیام