رشد تولید و بازگشت اعتماد به بورس
طی سال‌های اخیر رهبر معظم انقلاب در راستای توجه بیشتر مسئولان به حوزه مهم اقتصاد، عناوین مختلف اقتصادی به‌ویژه در حوزه تولید را به‌عنوان شعار سال مطرح کرده‌اند.
امسال هم رهبر معظم انقلاب سال را با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردمی» نام‌گذاری کرده اند؛ از این‌رو شاید این سئوال در ذهن سرمایه‌گذاران بورس ایجاد شود که چگونه می‌توانند با سرمایه‌گذاری در بورس شعار امسال را عملیاتی کنند؟
به‌عقیده کارشناسان، یکی از الزامات رشد و پویایی اقتصاد و جهش تولید، داشتن برنامه منسجم و هماهنگی و تعامل همه دستگاه‌های اجرایی و ترغیب مشارکت بخش خصوصی، رفع موانع و مشکلات موجود و تثبیت متغیرهای اقتصادی برای تحقق این مهم است.
رشد تولید با عرضه کالاها در بورس
عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: اگر بتوان اقدامی را انجام داد و فضایی را ایجاد کرد که فعالیت‌های مربوط به 2 بال مهم بازار سرمایه یعنی بورس کالایی و اوراق بهادار را در کنار هم پیش ببریم؛ به‌طورحتم کمک‌کننده به افزایش تولید در کشور خواهند بود. علیرضا ناصرپور در گفت‌وگو با ایرنا به نقش بازار سرمایه در تحقق شعار سال اشاره کرد و افزود: برای 2 بورس مهم کالایی و اوراق بهادار در بازار سرمایه می‌توان نقش مهمی را در این حوزه برای تحقق شعار سال 1402 متصور بود. وی تاکید کرد: آمارهای موجود از حجم و ارزش معاملات در حوزه بورس‌های کالایی، نشان‌دهنده یک واقعیت بوده و این واقعیت آن است که هرچه به‌سمت جلوتر پیش می‌رویم، حجم و ارزش بیشتری از کالاها در بورس کالا در حال معامله هستند. ناصرپور با تاکید بر اینکه ورود کالاها به بورس‌های کالایی در حال غلبه با یک چالش جدی به نام قیمت‌گذاری دستوری است، اظهار کرد: این موضوع به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ریسک‌ها در حوزه تولید تلقی می‌شود که در صورت رفع آن و حذف قیمت‌گذاری دستوری از اقتصاد کشور می‌توان به‌طورقطع شاهد کمک جدی به فرآیند تولید در کشور باشیم. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: ورود کالاها به بورس‌های کالایی از جمله مسیرهای مطمئنی هستند که می‌توانند معضل قیمت‌گذاری دستوری را تا حد زیادی از اقتصاد کشور مرتفع کنند. وی اظهار کرد: کالاهای شرکت‌هایی که اکنون در بورس فعال هستند، در برهه‌ای از زمان و تا قبل از ورود به بورس کالا، شامل قیمت‌گذاری بودند و نرخ مشخصی برای آنها توسط دولت تعیین می‌شد. ناصرپور اعلام کرد: فضایی که اکنون از طریق عرضه کالاها در بورس کالا ایجاد شده، به‌هیچ‌عنوان قابل‌مقایسه با زمانی نیست که کالاها مشمول قیمت‌گذاری دستوری بودند. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس به نقش بورس کالا در تحقق شعار سال 1402 اشاره کرد و افزود: اگر بتوان اقدامی را انجام داد و فضایی را ایجاد کرد که فعالیت‌های مربوط به 2 بال مهم بازار سرمایه یعنی بورس کالایی و اوراق بهادار را در کنار هم پیش ببریم، به‌طورحتم شاهد کمک به سهامداران شرکت‌های تولیدی برای حفظ منافع‌شان در شرکت‌ها خواهیم بود. وی گفت: همچنین از سوی دیگر این اقدام می‌تواند کمک‌کننده به افزایش تولید در کشور باشد، زیرا هرچقدر شرکت‌ها بتوانند کالاهای خود را با نرخ مناسب و واقعی‌تر به‌فروش برسانند، به‌طبع حجم تولیدی مناسب‌تری را با خود به‌همراه خواهند داشت.
خروج از بخشی‌نگری و سیاست‌گذاری‌های دستوری
بهرام شکوری، رئیس انجمن مس ایران گفت: دولت باید با فاصله گرفتن از تصمیمات ناگهانی، سیاست‌گذاری‌های دستوری و خروج از بخشی‌نگری، زمینه را برای افزایش اعتماد عمومی فراهم آورد تا به‌مرور شاهد تزریق سرمایه به بازار سهام باشیم. بهرام شکوری در گفت‌وگو با بازار سرمایه ایران (سنا)، در رابطه با نقش بازار سرمایه در تحقق شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردمی»، اظهار کرد: دولت می‌بایست در راستای نام‌گذاری شعار سال، بنگاه‌های خصولتی و دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی‌ها واگذار کند و مشارکت مردم در این بازار را افزایش دهد. وی افزود: در حال حاضر باوجود آنکه بازار سرمایه از بسترهای لازم برای سرمایه‌گذاری برخوردار است، اما به‌سبب تصمیمات خلق‌الساعه، اطمینان لازم سرمایه‌گذاران به‌منظور تزریق سرمایه در این بازار کاهش یافته است. رئیس انجمن مس ایران در ادامه تصریح کرد: دولت باید با فاصله گرفتن از تصمیمات ناگهانی، سیاست‌گذاری‌های دستوری و خروج از بخشی‌نگری، زمینه را برای افزایش اعتماد عمومی فراهم آورد تا به‌مرور شاهد تزریق سرمایه به بازار سهام باشیم. شکوری در ادامه تصریح کرد: بازار سرمایه باتوجه به زیرساخت‌هایش، می‌تواند نقش کلیدی در تجمیع منابع خرد داشته باشد، در همین راستا اگر بتوانیم از ظرفیت صندوق پروژه‌ها به‌منظور تکمیل پروژه‌ها بهره بگیریم، به‌طورحتم شاهد سودآوری صنایع و توسعه طرح‌ها خواهیم بود. وی درباره نقش سازمان بورس و اورق بهادار در تحقق شعار سال، اظهار کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان حافظ حقوق سهامداران می‌تواند با همراهی دولت و مجلس به بنگاه‌های تولیدی کمک کند تا آسیب‌های وارده به صنایع برطرف شود. رئیس انجمن مس ایران در ادامه تصریح کرد: حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان، رشد سوآوری صنایع تولیدی و توسعه اقتصادی را به‌دنبال خواهد داشت. شکوری در پاسخ به سوال سنا، مبنی بر اینکه پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد چه تاثیری می‌تواند بر سودآوری صنایع داشته باشد، اظهار کرد: مسئله ثبات اقتصادی یکی از موضوعاتی است که نقش قابل‌توجهی در جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و همچنین سودآوری صنایع دارد. وی بیان کرد: باتوجه به اینکه سال گذشته با دستورالعمل‌های خلق‌الساعه همچون عوارض صادراتی شاهد کاهش سودآوری صنایع بودیم، تمام قوانین و دستورالعمل‌ها می‌بایست برای یک بازه 10 تا 15ساله، ثابت باشند. رئیس انجمن مس ایران خاطرنشان کرد: افزایش شفافیت سودآوری بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی در گرو پیش‌بینی‌پذیری متغیرهای اقتصادی است.
بازگشت اعتماد از دست رفته به بورس
فرزین آقابزرگی، کارشناس بورس معتقد است: یکی از موفقیت‌آمیزترین تجربه‌ها در سطح بین‌الملل، واگذاری امور اقتصادی اعم از مشارکت بخش خصوصی و جلب اعتماد سرمایه‌ها؛ چه در داخل و چه در خارج از کشور است. وی با بیان اینکه وقتی صحبت از جهش تولید می‌کنیم، یعنی رشد قابل‌توجه برای بهبود وضعیت اقتصادی، مهار تورم و سایر مولفه‌های اقتصادی که به‌طریق مثبت راهبری شوند را در نظر می‌گیریم، افزود: در این راستا می‌بایست هزینه تمام‌شده تولید را به سطحی برسانیم که علاوه بر اینکه سود موردانتظار سرمایه‌گذار تامین شود، کثرت عرضه موجب کاهش تورم به‌مرور زمان و در بازه‌های میان‌مدت و بلندمدت شده، با رقابتی که میان تولیدکنندگان به‌دلیل افزایش تولید شکل می‌گیرد، موجب بهبود تولید شده، زمینه صادرات فراهم خواهد شد.
این کارشناس بورس اضافه کرد: در حال حاضر اقتصاد کشور با شرایط مختلفی روبه‌رو است، از یک‌سو دولت و بانک مرکزی نرخ سود 30 درصد سپرده‌ها را تعیین کرده‌اند. از سوی دیگر، انواع فشارها از جمله تحریم‌ها، کمبود مواد اولیه و ماشین‌آلات و همچنین کمبود نقدینگی لازم شرایط سختی را برای اقتصاد کشور رقم زده‌اند. آقابزرگی بااشاره به اینکه باید برای جهش تولید و مشارکت مردم در تولید، اعتماد از دست رفته آنها به‌ویژه در بورس بازگردد، یادآور شد: باتوجه به فراخوانی که در سال 99 اعلام شد و حاصل آن، بی‌اعتمادی مردم به بورس بود، همچنین، دولت وقت در بورس یکه‌تازی کرد و انواع بهره‌برداری لازم را از بورس انجام داد و به‌یک‌باره بورس را کنار گذاشت، این موضوع سبب شد از سال 99 تا این لحظه بورس عقب‌مانده‌ترین بازار را داشته باشد. وی ادامه داد: اگر یکی از سرمایه‌گذاران که دولت است، همواره قوانینی را وضع کند و نگاهش جانبداری از سهامداران بزرگ باشد، بی‌اعتمادی مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس افزایش می‌یابد و نمی‌توانیم اعتماد سرمایه‌گذار و مشارکت وی را داشته باشیم. این کارشناس بورس گفت: وقتی اعتماد مردم به سرمایه‌گذاری در بورس باز می‌گردد که جایگاه و مشارکت قانونی بخش خصوصی به‌صورت قانونی ایجاد شود، حتی رئیس‌جمهوری کشور هم، قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری تکرار کرد که امور اقتصادی را باید به بخش خصوصی بسپاریم، البته این موضوع به‌منزله رها کردن و نظارت کردن نیست، بلکه به‌منزله به‌رسمیت شناختن بخش خصوصی است. آقابزرگی متذکر شد: وقتی منافع بخش خصوصی به‌رسمیت شناخته شود و اتاق‌های فکری با حضور نمایندگان بخش خصوصی مانند اتاق بازرگانی، نماینده کانون‌ها، سهامداران حقیقی، سبدگردانان و تشکل‌های صنفی ایجاد شود و این نمایندگان در جلسات این اتاق‌های فکر حضور یافته و از منافع جامعه هدف خود دفاع کنند، جلب اعتماد حاصل می‌شود، ضمن اینکه لازم است بخش خصوصی را همواره در کنار دولت داشته باشیم و از سوی دیگر، دولت براساس قانون اصل 44 باید کوچک شود و امور را به بخش‌های خصوصی واگذار کند.
7 راهکار مهم برای افزایش اعتماد مردم به بورس
برخی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند، نگاه مثبت دولت در لایحه بودجه 1403 به بورس، انتشار اوراق تبعی، ساماندهی معاملات الگوریتمی و بازارگردانی مناسب می‌تواند به افزایش اعتماد به بورس بینجامد. محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با مهر درباره راهکارهای جلب اعتماد در بورس گفت: نخستین موضوع برای بازگشت اعتماد مردم به بورس، مسئله تدوین بودجه است و اگر ریسک سیستماتیک و سیاسی از بازار برداشته شود، سنوات گذشته نشان داده است بازار به تصمیماتی که در لایحه بودجه گرفته می‌شود، حساس است، در نتیجه می‌توان در بودجه سیاست‌هایی اتخاذ کرد که برای بازار سرمایه مفید باشد. غفوری افزود: موضوع دوم که بسیار مهم و تاثیرگذار است، تصمیمات دولت است، اگر دولت تصمیم‌گیری‌هایی از قبیل تامین نقدینگی از بازار داشته باشد، می‌تواند باعث اقبال سهامداران و باعث افزایش سودآوری شرکت‌ها شود که می‌تواند جانی دوباره به بازار سرمایه ببخشد، بالاتر رفتن سود شرکت‌ها باعث می‌شود نسبت نرخ به سود در بازار سرمایه تعدیل شود و این جذابیت، سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در چند سال اخیر تصمیمات دولت ضدبورس بوده و باعث شده، سهامداران از بازار سرمایه گریزان شوند، از این‌رو نگاه به اقتصاد کلان در سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه موضوع سوم بحث اوراق اختیار تبعی یا همان بیمه کردن سهام است، گفت: وقتی بازار واکنش منفی به همه‌چیز دارد، بازارساز با انتشار اوراق اختیار تبعی، امنیت خوبی به سرمایه‌گذاری در سهام می‌دهد، بورس و فرابورس این اقدام را شروع کرده‌اند که اتفاق خوب و مبارکی است و افزایش نمادهایی که دارای اوراق تبعی هستند، می‌تواند اعتماد به بازار سرمایه را افزایش دهد. وی افزود: موضوع چهارم، ساماندهی معاملات الگوریتمی می‌تواند بهتر از این انجام شود، معاملات الگوریتمی در چند ماه اخیر بیشتر به منفی کردن بازار کمک کرده است. غفوری اضافه کرد: موضوع پنجم، بحث بازارگردانی است، متاسفانه بازار گردان‌های قوی در بازار سرمایه وجود ندارد که بتوانند در شرایط منفی و هیجانی بازار سرمایه به داد بازار برسند و بازارسازی خوبی انجام دهند. تامین نقدینگی بازار گردان‌ها باید در اولویت قرار بگیرد و بازارگردانی آنها نیز باید ساماندهی شود و اصلاح رویه بازارگردانی می‌تواند اعتماد به بازار سرمایه را افزایش دهد. این کارشناس بازار سرمایه بااشاره به راهکار ششم جلب اعتماد مردم به بورس، گفت: موضوع ششم هم تجدید ارزیابی شرکت‌ها است که این مورد در نیمه دوم امسال اتفاق بیفتد و این موضوع می‌تواند یک محرک برای شرایط مثبت بازار باشد، از آنجایی که دارایی‌های دفتری شرکت‌ها خیلی پایین ثبت شده است، واقعی‌سازی دارایی شرکت‌ها می‌تواند سودهای شرکت‌ها را به‌سمت واقعی شدن ببرد و به شفافیت و رفع ابهام بازار سرمایه کمک کند. غفوری در پایان گفت: موضوع هفتم واگذاری سهام خیلی از شرکت‌های بزرگ مانند صنعت خودروسازی است که می‌تواند محرک خوبی برای بازار سرمایه باشد، اینها به شفافیت بازار سرمایه کمک کرده و هر جایی که شفافیت افزایش پیدا کند و ریسک کاهش یابد، سرمایه‌گذار به‌سمت آن بازار حرکت خواهد کرد.