روحانیت با معنویت عجین است / روحانیون پایگاه مردمی دارند

به گزارش سرویس فرهنگی خبرگزاری دانشجو، «دوزیست» یک رسانه فرهنگی هنری است که قریب به دوسال در حوزه سینما و ادبیات مشغول به فعالیت است. ماموریت اصلی «دوزیست»، ایجاد گفتمان بر بستر موضوعات اجتماعی با محوریت فیلم‌ها و کتاب‌هاست. این مجموعه هر ماه یک فیلم و یک کتاب را از نقطه نظر اشتراکشان بر یک مفهوم اجتماعی بررسی کرده و به گفتگو می‌گذارد و در انتهای ماه به همراه کارشناسان و با حضور جمعی از علاقمندان به مسائل روز ایران، سینما و ادبیات اقدام به برگزاری رویداد‌های فیلمکتاب می‌کند. تاکنون چهارده رویداد «دوزیست» برگزار شده که مورد توجه اهالی رسانه و هنر قرار گرفته است. این گروه هم‌چنین چهار شماره از ماهنامه خود را نیز منتشر کرده‌اند. از آغاز سال 1402، «دوزیست» به سراغ بررسی تیپ‌های مختلف اجتماعی رفته و آن‌ها را موضوع پرونده‌های خود قرار داده است. این گروه فرهنگی در چهاردهمین رویداد خود، به موضوع بازنمایی روحانیت در فیلم‌ها پرداخت و نشستی با محوریت تیپ اجتماعی «آخوندها» با حضور سهیل اسعد مبلغ آرژانتینی و دکترای تمدن اسلامی و سیدمحمدعلی ابطحی سیاستمدار شناخته شده و رئیس مؤسسه بین‌المللی گفتگوی ادیان، برگزار کرد. نادر سهرابی فعال حوزه کتاب نیز اجرای این برنامه را برعهده داشت. سهرابی در ابتدای این گفتگو از مهمانان چهاردمین رویداد «دوزیست» پرسید: آیا مردم حق دارند روحانیت را مقدس بشمارند؟ ابطحی با بیان این موضوع که تقدس‌سازی امری اشتباه است گفت: بطور قاطع می‌گوییم که روحانیت مقدس نیست، روحانیت ممکن است محترم باشد، ولی نباید آنان را مقدس دانست این تقدس‌سازی‌های بی‌دلیل باعث تقدس زدایی می‌شود. روحانیت یک صنفی است که بیشتر از همه اصناف چهره‌های متضاد دارد و ممکن است عده‌ای از آن بویی از قداست نبرده باشند. برای مثال در دوران دفاع‌مقدس، شیخ علی تهرانی از مبارزان زمان شاهنشاهی که به درجه اجتهاد نیز رسیده بود به عراق رفت و از تلویزیون عراق علیه رزمندگان ایرانی صحبت می‌کرد. در حال حاضر در شورای مرکزی سازمان منافقین نیز روحانی وجود دارد، پس این لباس به خودی خود باعث تقدس افراد نیست. در کتاب «گذر خان» می‌خواستم مردم را با واقعیت روحانیت، علی‌رغم فضاسازی‌های مثبت ومنفی علیه‌شان آشنا کنم. اسعد نیز در پاسخ بیان کرد: بحث مرجعیت یک صنف، بحثی کلی است. در بعضی از جوامع روحانیت در اوج اقبال و مرجعیت جامعه قرار دارد، مثل حزب‌الله لبنان که الگو و اسوه مردم آن کشور با ادیان مختلف است یا در عراق آیت‌الله سیستانی اقبال عمومی دارد، اما کسی نمی‌تواند ادعا کند این موضوع مطلق است بلکه امری نسبی است یعنی ارتباط روحانیت و جایگاه روحانیت در جوامع مختلف متفاوت است، زیرا روحانیت واحد نداریم. سهرابی با اشاره به این نکته که مردم در گذشته کوچکترین مسائل خود را با روحانیت در میان می‌گذاشتند و از آن‌ها پاسخ سوالات خود را دریافت می‌کردند از ارتباط حال حاضر مردم با این قشر پرسید و اسعد پاسخ داد: روحانیت ماقبل انقلاب‌اسلامی و بعد از انقلاب‌اسلامی تعریف متفاوتی دارد، چرا که اکثریت روحانیت بعد از پیروزی انقلاب به حاکمیت پیوست و در دید مردم آن‌ها نماینده حکومت هستند. از نظر من به دلیل مشکلات جامعه علت اصلی مخالفت مردم با روحانیت به دلیل ناراحتی آن‌ها از نظام و حاکمیت است. ابطحی در پاسخ به این سوال که آیا سیاست مهمترین و بهترین فضا برای به آزمون گذاشتن علم حوزه نیست، گفت: نقش روحانیت در قبل انقلاب نقش اصیلی بود که مرجعیت و مقبولیت عمومی داشت. بعد از پیروزی انقلاب روحانیت در صدر قدرت قرار گرفت. پس از آن بعضی از روحانیون وارد سیاست و حکومت شدند مثل آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که پس از انقلاب در جایگاه روحانیت فعالیت نکرد و به یک چهره سیاسی تبدیل شد. دوست دارم یک کتاب درباره حوزه علمیه بعد از انقلاب بنویسم. فیلم سینمایی زیر نور ماه افکار سنتی جامعه روحانیت را به نمایش گذاشته است. روحانیت بعد انقلاب اگر فقط سیاستمدار هم بودند می‌توانستند کار خود را انجام دهند. بسیاری از روحانیون با سیاست مخالف و سکولار هستند آن‌ها ابراز حکومت نیستند در عین حال نیز از دین خود دست نمی‌کشند. سهرابی با اشاره به این نکته در فیلم سینمایی «زیر نور ماه»، لباس روحانیت را لباس خدمت نشان داده، از مهمانان چهاردهمین رویداد «دوزیست» پرسید که آیا لباس روحانیت برای آن‌ها منفعت دارد؟ اسعد پاسخ داد: من در منطقه‌ای زندگی کردم که روحانیت مردمی بود و بین مردم و روحانیت ارتباط تنگاتنگی وجود داشت به همین دلیل روحانیت را جزئی از مردم می‌دانستم. با همین قصد وارد حوزه شدم، ولی لباس روحانیت هیچوقت برایم موضوعیت نداشت و، چون کار بین‌المللی انجام می‌دهم عمامه را مانع بزرگی میدانم. نقش روحانیت در مقابل مردم، نقش حداکثری است و اصل تاثیرگذاری و هدایت حق کل مردم است. برای مثال امام موسی صدر فقط روحانی شیعیان نبود و با هر دینی و هر صنفی در ارتباط بود. ابطحی در انتها به اشاره به نقش روحانیت در گذشته و زمان حال گفت: اقشار متفاوت جامعه که بخش همیشگی اش روحانی بود لباس متمایز داشته و میخواستند به عنوان مرجعیت جامعه از افراد عادی متمایز باشند، اصل لباس روحانیون در ادیان مختلف جزویی از تشریفات تاریخی بوده و همیشه بخش رحمانیت جامعه را برعهده داشتند، روحانیت با معنویت عجین است و او را با عناصر معنوی پیوند می‌دهد. هرچه روحانیت از مجموعه اصولی که برای او ساخته شده فاصله بگیرد، مخاطبانش کم خواهند شد. رویداد «دوزیست» بصورت ماهانه برگزار می‌شود و شما می‌توانید برای اطلاع از فعالیت‌های این گروه، در شبکه‌های اجتماعی شناسه dozistgah و وبگاه Dozistgah.ir را دنبال کنید.