پنج‌شنبه 20 دی 1403

رقص ناموزون روی گسل‌های شام؛ چرا ترکیه شریک خوبی برای آمریکا نیست؟/ اردوغان پاشنه آشیل ترامپ و بایدن را نشانه گرفت

وب‌گاه اقتصاد نیوز مشاهده در مرجع
رقص ناموزون روی گسل‌های شام؛ چرا ترکیه شریک خوبی برای آمریکا نیست؟/ اردوغان پاشنه آشیل ترامپ و بایدن را نشانه گرفت

اقتصادنیوز: در باب تحولات شام گمانه زنی ها بسیار است. بسیاری با اشاره به تنوع قومی حاکم بر این کشور جنگ زده، براین باورند که انتقال قدرت به شکلی مسالمت آمیز در این کشور غیر ممکن است و این احتمال بالا است که به واسطه نقش آفرینی بازیگرانی چون ترکیه در سوریه پسا اسد و انفعال واشنگتن، زمینه و بستر برای بازگشت داعش و القاعده هموار شود؛ گروه هایی که تهدیدی جدی برای غرب آسیا هستند.

به گزارش اقتصادنیوز، فارین پالسی با انتشار یادداشتی مدعی شد، به محض اینکه هواپیمای بشار اسد، رئیس جمهور پیشین سوریه وارد مسکو شد، بحث ها در باب رویکرد احتمالی ایالات متحده در سوریه پسا اسد بالا گرفت. جای تعجب نیست که گمانه زنی ها پس از آن اوج گرفت که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، در رسانه های اجتماعی نوشت «جنگ در سوریه، نبرد ما نیست». در همان بازه زمانی، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: «در حالی که همه ما به این سوال می‌پردازیم که چه اتفاقی می‌افتد، ایالات متحده با شرکای خود و سایر بازیگران در سوریه همکاری خواهد کرد تا به آنها کمک کند تا از فرصت پیش آمده برای مدیریت خطرات استفاده کنند». به نظر می رسد بایدن و ترامپ در کنار هم، خطوط کلی رویکرد ایالات متحده در قبال سوریه را در اختیار جامعه سیاست خارجی قرار داده اند.

آمریکاو آینده مبهم شام

فارین پالسی در ادامه این یادداشت آورد، گروهی با استناد به واکنش های بایدن و ترامپ براین باورند که رویکرد کنونی واشنگتن نشان می دهد که دولت آمریکا یک «فرصت تاریخی» را از دست خواهد داد، برخی دیگر استدلال کردند که در وهله اول این رویکرد نشان از تداوم استراتژی پیشین ایالات متحده در باب جنگ داخلی سوریه است؛ استراتژی که به طولانی شدن تنش های داخلی شام و این رنج 13 ساله کمک کرد. احتمالاً به واسطه همین فرضیه ها بود که به سیاست گذاران اطلاع داده شد که لازم است ایالات متحده انتقال آرام و باثبات قدرت در دمشق را تضمین کند. به ادعای این نشریه، این ایده که ایالات متحده می تواند نقشی در ایجاد نظم جدید در سوریه داشته باشد، احمقانه است. این فرضیه مبتنی بر بینش یا درک خاصی از کشور نیست. بلکه بر اساس عادات برخی از اعضای جامعه سیاست خارجی است که مدعی اند که ایالات متحده برای همه مشکلات دارای راه حل است.

به نوشته فارین پالسی، اگر پیام ترامپ مبنی بر این که جنگ س. ریه جنگ آمریکا نیست، بدین معنی است که ایالات متحده نباید در مهندسی سیاست سوریه دخالتی داشته باشد، باید گفت فارغ از انتقادها مبتنی بر فرضیه هایی عقلانی و منطقی است. سوریه اکنون تحت کنترل یک گروه شورشی به نام حیات تحریر الشام (HTS) قرار دارد. مطبوعات گزارش داده اند که ابومحمد الجولانی، رهبر این گروه از القاعده و داعش جدا شده است؛ گروه های تروریستی که مواضعشان در باب اقلیت ها و مردم سوری عریان است. اینها گزاره های مهمی هستند. اما دلیل جدایی جولانی از این القاعده و داعش فقط به واسطه تضاد اصول اعتقادی نیست. بلکه می توان نشان از رقابت در باب قدرت در ساختار گروه های رادیکال قلمداد شود. به طور خاص، ابوبکر البغدادی، رهبر داعش، می خواست تحریر الشام، جبهه النصره که آشکارا وابسته به القاعده است را در گروه خود قرار دهد. این امر منجر به کاهش قابل توجه قدرت جولانی می شد. بنابراین، در اصل، او جولانی از داعش جدا شد و گروهی تحت رهبری خود را تعریف کرد. درست است که به نظر می رسد تحریر الشام تن به افراطی ترین و تفریطی ترین سیاست ها و رویکردهای داعش تن نداده است - اما خود نیز کارنامه مثبت و روشنی ندارد. همچنین مهم است که در نظر داشته باشیم که صرفا شاهد تحولات اولیه در سوریه پسا اسد هستیم. پس از گذشت نزدیک به 54 سال از قدرت نمایی خاندان اسد، هیچ کس نمی داند چگونه باید با گروه های پیروز تعامل داشته باشند. به ادعای فارین پالسی، خبر خوب این است که حامیان مالی اسد به روسیه، امارات متحده عربی و جاهای دیگر رفته اند و حامیان کمتر شناخته شده رهبر پیشین سوریه ممکن است لزوماً با نظم سیاسی جدید به راحتی کنار نیایند.

آمریکا درگیر میان دو گزینه بد و بدتر

فارین پالسی در ادامه این یادداشت ادعایی آورد، سوریه دارای ساختارهای قومی و مذهبی شبیه همسایه خود در غرب - لبنان - است. توجه به این نکته مهم است که اکثر فرایندهای انتقالی به دموکراسی شکست خرده اند، همزمان تنوع قومیتی در سوریه به قدری زیاد است که معادلات را پیچیده تر خواهد کرد سوری ها ممکن است انتظارات را زیر پا بگذارند و از همسایگان خود درس بیاموزند، گزینه ای که در صورت تحقق مطلوب است. ناظران در حالی که مداخله ایالات متحده در فرایند انتقالی قدرت در سوریه را مطرح می کنند، اغلب ادعا دارند که سوری ها دارای نمایندگی هستند. سیاستگذاران باید بخش آخر این بحث را جدی بگیرند: آینده سوریه در اختیار مردم سوریه است که باید تصمیم بگیرند. سابقه واشنگتن در ترویج جوامع بازتر، عادلانه تر و دموکراتیک تر در خاورمیانه، سابقه ای سیاه و تیره است. دخالت در انقلابی که سوریه در آستانه اش قرار دارد، بعید است که به مردم سوریه کمک کند یا منافع ایالات متحده را محقق نماید. علاوه بر این، هیچ کس در سوریه عملاً از ایالات متحده برای تضمین گذار به دموکراسی درخواست کمک نکرده است.

در عین حال، ایالات متحده باید نقشی در سوریه ایفا کند. بایدن لحن مناسبی در باب تحولات شام داشت و به درستی اشاره داشت که ایالات متحده در باب ظهور دوباره گروه های تروریستی بالاخص داعش در سوریه پسا اسد، مسئولیت فراوانی دارد. تنها به همین دلیل است که واشنگتن با شرکای اسرائیلی خود برای هدف قرار دادن ماشین جنگی اسد همکاری داشته، تا بدینگونه تضمین کند که سلاح های فوق در اختیار رادکیال ها قرار نخواهد گرفت. با این حال، چشم‌انداز بی‌ثباتی و این واقعیت که افراط‌گرایان از خلاء قدرت تغذیه می‌کنند، مأموریت 900 نیروی آمریکایی در سوریه را نسبت به چند ماه پیش فوری‌تر می‌کند. خروج آنها در حال حاضر، در لحظه بی ثباتی حداکثری در سوریه، احمقانه خواهد بود. با این حال، این خطر واقعی وجود دارد که ترامپ نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کرده و به خانه بازگرداند. ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری اش دو بار تلاش کرد تا نیروهای آمریکایی را خارج کند، قبل از اینکه تعداد آنها را کاهش دهد و دوباره مستقر کند. به نظر می رسد او همچنین با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که به دنبال نقشی مهم در سوریه جدید است، تعاملاتی دارد دولت ترکیه بارها به ترامپ و دیگر روسای جمهور آمریکا گفته که آنکارا آماده مبارزه با افراط گرایان در سوریه است، اما این ادعایی خودپسندانه است. سوابق آنکارا نشان می‌دهد که اردوغان و متحدانش خواهان تضعیف حمایت ایالات متحده از نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) هستند، یک نیروی جنگی عمدتاً کرد که شریک واشنگتن در مبارزه با داعش است.

مشکل ترکیه این است که نیروهای دموکراتیک سوریه با حزب کارگران کردستان (یا پ. ک. ک)، یک سازمان شبه نظامی مرتبط است. ترک‌ها به ارتش ملی سوریه (SNA) - یکی دیگر از گروه‌های شورشی مورد حمایت ترکیه که در آزادسازی حلب نیز نقش داشت - دستور داده تا توجه خود را به نبرد با نیروهای دموکراتیک سوریه معطوف کند. از آن زمان، ارتش ترکیه نیروهای خود را در امتداد مرز ترکیه و سوریه پیش از تهاجم احتمالی با هدف نابودی گروه کرد به کار گرفته است. بررسی جزئیات مانور ترکیه در سوریه آسان است، اما تلاش آنکارا برای رویارویی ارتش ملی سوریه با نیروهای دموکراتیک نقطه اوج تلاش های یک دهه ای این بازیگر برای فریب دادن ایالات متحده است، آنکارا می خواهد ثابت کند که خواهان مهار رادیکالیسم است. اما رویکرد این بازیگر در ارتباط با کردها موجب می شود که اجرای ماموریت آمریکا در سوریه توسط ترکیه به بدترین نتایج منجر شود. این احتمال وجود دارد یک گروه افراطی در دمشق قدرت را در اختیار گرفته و هیچ متحد آمریکایی برای کنترل افراط گرایان باقی نباشد. از همین رو برای جلوگیری از بازگشت داعش و القاعده، آمریکا می بایست با هر هزینه ای در سوریه بماند، این کاری است که ایالات متحده می تواند و باید در سوریه انجام دهد.

همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
رقص ناموزون روی گسل‌های شام؛ چرا ترکیه شریک خوبی برای آمریکا نیست؟/ اردوغان پاشنه آشیل ترامپ و بایدن را نشانه گرفت 2
رقص ناموزون روی گسل‌های شام؛ چرا ترکیه شریک خوبی برای آمریکا نیست؟/ اردوغان پاشنه آشیل ترامپ و بایدن را نشانه گرفت 3