سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی به کمتر از نیم درصد رسید / در تولید علم ثابت مانده‌ایم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، پیمان صالحی، رئیس ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری امروز (پنجشنبه) در بیست و سومین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران برگزیده با اشاره به بودجه‌های بخش پژوهش و فناوری کشور‌های مختلف اظهار داشت: سهم بودجه تحقیق و توسعه از تولید ناخالص ملی در سنگاپور 1.9 درصد، در رژیم صهیونیستی 5.4 درصد، در عربستان سعودی 52 صدم درصد، در آلمان 3.14 و در ژاپن 3.26 است، همچنین در ایران 59 صدم درصد و کمتر از نیم درصد از کل ناخالص داخلی است. صالحی با اشاره به گزارش بانک جهانی گفت: بر اساس این گزارش شیب صعودی افزایش سهم تحقیق و توسعه موجب افزایش فناوری شده است. رئیس ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری با اشاره به اهمیت کمک‌های مالی به دانشگاه‌های مختلف افزود: در سال گذشته میلادی، 53 میلیارد دلار به دانشگاه هاروارد و 37 میلیارد دلار به دانشگاه استنفورد کمک مالی شده است. در حالیکه بحث وقف در سنت و تاریخ ما ریشه دار است، هنوز کمک‌های مالی به دانشگاه‌ها و بخش پژوهش و فناوری خیلی جدی نیست. وی با اشاره به تفاوت منابع مالی و کمک مالی به دانشگاه‌های استنفورد و ام آی تی امریکا گفت: اکنون که فصل تنظیم و تدوین بودجه است، باید منابع را دقیق‌تر ببینیم و درخواست کنیم. صالحی در مقایسه‌ای در مورد رتبه علمی ایران توصیح داد: رتبه علمی ایران بر اساس تعداد مقالاتی که از ایران در اسکوپوس سال 1996 نمایه می‌شده، رتبه 56 بوده است، ولی در سال 2021 به رتبه 15 رسیده ایم، البته ارتقای رتبه در مراحل بالاتر دشوارتر است. معاون پژوهشی وزارت علوم با اشاره به تعداد مقالات ایران در سال 1996 گفت: تعداد مقالات ابران در این سال 841 مقاله نمایه شده در اسکوپوس بودهه به 77 هزار مقاله در سال 2021 میلادی رسیده است. وی با اشاره به بودجه پژوهشی کشور‌های مختلف اظهار داشت: به اندازه بودجه پژوهش یک کشور در حال توسعه روی وزارت علوم سرمایه گذاری کردیم، ولی به این دستاورد‌ها از جهت رتبه‌های علمی رسیدیم که شاهکار پژوهشگران است. رئیس ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری تاکید کرد: البته بعضی کشور‌های منطقه روند صعودی را در تولید علم دارند؛ ولی ما ثابت مانده ایم. وی تصریح کرد: دانشگاه‌های برتر جهان آن‌هایی هستند که در زمینه بین المللی سرمایه گذاری و تبادل استاد و دانشجو فعالیت دارند اگرچه 35 درصد از 77 هزار مقاله چاپ شده ایران در سطح بین المللی در سال 2021 با همکاری همکاران خارجی و بین المللی بوده است. وی با اشاره به اقدام برخی ناشران بزرگ دنیا برای پولی و دسترسی باز کردن نشریات در سال 2022 ادامه داد: این اقدام به دلیل همه گیری کرونا فعلا عقب افتاد، ولی تا 3 سال یا 5 سال دیگر به ازای چاپ هر مقاله نویسنده باید پول بدهد. وی تصریح کرد: اگر منابع مالی چاپ مقالات را در نشریات جهان تامین نکنیم، تا 5 سال دیگر نمی‌توانیم مقاله چاپ کنیم. صالحی با تاکید بر اهمیت ثبت اختراع گفت: هدف از ثبت اختراع باید رسیدن به فناوری باشد. وی بر اهمیت گسترش زبان فارسی در عرصه بین المللی تاکید کرد و ادامه داد: بهترین راه برای گسترش زبان فارسی، بین المللی کردن نشریات ایرانی است که مقام رهبری هم روی این امر تاکید دارند، به همین دلیل سیاست ما نمایه سازی نشریات فارسی است. برای این هدف نشریات را در پایگاه دوآج /doaj نمایه کردیم. زبان فارسی در 80 زبان موجود در این سایت زبان یازدهم است. همچنین قصد داریم نشریات فارسی ببشتری را در اسکوپوس و وب او ساینس نمایه کنیم. نمایه شدن 20 مجله طی یک سال صالحی در مورد نمایه شدن نشریات نیز گفت: تا سال گذشته 101 مجله در اسکوپوس نمایه شده بود؛ ولی در سال گذشته و فقط یک سال 20 مجله نمایه شده که از این تعداد 2 مجله فارسی است و این موجب تقویت جایگاه زبان فارسی در نمایه هم می‌شود. معاون وزیر علوم با تاکید بر اهمیت شرکت در فرصت مطالعات داخل گفت: مقام معظم رهبری هم از این طرح حمایت کردند، در سال 1401 حدود 691 عضو هیات علمی از این طرح استقبال کردند. وی در مورد امار قرارداد‌های ارتباط با صنعت نیز گفت: مجموع مبلغ قرارداد‌های ارتباط با صنفت ور سال جاری به 4 هزار و 700 میلیارد تومان رسیده است که الیته باید افزایش یابد. صالحی با اشاره به ماده 11 قانون جهش دانش بنیان گفت با کمک این ماده می‌توان ارتباط با صنعت و جامعه را قوت بخشید. وی با تاکید بر اهمیت رویت پذیری دستاورد‌های پژوهشگران و فناوران نیز گفت: هر کاری در زمینه فناوری انجام می‌شود، باید به اطلاع عموم برسد و رویت پذیر شود. امروز حدود 25 سایت وجود دارد که حتی اگر یک مقاله چاپ می‌شود، نویسنده می‌تواند گزارشی از ان در سایت‌ها بدهد. صالحی گفت: ما در رویت پذیری به شدت مشکل داریم، به زودی کارگاه‌های آموزشی در این زمینه در وزارت علوم برگزار می‌کنیم. رئیس ستاد ملی هفته پژوهش در مورد انتخاب برترین پژوهشگران و فناوران نیز گفت: ایین نامه‌ای برای تجلیل از این پژوهشگران و فناوران داریم که امسال روزامد شد، 285 نفر از مجموعه‌های آموزشی عالی و از وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت و دیگر دستگاه‌های اجرایی معرفی و طی جلساتی افراد برگزیده معرفی شدند. صالحی تصریح کرد: همچنین امسال برترین فناوران، استانداران حامی پژوهش و فناوری، انجمن‌های علمی و نشریات برگزیده نیز مشخص و معرفی شدند.

هفته پژوهش و فناوری 1401مانند سال‌های گذشته ابتدا در سطح استانی از 12 تا 17 آذر و هفته ملی از 19 تا 25 آذر برگزار شد. اسامی روز‌های هفته پژوهش شامل شنبه 19 آذر؛ جهاد تبیین و دستاورد‌های علمی و فناوری،20 آذر؛ مدرسه و آینده‌سازان خلاق، 21 آذر؛ علوم انسانی و علوم پایه - ارکان اقتصاد دانش‌بنیان، 22 آذر؛ دانشگاه، مبدا تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، 23 آذر؛ پژوهش و فناوری، بنیان مرجعیت و دیپلماسی علمی، 24 آذر؛ دانشمندان و سرآمدان علم؛ پیشران پژوهش و فناوری است. همزمان با این هفته سه نمایشگاه شامل بیست‌وسومین نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن‌بازار، دهمین دوره نمایشگاه ایران‌ساخت و چهارمین دوره نمایشگاه تستا در محل دائم نمایشگاه بین‌المللی با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و واحد‌های فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد وابسته به آموزش عالی و دیگر نهاد‌ها از جمله جهاد دانشگاهی و دانشگاه آزاد اسلامی برپا شد.