سهم پایین ایران از بازار جهانی تجارت گیاهان دارویی / صنایع تبدیلی نیاز امروز اصلاح الگوی کشت کشور

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل ازصبح توس؛ یکی از مهمترین چالشهای توسعه روستایی از دیدگاه توسعه پایدار در کشور مهاجرت نیروی انسانی از نواحی روستایی است که موجب تضعیف اقتصاد و فرهنگ روستایی و پیرتر شدن شاغلان کشاورزی شده و موجب شده فضای روستایی وضعیت ناپایداری را نشان دهد.

اقتصاد نقش پررنگی در مهاجرت روستائیان به شهر دارد و هر عاملی که بتواند اشتغال با درآمد مناسب در روستاها ایجاد کند باعث توسعه پایدار روستا می شود و در این بین تولید، فرآوری و فروش گیاهان دارویی با توجه به هزینه کم کاشت، داشت و برداشت و در مقابل سود آوری بالا می تواند تاثیر شایانی بر بهبود وضعیت معیشت کشاورزان و در نهایت توسعه پایدار روستاها شود.

تجارت گیاهان دارویی در دنیا حدود 100 میلیارد دلار بوده و سهم ایران از این بازار حدود 350 میلیون دلار در سال است. در سالهای اخیر گرایش کشورهای جهان به مصرف گیاهان دارویی افزایش یافته و با توجه به کیفیت مطلوب گیاهان دارویی ایران به خصوص در خراسان رضوی، فرصت مغتنمی برای صادرات گیاهان دارویی و فراورده های آن پیش رو قرار گرفته است که از این رهگذر احیای ظرفیتهای اکولوژیک، ارتقای کیفی محصولات گیاهان دارویی، دستیابی به سهم مناسب از بازرگانی جهانی گیاهان دارویی و از همه مهمتر کاهش مصرف آب نصیب کشور و استان خواهد شد.

توسعه کشت گیاهان دارویی مرهمی برای دشت بحران‌زده خراسان رضوی

با کاهش بارندگی ها آبهای سطحی و رودخانه ها نیز که همواره سیراب کننده باغات و مزارع بوده و هستند رو به کاهش گذاشته است و خشکسالی و هجوم بی رحمانه کشاورزان به منابع آب زیرزمینی هم اکنون موجب شده تا میزان ایستابی (بالاترین تراز آب زیرزمینی بر روی یک سطح مشخص در زیر زمین) در برخی از مناطق با کاهش شدیدی روبرو شود.

البته سالیان سال است بحران آب در کشور اوضاع را نگران‌کننده کرده و البته در سال‌های آینده این بحران حادتر هم خواهد شد اما کشت گیاهان دارویی راه حل مناسبی برای مبارزه با بی‌آبی و نجات دشت ممنوعه بحرانی به خصوص در خراسان رضوی است.

جایگزینی گیاهان کم‌آب به جای گیاهان آب‌بر، توسعه کشت گلخانه‌ای و استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری از جمله راهکارهای مدنظر در اصلاح الگوی کشت است که علاوه بر کاهش مصرف آب، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های جانبی برای کشاورز را به همراه دارد و تحقیق راهبردی در کنار فرهنگ‌سازی، نیازمند عزم جدی مدیران در اتخاذ تصمیم‌های کارشناسی است.

میزان آب مصرفی در تولید گیاهان دارویی اقتصادی‌تر از محصولات زراعی منطقه است

در همین رابطه حمید جعفری، دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی در گفت‌وگو با صبح توس، بابیان اینکه گرایش به مصرف گیاهان دارویی در غرب نسبت به مصرف داروهای شیمیایی رو به افزایش است، اظهار کرد: ایران، با برخورداری از سابقه درخشان در طب و استعدادهای بالقوه جغرافیایی و اقلیمی (11 اقلیم از 13 اقلیم جهانی)، 300 روز آفتابی در سال و همچنین وجود تنوع گیاهی (حدود 8500 گونه) شرایط خوبی برای کشت و فرآوری گیاهان دارویی دارد.

جعفری با بیان اینکه میزان آب مصرفی در تولید گیاهیان دارویی اقتصادی‌تر از محصولات زراعی خراسان رضوی است تأکید کرد: میانگین دفعات آبیاری در یک‌فصل زراعی برای هر هکتار از سهم گیاهان دارویی نسبت به سهم گیاهان زراعی، 25 درصد بیشتر است.

وی افزود: درآمدزایی کشت گیاهان دارویی در مناطق روستایی 159 درصد و اشتغال‌زایی آن 206 درصد نسبت به کشت محصولات باغی و زراعی در خراسان رضوی بیشتر است.

جعفری ادامه داد: طبق نظر اکثر کارشناسان رشته گیاه‌شناسی، گیاهان دارویی فقط یک‌بار کشت می‌شوند و حدود 5 سال از شاخ و برگ، گل و یا شیرابه آن برداشت صورت می‌گیرد. این در حالی است که گونه‌های زراعی باید هرسال کشت شوند، لذا همین ویژگی خاص گیاهان دارویی بخش زیادی از هزینه‌های تولید را کاهش داده و کشاورزی کشور را بهینه می‌کند.

به‌منظور پایداری اقتصاد روستایی و در جهت رفع مسائل و مشکلات مطرح‌شده و به دلیل توجیه‌پذیر بودن اقتصادی کاشت و تولید، گیاهان دارویی می‌تواند به‌عنوان یکی از منابع درآمدی و اشتغال‌زایی در روستاها مطرح شود.

گیاهان دارویی؛ محصولاتی کم‌هزینه ولی سودآور / خراسان رضوی قطب اول کشور در تولید گیاهان دارویی است

محمد میری، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در گفتگو با خبرنگار صبح توس؛ در خصوص ظرفیت‌هایی که در حوزه گیاهان دارویی در سطح استان وجود دارد، اظهار داشت: گیاهان دارویی یکی از محصولات کم آب طلب است که جزو محصولات باغی استان خراسان رضوی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه خراسان رضوی جایگاه اول کشور در حوزه تولید و سطح زیر کشت گیاهان دارویی را دارد، خاطرنشان کرد: گیاهان دارویی از جمله محصولاتی هستند که نیاز آبی کمتری دارند و از کارایی مصرف آب بالاتری برخوردار هستند، اشتغال زایی بسیار خوبی را می تواند برای کشاورز ما ایجاد کند و منجر به توسعه اقتصادی و پایداری اشتغال در شهرستان‌ها شود.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در ادامه با اشاره به افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان بیان داشت: از سال 1394 که آخرین سطح زیر کشت ما در استان 12 هزار هکتار بوده در حال حاضر به 34 هزار هکتار افزایش پیدا کرده و از این حیث استان خراسان رضوی جایگاه اول توسعه گیاهان دارویی در کشور را به خود اختصاص داده است.

وی در ادامه یادآور شد: در کنار توسعه حتما باید به مقوله صنایع تبدیلی و فرآوری گیاهان دارویی توجه شود چرا که درآمدی که این گیاهان حاصل می کنند بر میگردد به فراورده های جانبی و استان خراسان هم استان هم مرز است با کشورهای همسایه و ما بحث صادارات را داریم.

میری با بیان اینکه گیاهان دارویی را می‌توان در سطوح بسیار پایین کشت و به‌صورت خانوادگی مدیریت کرد تا باعث ارتقاء درآمد یک خانواده شود، تشریح کرد: با توجه به اهمیتی که محصولات گیاهان دارویی دارد، اعطای تسهیلات با نرخ 4 درصد توسط صندوق کارآفرینی و امید پرداخت می‌شود.

وی همچنین بیان کرد: حدود 22 میلیارد تومان تسهیلات توسعه گیاهان دارویی در دو مرحله به استان خراسان رضوی تخصیص داده شد که به‌زودی مبلغ دیگری هم اختصاص پیدا می‌کند و می‌تواند زمینه خوبی برای استفاده از این ظرفیت فراهم کند.

بسیاری از گیاهان دارویی از جمله آویشن و لیمو در صنعت عطر سازی نیز کاربرد دارند. هم اکنون گیاهان دارویی کشور ما به صورت انبوه به خارج از مرز‌ها صادر شده و در آنجا طی فرآیند‌هایی به ارزش افزوده تبدیل می‌شوند. ایران در شرایط تحریم که برای فروش نفت در تنگنا و فشار حداکثری قرار دارد، می‌تواند به جای توسعه میدان‌های گازی و نفتی به استفاده و بهره وری از گیاهان دارویی بیاندیشد که ارزش افزوده باور نکردنی برای کشور و کشاورزان به همراه خواهد داشت.

انتهای پیام /