سیره علمای شیعه در استفاده از کالای تولیدی ممالک اسلامی / یک روز عبا یک روز واکسن

فارس: چهارشنبه گذشته بود که سایت Khamenei.ir از قول دکتر علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، که مسئولیت مراقبت پزشکی از وضعیت سلامت رهبر انقلاب را دارد، از تزریق واکسن ایرانی کرونا به ایشان در چند روز بعد خبر داد.

دکتر مرندی در بخش دیگری از این خبر می‌گویند: ایشان دو شرط مهم برای تزریق واکسن داشتند؛ نخست آن که واکسیناسیون ایشان خارج از نوبت انجام نگیرد. دوم اینکه فقط واکسن ایرانی استفاده خواهند کرد. به همین دلیل زمانی که واکسیناسیون هموطنان در بازه سنی بالای 80 سال آغاز شد، ایشان از دریافت واکسن خارجی خودداری کرده و منتظر واکسن ایرانی ماندند.

اهتمام رهبری در استفاده از کالای ایرانی چند مدتی است، مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته، مثلا در روز درختکاری سال 96، که هنگام کاشت نهال توسط ایشان، پشت لبه قبایشان در یکی از عکس‌ها دیده میشد‌، کاربران، به مارک فاستونی «ایرانی» توجه زیادی نشان دادند.

اما این اهتمام به استفاده از کالای ایرانی توسط رهبر انقلاب ریشه در اندیشه‌ای پیش رو و مترقی دارد که در طول تاریخ تشیع در میان علمان شیعه طرفداران و قائلان بسیاری داشته است و عمده نیت آن مبارزه با نفوذ استعمار و حمایت از کالای تولید شده در بلاد اسلامی ست. این متن تلاش می‌کند در ادامه خود به برخی از این برهه‌های تاریخی و اشخاص اشاره کند.

کسانی که علاقمند مباحث عرفانی و آیت الحق سید علی قاضی هستند، استاد استاد ایشان آیت‌الله العظمی آخوند ملاحیسنقلی همدانی را می‌شناسند. اگرچه ایشان در عرفان شناخته شده اند اما در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی صاحب نظر و عمل بوده اند. به نحوی که شاگرد ایشان آیت‌الله سید عبدالحسین لاری که خود نیز از علمای مبارز معاصر است، روش و منش استادش ملاحسین قلی همدانی را چنین نقل می‌کند:

«او از کلیه مجلوبات از بلاد کفره اجتناب می‌فرمود و قند و چای و دخانیات را استعمال نمی‌کرد.»

تنها عکس باقی‌مانده از آیت‌الله مجاهد سیدعبدالحسین لاری. از مرحوم ملا حسین قلی همدانی، عکس یا تمثالی موجود نیست

پس از قرار داد ننگین 1907 که ایران را به دو منطقه تحت نفوذ انگلیس و روسیه تقسیم می‌کرد، یکی از راه‌هایی که علما برای مقابله با نفوذ و دخالت بیگانگان به کار بردند، حمایت از تولید ملی و تحریم کالاهای خارجی بود. در همین ایام است که آیت‌الله آقانجفی اصفهانی به همراه 13 تن از علمای تراز اول اصفهان تعهدنامه‌ای در حمایت از تولیدملی امضاء کردند.

عکس تزیینی است؛ تعدادی از علمای اصفهان

چند بند از این تعهد نامه:

اولا: قبالجات و احکام شرعیه از شنبه به بعد روی کاغذ ایرانی بدون آهار نوشته شود. اگر بر کاغذهای دیگر نویسند، مهر ننموده و اعتراف نمی‌نویسیم.

ثانیا: کفن اموات، اگر غیر از کرباس و پارچه اردستانی یا پارچه‌های دیگر ایرانی باشد، متعهد شده‌ایم برآن میت، ماها نماز نخوانیم.

آیت‌الله آقا نجفی اصفهانی

ثالثا: ملبوس مردانه جدید، که از این تاریخ به بعد دوخته و پوشیده می‌شود، قرار دادیم مهما امکن، هر چه بدلی در ایران یافت می‌شود، لباس خودمان را از آن منسوخ نماییم و منسوخ غیرایرانی را نپوشیم

وقتی به برخی عکس‌های به‌جامانده از آیت‌الله سید شهاب الدین نجفی مرعشی نگاه می‌کنیم، به جای دکمه در لباس ایشان قیطان‌هایی را می‌بینیم که داستان جالبی دارند.

آیت‌الله مرعشی نجفی

از ایشان نقل است که: «من از روز اولی که خودم را شناختم و روی پای خودم ایستادم از البسه خارجی استفاده نکرده‌ام. این یک راه مبارزه با استعمار و استعمارگران است.»

آیت‌الله مرعشی نجفی در میانسالی

فرزند ایشان می‌گوید: یک وقت خیاط آقا دکمه از خارج می‌آید و برای قبا ناچاریم از آن استفاده کنیم. ایشان اجازه ندادند و مدتی در این فکر بودند که برای این مشکل چه کار کنند. روزی یکی گفت: بعضی خانم‌ها در خانه از این قیطانی‌هایی که به لب عبا می‌دوزند، چیزی شبیه دکمه درست می‌کنند، لذا لباس‌های ایشان دیگر هیچ وقت دکمه نداشت و همیشه از همان قیطان‌های تولید داخل استفاده می‌کردند.

آیت‌الله مرعشی نجفی در جوانی

عکس زیر از معدود عکس‌های باقی مانده از آیت‌الله محمدتقی بافقی است. عالمی که نقش مهمی در تاسیس حوزه علمیه قم داشت. او از مخالفین سرسخت رضاشاه بود. اعتراض او به همسر رضاشاه و برخی زنان دربار که در مراسم تحویل سال، بدون حجاب در حرم حضرت معصومه (س) ظاهر شده بودند، باعث شد رضاشاه، خود از تهران به قم آمده و او را پس از ضرب و شتم زندانی کند. برخی معتقدند اقدام آیت‌الله بافقی موجب شد تا کشف حجاب هشت سال دیرتر اجرا شود.

آیت‌الله بافقی

آیت‌الله بهاء الدینی در رابطه با آیت‌الله بافقی می‌فرمایند: «در وطن خواهی‌، نظیر ایشان مثل اینکه کم باشد به جوری که در سر تا پای ایشان از متاع و کالای خارجی خبری نبود‌، از عمامه و قبا و پیراهن و عبا و کفش. در تمام ضیافت‌هایی که از اهل علم می‌کرد غیر از اجناس ایرانی چیزی مصرف نمی‌کرد. آن زمان هنوز بساط قند و چای در ایران دائر نشده بود و از خارج می‌آوردند‌، او به جای قند و چای‌، خرمای جهرم بین طلبه‌ها تقسیم می‌کردبا اینکه افطاری‌های خیلی مفصل می‌داد از برنج و خورشت و اینها ولی چای چون خارجی بود نمی‌داد. می‌گفت پول ما نباید از مملکت خارج شود و در جیب خارجی‌ها برود»

و اما شهید مدرس، عالمی که با اینکه در زمان خویش از رجال سیاسی مملکت بود، اما مانند قاطبه آنها رفتار نمی‌کرد و تنها از البسه ساده ایرانی استفاده می‌کرد.

آیت‌الله شهید مدرس در منزل خود

امام خمینی درباره شهید مدرس می‌فرمودند: «در آن وقت لباس کرباس ایشان زبانزد بود؛ کرباسی که باید از خود ایران باشد می‌پوشید» وقتی به ایشان ایراد می‌گرفتند که چرا عبایی از کرباس می‌پوشد و از پارچه خارجی استفاده نمی‌کند، جواب می‌دهد: «هر زمانی که یک ایرانی عبای بهتری درست کرد، من از همان عبا استفاده می‌کنم.»

آیت‌الله شهید مدرس

مواردی اینچنین در طول تاریخ عالمان شیعه، بسیار است، اما آخرین و مهمترین آن همین چند روز قبل یعنی در صبح روز 4 تیرماه اتفاق افتاد و آن دریافت نوبت اول واکسن ایرانی کرونا توسط آیت‌الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی بود. اتفاقی که دو روز قبل از آن دکتر مرندی خبر از وقوع آن داده بود و حالا مقابل چشمان مردم ایران و جهان، این رهبری شیعی بود که با میراثداری از علمای گذشته خود، برای مقابله با استعمار و خودکفایی مملکت مسلمان، دستور ساخت واکسن ایرانی داده بود و حالا با اطمینان و مصمم محصول دانشمندان جوان و خودخواسته کشورش را استفاده می‌کرد.

رهبر انقلاب در حال دریافت دوز اول واکسن ایرانی کرونا

این خبر با یک جمله (هشتگ) معنادار منتشر شد: با افتخار ایرانی. فراموش نکنیم که از سال‌های آینده و با فروکش کردن، شیوع ویروس کرونا، دیگر از سوبسید‌های جهانی، برای تولید این دارو خبری نخواهد بود، اما هر کشور سالیانه به تزریق و استفاده از واکسن کرونا برای مردم خود نیاز مبرم خواهد داشت. اینجاست که کشورهای تولید کننده و مافیای دارو، با هزینه‌های گزاف، واکسن را در اختیار کشور‌های دیگر قرار می‌دهند. حالا ماجرای دشمنی‌ها و تحریم‌ها را هم که کنار بگذاریم با این دور اندیشی و دستور رهبر انقلاب از ساخت واکسن ایرانی، صرفه‌جویی و ارزآوری بسیاری برای این مملکت مسلمان اتفاق خواهد افتاد.