روزهایی برای وعده‌های بزرگ...
تبلیغات انتخاباتی هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری از چند روز قبل آغازشده و تا روز چهارشنبه بیست و ششم خردادماه ادامه خواهد داشت. در حال حاضر نامزدهای انتخابات مشغول سخنرانی، ضبط برنامه در صداوسیما و تبلیغات در فضای مجازی هستند.
یکی از راهکارهای معمول نامزدها برای پیروزی در انتخابات ارائه وعده‌های انتخاباتی و تصویری روشن‌تر و بهتر در آینده متناسب با اقشار و طبقات به‌ویژه تأثیرگذار جامعه به لحاظ میزان رأی است. اما وقتی وعده‌ای فراتر از درآمدها و هزینه‌های دولت باشد یا نیازمند کسب رضایت و موافقت نهادها و بازیگران دیگر و... باشد (تقریبا عملیاتی نباشد) عملا آن را می‌توان وعده‌ای پوپولیستی و خارج از محدوده امکانات دولت ارزیابی کرد. در همین دو روزی که از تبلیغات ریاست جمهوری 1400 گذشته، بسیاری از وعده‌های نامزدهای انتخابات را می‌توان ذیل چنین مفهومی قرار داد.
افزایش چند برابری یارانه‌ها، وام چند صدمیلیونی ازدواج به تمام جوانان، ایجاد آمار اشتغال بسیار زیاد در کوتاه‌مدت، رفع مشکل بورس در چند روز، تغییر یا برداشتن کنکور، رفع سریع مشکلات سیاست خارجی، تغییر خدمت نظام‌وظیفه و... ازجمله این وعده‌ها است. همان‌گونه که اشاره شد برخی از این وعده‌ها عملا تحقق‌ناپذیر هستند، تعدادی از آن‌ها از عهده دولت خارج است، انجام برخی دیگر از وعده‌ها نیز منوط به کسب رضایت دستگاه‌ها و سازمان‌های دیگر است که می‌باید اذعان داشت جلب موافقت و رضایت آن‌ها اگر گفته نشود ناشدنی حداقل فرایندی زمان‌بر و طولانی است.
به‌عنوان‌مثال پرداختن به موضوع خدمت نظام‌وظیفه و سربازی حرفه‌ای در روزهای اخیر توسط یکی از نامزدهای ریاست جمهوری موجب واکنش ستاد کل نیروهای مسلح شد.
سردار سرتیپ ابوالفضل شکارچی، سخنگوی ستاد کل نیروهای مسلح روز شنبه 8 خردادماه دراین‌باره اظهار داشته بود: کاندیداهای ریاست جمهوری به‌هیچ‌عنوان مجاز نیستند برای جذب رأی به موضوعاتی مانند سرباز حرفه‌ای بپردازند. آنان می‌دانند که نباید بعضی کلیدواژه‌هایی که صرفا کاربرد انتخاباتی دارد را استفاده کنند.
شاید یکی از دلایلی که موجب شده نامزدهای انتخابات به سمت وعده‌های تقریبا بزرگ حرکت کنند همین فاصله اندک مشخص شدن صحنه رقابت‌ها تا زمان رأی‌گیری است. به عبارت بهتر با توجه به اینکه هم‌اکنون عرصه انتخابات شکل‌گرفته و نامزدهای نهایی انتخابات در این دوره از رقابت‌ها خیلی دیرهنگام مشخص شدند و صرفا سه هفته بیشتر فرصت ندارند تا به ارائه برنامه‌های خود بپردازند برای پیروزی و ایجاد موج اجتماعی به بیان وعده‌های بزرگ و حساسیت‌زا برای جلب حماست اقشار مختلف مردم روی آورده‌اند.
با توجه به این توضیحات باید گفت با فرصت بیست‌روزه که تا زمان انتخابات باقی‌مانده نمی‌توان انتظار داشت رقابت برنامه‌ها در حوزه‌های مختلف منجر به تعیین نامزد برتر و گرایش افکار عمومی برای رأی‌دهی به آن شود. لذا نامزدی که در مناظره‌ها یا سخنرانی‌ها انتخاباتی حاضرجواب‌تر و خلاق‌تر باشد و قول و قرارهای بزرگ‌تری بدهد بهتر می‌تواند درصد آرای بیشتری از مردم را به سمت خود جلب نماید.
در این شرایط شاید توقع اینکه انتخابات بر مبنای عقلانیت مردم و آگاهی آن‌ها شکل بگیرد سخت است. برای رهایی از شرایط و وضعیت بالا در این دور از انتخابات و مقطع زمانی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ بالطبع این مسئله‌ای است که متخصصان باید به آن جواب دهند. علی‌الحساب دو راه‌حل می‌توان پیشنهاد داد که می‌تواند در مسیر اخذ تصمیم آگاهانه مردم کمک‌کننده باشد.
اول: معرفی تمام وزیران یا حداقل برخی از وزرا یا اعضای مهم کابینه (مانند وزیر امور خارجه، رئیس بانک مرکزی، معاون اول، رئیس دفتر و...) است که طبیعتا می‌تواند جهت‌گیری کلی کابینه، انسجام و گفتمان هر نامزد را بهتر به جامعه معرفی نماید. در این صورت تصمیم‌گیری نیز برای مردم ساده‌تر و آسان‌تر خواهد بود.
دوم: ارائه سیاست‌های کلی مدنظر در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و... است. بالطبع این سیاست‌های کلی نباید از چند صفحه بیشتر باشند و اینکه می‌باید دقیقا تعیین‌کننده و مشخص‌کننده نوع گفتمان حاکم بر برنامه‌ریزی‌های هر نامزد باشد.
البته معمولا نامزدها در این مقطع زمانی که به آرای اقشار و طبقات مختلف و تمام گروه‌های یک جریان سیاسی جهت پیروزی نیازمند می‌باشند به این‌گونه شفافیت چندان تمایلی ندارند. در این صورت صداوسیما می‌تواند در مناظره‌های تلویزیونی چنین درخواستی را از هفت نامزد انتخابات داشته باشد.