سالانه 240 میلیون مترمکعب آب در زیرشاخه زاینده رود تبخیر می‌شود

اصفهان - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان گفت: آبخوان‌های حوضه آبریز زاینده‌رود به سمت شور شدن می‌رود.

به گزارش خبرنگار مهر، حسن ترابی شامگاه چهارشنبه در هفتمین نشست از سلسله گفتگوهایی درباره جریان دائمی زاینده‌رود با موضوع چالش‌های کیفیت آب در حوضه زاینده‌رود با اشاره به اینکه بالادست سد زاینده رود شامل 2 حوضه و 2 زیر حوضه فریدون‌شهر و دامنه - داران است، اظهار داشت: طبق بررسی‌ها رودخانه پلاسجان در روستای اسکندری در دراز مدت تغییر بارش نداشته اما آب خروجی این حوضه بشدت کاهش یافته است و اگر انتقال آب چشمه لنگان وجود نداشت، این رودخانه خشک شده بود.

وی با بیان اینکه پلاسجان از سرشاخه‌های رودخانه زاینده‌رود سال 1357 سالانه 6 مترمکعب بر ثانیه آبدهی داشته، گفت: ضریب رواناب خروجی پلاسجان بین سال‌های 1357 تا 1370 پنج مترمکعب بر ثانیه بوده درحالی که بارش حوضه 361 میلیمتر بوده و بین سال‌های 1370 تا 1382 ضریب روان آب از پنج متر به 2.98 مترمکعب بر ثانیه می‌رسد که میزان بارش ثابت بوده اما بین سال‌های 1382 تا 1398 روان‌آب به 4.42 مترمکعب افزایش می‌یابد چون دهه 80 تونل چشمه لنگان وارد این زیر حوضه شد.

عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه اصفهان با بیان اینکه عده‌ای کاهش شدید آب خروجی در پلاسجان و چشمه لنگان را توسعه کشاورزی می‌دانستند، خاطرنشان کرد: هفت هزار تصویر ماهواره‌ای از این منطقه را بررسی کردم که نشان داد متوسط افزایش زیرکشت آنچنانی در این حوضه در 20 سال اخیر نداشتیم؛ کشاورزی بیشتر نشده و صنعت در این حوضه توسعه پیدا نکرده و اگر مصارف شرب هم اضافه شده باشد 90 درصد آن به سیستم برمی گردد درحالی که حجم آب گمشده پلاسجان و چشمه لنگان بسیار زیاد است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: طبق مطالعاتی که در این حوضه داشتم آبیاری بارانی باعث افزایش 20 درصد تبخیر آب شده و در مقاله‌ای که دراین خصوص نوشتم میزان تبخیر در روز 22 درصد و در شب 6 درصد است و به بیان دیگر 20 درصد آب به وارد زمین نمی‌شود.

سالانه 240 میلیون مترمکعب آب در زیرشاخه زاینده‌رود تبخیر می‌شود

ترابی با اشاره به اینکه توسعه خطی اراضی کشاورزی و سیستم آبیاری بارانی از سال 1362 آغاز شد، ابراز داشت: طبق محاسباتی که انجام دادیم دقیقاً آبی که گم شده بود در تبخیر بود؛ اگر امروز برآورد کنیم برای تونل چشمه لنگان و شبکه‌های آبیاری این منطقه هزاران میلیارد هزینه کردند اما سبب شده آب بخار شود به طوری که در این منطقه 150 هزار هکتار در سال 240 میلیون متر مکعب آب تبخیر می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه آبخوان‌های حوضه زاینده رود روز به روز آلوده‌تر شده است، افزود: طبق مطالعات 10 ساله‌ای که بین سال‌های 1384 تا 1394 در حوضه زاینده رود داشتم در سال 84 مسیر حرکت آب‌های زیرزمینی از بالادست به سمت دشت اصفهان - برخوار و در نهایت تالاب گاو خونی بود در سالی که زاینده‌رود زایش داشته و رودخانه از بالادست رودخانه و پس از چم آسمان تا تالاب ادامه داشت.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مسیرآلاینده‌ها تا سال 84 به سمت تالاب بود، خاطرنشان کرد: در سال 94 مسیر حرکت به سمت دشت شرق اصفهان برمی گردد که به علت برداشت بی رویه آب از چاه‌های شرق تراز آب افت کرده و تمام آلاینده‌ها نیز از تمام حوضه به سمت دشت شرق اصفهان برمی گردد و آبخوان‌های ما را به سمت شور شدن می‌برد.

بیماری‌های مرتبط با آب در اصفهان کاهش یافته است

در ادامه زهرا موسویان کارشناس ارشد مهندسی محیط‌زیست مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان اینکه تأمین آب سالم و کافی اساسی‌ترین نیاز جامعه بوده و انسان سالم محور توسعه پایدار است، اظهار داشت: سالم بودن آب در چهار بخش میکروبی، شیمیایی، ظاهری و رادیولوژیکی بررسی می‌شود.

وی با بیان اینکه بدلیل توسعه صنعتی در اصفهان، یکی از داده‌های مهم درباره سلامت آب این خطه می‌تواند بررسی ترکیبات شیمیایی باشد، خاطرنشان کرد: آلودگی‌های رادیولوژیکی در آب اصفهان نداشتیم و در چند سال گذشته در یکی از شهرستان‌هایی که به وجود مواد رادیواکتیو مشکوک شده بودند با هماهنگی سازمان انرژی اتمی نمونه برداری انجام شد و مشکلی وجود ندارد.

کارشناس ارشد مهندسی محیط‌زیست مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به اینکه روزانه یک هزار و 200 مورد کلرسنجی در استان انجام می‌شود، افزود: به همین تعداد نیز نمونه برداری برای سنجش کدورت آب صورت می‌گیرد.

موسویان با بیان اینکه تا یکسال گذشته نمونه برداری و آنالیز شیمیایی آب هر دو ماه یکبار توسط مرکز بهداشت استان و در پایانه‌های مسافربری و مدارس و بیمارستان‌ها انجام می‌شد، افزود: آنالیز شیمیایی آب اکنون از فصلی به شکل سالانه انجام و تمام داده‌ها تحلیل می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مراکز بهداشت شهرستان‌های ما به آزمایشگاه میکروبی آب مجهز هستند، تاکید کرد: برای آزمایش‌های میکروبی آب و شیمیایی فاضلاب به دستگاه‌های پیشرفته و مدرن آزمایشگاهی برای آنالیز نیاز داریم.

کارشناس ارشد مهندسی محیط‌زیست مرکز بهداشت استان با اشاره به اینکه مطلوبیت آب اصفهان در سال گذشته 99.61 درصد و بالاتر از شاخص‌های استاندارد کشور بوده، ابراز داشت: طی 15 سال اخیر بیماری‌های مرتبط با آب کاهش یافته و سال گذشته به چهار درصد رسیده که این آمار مربوط به عشایر کوچ رو بوده است.

موسویان با اشاره به چالش آبرسانی سیار و فرسودگی شبکه توزیع آب استان، خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که خشکسالی و تغییر اقلیم بر پارامترهای نیترات تأثیر دارد و اکنون آبخوان‌های غرب استان نیتراتی شده است.

وی با اشاره به اینکه بدلیل پایین رفتن سطح آب چاه‌ها در بسیاری از مناطق میزان نیترات افزایش یافته، تاکید کرد: هیچ منبع آب شرب آلوده به نیترات در استان اصفهان نداریم اما در کشاورزی استفاده می‌شود.

کارشناس ارشد مهندسی محیط‌زیست مرکز بهداشت استان با اشاره به استفاده بی رویه از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی در اصفهان، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط کیفی آب اصفهان، استفاده از این دستگاه‌ها ضروری نیست؛ با این حال نمی‌توان گفت که مردم استفاده نکنند هرچند که در بسیاری موارد بدلیل چشم‌و هم چشمی استفاده از این دستگاه‌ها رواج یافته است.

موسویان اضافه کرد: در بیشتر نمونه‌هایی که بصورت راندم از این دستگاه‌ها به دست ما رسید بار میکروبی و سختی آب بالا بود و این بجز هزینه‌های جانبی دستگاه‌های تصفیه آب خانگی است.

وی مرتبط دانستن بیماری‌های روده‌ای و کلیوی را با کیفیت آب اصفهان باوری اشتباه و غیرمنطقی بین شهروندان دانست و گفت: رفرنس‌های مختلف ثابت کرده وجود املاح معدنی در آب بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد ضمن اینکه درمورد سنگ‌سازی کلیه، آب متهم نیست و تغییر اقلیم، رژیم غذایی، گروه خونی و کم نوشیدن آب از جمله دلایل سنگ کلیه است.

چاه‌های آب شرب اصفهان مورد تأیید وزارت بهداشت است

همچنین فهیمه امیری مدیر مرکز پایش و نظارت بر کیفیت آب شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با بیان اینکه پیامدهای خشکسالی بر کیفیت و کمیت آب، بیش از هر سازمانی متوجه شرکت آبفا است، اظهار داشت: تغییراتی که در کمیت و قطع و وصل، افت فشار آب و بحران‌ها بوجود می‌آید آبفا را بشدت درگیر می‌کند زیرا تأمین کننده آب شرب مردم است و در تابستان زمانیکه مجبور به استفاده از چاه‌های محلی می‌شویم تغییری در کیفیت آب بوجود می‌آید که EC بالا می‌رود و شکایت‌های مردمی افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به اینکه کاهش اب‌های زیرزمینی EC را کاهش داده و سختی آب افزایش یافته است، ادامه داد: در زمان بحران 72 حلقه چاه در شهر اصفهان وارد مدار می‌شود زیرا ظرفیت تصفیه خانه 11 مترمکعب بر ثانیه است اما مصارف در تابستان به 16 مترمکعب بر ثانیه می‌رسد؛ به همین دلیل چاه‌هایی در مدار قرار می‌گیرد که مورد تأیید وزارت بهداشت است. رهاسازی و کلززنی و گندزدایی می‌شوند و در خطوط قطر بالا قرار می‌گیرند.

امیری خاطرنشان کرد: کنترل کیفی آب استان اصفهان در سطح کشور اول است چون آب و فاضلاب اصفهان روی این بخش بسیار سرمایه گذاری کرده و بیشترین نیروی انسانی را در کنترل کیفی داریم.

وی با بیان اینکه 19 آزمایشگاه میکروبی در استان وجود دارد و این ازمایشگاه‌ها گواهی نامه بین المللی دارند، افزود: از تأمین آب شرب سالم و بهداشتی در اصفهان به مردم این اطمینان خاطر را می‌دهیم آبی که مصرف می‌کنند کاملاً سالم و بهداشتی است.