سیستان و بلوچستان سرزمین خاطره‌های ماندگار
زاهدان - ایرنا - سیستان و بلوچستان یکی از مناطق قدیمی و تاریخی ایران با وجود داشتن آثار و مناظر دیدنی و اماکن باستانی و تاریخی تا چندی پیش کمتر مورد توجه قرار گرفته بود، اما رفته رفته با توجه ویژه دولت و ثبت آثار متعدد در فهرست آثار ملی و جهانی آوازه‌ای بین المللی پیدا کرده که باید از این فرصت برای جذب گردشگر بیشتر استفاده کرد.
یک باور قدیمی می‌گوید سیستان و بلوچستان یازدهمین سرزمینی است که اهورامزدا آفریده و شمال و جنوب این سرزمین باستانی در ادوار مختلف دارای اسامی گوناگونی بوده که منطقه شمال آن «سیستان» با نام های سیوستان، سکستان، سیستن، ماساژت، آریا پلیس، درانگیانا، زرنگ، زرنج، نیمروز یا نصف النهار، زاول، زابل و منطقه جنوب آن «بلوچستان» با نام‌های مکا، مکران، سرحد و در نهایت بلوچستان شناخته می شود، بلوچستان دارای در محدوده شامل «سرحد» و «مکران» است.
این استان یکی از بخش های تاریخی ایران محسوب می شود که دارای دیدنی ها و اماکن باستانی و تاریخی متعددی است و تاکنون کمتر شناخته شده است.
جلوه های زیبا و دیدنی سیستان و بلوچستان از دریای عمان تا دریاچه هامون در فصول مختلف سال، تنوع دل انگیزی را به همراه دارد.
قلعه های خشت و گلی اما مستحکم، طبیعت سبز با قامت سر به فلک کشیده درختان خرما و همچنین تماشای بام سیستان و بلوچستان «تفتان» سربلند می تواند لحظات خاطره انگیزی را برای مسافران و گردشگران به همراه داشته باشد.
آثار باستانی و اماکن دیدنی
قلعه سب - شهر سوخته (سیستان) - کوه آتشفشان نیمه فعال تفتان - دریاچه یا تالاب بین المللی هامون (سیستان)- کوه خواجه (سیستان)- قلعه دزک (بلوچستان)- گل فشان ناپگ - زیارتگاه بی‌بی‌دوست (سیستان)- قبرستان و محوطه تاریخی اسپیدژ (بلوچستان)- کوه خضر (بلوچستان)- سد پیشین (بلوچستان) - سد زیردان (چابهار)- جزیره شیطان - شهر دقیانوس - مسجد کهنه قلعه - قلعه چهل دختر (سیستان)- کوه بیرک - چاه نیمه (سیستان)- تخت عدالت (سیستان)- سه کوهه (سیستان)- قلعه رامرود (سیستان)- قلعه اسپکه (بلوچستان)- غار لادیز (میرجاوه) - دهانه غلامان (سیستان) - ارگ خان ملک کیانی (سیستان)- ارگ سکوهه (سیستان)- قلعه سام (سیستان) - قلعه رستم (سیستان)- قلعه چه رئیس (قلعه مچی سیستان)- کهک کهزاد (کوه خواجه سیستان)- چهل دختران (کوه خواجه سیستان)-
بقایای آتشکده کرکویه شهرستان هیرمند (سیستان) - آتشکده ورمال - آتشکده کل کنگ - کلات گرد - تپه‌های تاسوکی - اقلاع رود بیابان - ارگ سردار محمدحسین (سیستان)- بانک ایران و انگلیس (سیستان)
کاروانسرای فرنگی - رودخانه فنوج - گمرک بلژیکی‌ها - سفارت انگلیس (سیستان)- تپه شارستان - زاهدان کهنه (سیستان)- تپه رنده - ارگ میرجمال کلانتر - ارگ ورمال - قلعه ناصری ایرانشهر (بلوچستان)
قلعه ایرندگان خاش - قلعه مکس یا مهرستان - قلعه کافرها واقع در کوه خواجه (سیستان)- قلعه نیکشهر (بلوچستان)- قلعه سیب سوران - قلعه پرتغالیها چابهار (بلوچستان)- قلعه هریدوک در لاشار - قلعه چانف - قلعه بنت - قلعه بگ - قلعه مسکوتان (بلوچستان) - محوطه چهل دختران - محوطه هاتین یا خاتون - قلعه تیس - قلعه بلوچ گت تیس (بلوچستان)- قلعه بمپور (بن پهل)- قلعه قصرقند - قلعه سرباز (بلوچستان) - قلعه نوشیروان سنگان - کاروانسرای نصرت آباد - قلعه دامن - قلعه خاش - قلعه مدانچ - گورستان دختران مدانچ - قلعه حیدر آباد خاش - گورستان هفتاد ملا - آتشکده مهرگان سراوان - مسجد جامع تیس - قلعه جوقنوک در گو خوش آباد - غار گواتامک ایرندگان خاش - غار صداکی ایرندگان خاش - غار خوش آباد گو -- غارهای بان مسیتی - مسجد دزک سراوان - موزه تاس و کپل دزک (موزه آب) سراوان - موزه زنده سفال کلپورگان سراوان - موزه محلی سراوان - موزه محلی چابهار - باغ سرو سرجو، سراوان - تخت جنکان - دریاچه سردریا.
امروزه گردشگری یکی از پرسودترین صنایع دنیا محسوب می شود که از اهمیت زیادی برخوردار است و همه دولت ها تلاش می‌کنند با استفاده از منابع کشورشان گردشگران بیشتری را به سمت خود کشانده و میزان درآمدشان را بالا ببرند.
کهن دیار سیستان و بلوچستان دارای ظرفیت های بی نظیری در بخش گردشگری است و این صنعت از چندین سال قبل در این استان روندی رو به توسعه را در پیش گرفته بود که هر سال با استقبال بیشتر گردشگران روبرو می شد، اما متاسفانه شیوع ویروس کرونا مانند یک سرعت گیر مانع این حرکت سریع شد.
در واقع در پهناورترین استان ایران انواع گردشگری شامل گردشگری فرهنگی با مجموعه ای از مواریث فرهنگی مادی و معنوی، مذهب، زبان و غیره، گردشگری هنری شامل انواع هنرها و صنایع دستی، گردشگری طبیعی شامل انواع منابع و ظرفیت های اقلیمی و جغرافیایی، گردشگری ورزشی شامل ورزش های ساحلی، دریایی، رالی، کوهپیمایی و غیره، گردشگری تجاری، گردشگری مذهبی، گردشگری شهری، روستایی و عشایری، گردشگری خلاق و انواع مختلف دیگر دارای ظرفیت است.
70 درصد کارمندان دفاتر گردشگری در معرض اخراج
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از زمان شیوع کرونا بخش هوانوردی و گردشگری بیشترین خسارت را متحمل شدند و متاسفانه در این استان دفاتر خدمات مسافرت هوایی و گردشگری کاملا دچار مشکل شدند و هیچگونه حمایتی نیز صورت نمی گیرد.
مسعود کرباسچی گفت: دولت تنها تسهیلات ارائه می دهد که هنوز کسی نتوانسته پروسه بانکی را با مشکلاتی که ایجاد می کنند، طی کند.
وی افزود: تقریبا 70 درصد کارگران و کارمندان که بیمه بودند در خطر خروج اجباری از سیستم کاری هستند زیرا دفاتر به مدت هشت ماه هیچگونه درآمدی نداشته و هیچ توری نیز برگزار نشده و در وضعیت اسفباری به سر می برند.
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری سیستان و بلوچستان افزود: تدابیری که دستگاه های دولتی پیشنهاد می دهند بیشتر نگاه مسکن دارد که این مساله کارساز نیست، به عنوان مثال به یک آژانس با پنج کارمند اعلام شده که به ازای هر نفر 12 میلیون تومان تسهیلات پرداخت می شود و این تسهیلات یک سال تنفس و سپس با سود 12 درصد باید بازپرداخت شود و زمانیکه درآمد نباشد پرداخت تسهیلات با مشکل جدی مواجه و ایجاد تعهد بیشتری برای آژانس ها می کند.
وی بیان کرد: بسیاری از آژانس ها قبلا خریدها را نقدی از ایرلاین ها به ویژه ایرلاین های خارجی انجام دادند و در این دوران کرونا ایرلاین ها پول را عودت نداده و به حساب بستانکاری لحاظ کردند و به همین دلیل نقدینگی آژانس ها در این مدت کاملا از بین رفته است.
کرباسچی ادامه داد: از زمان شیوع کرونا مسافرت ها بیشتر به صورت اجباری بوده که در اینصورت اکثر مردم بلیط را از سایت ها خریداری و دولتی ها نیز از همان تهران بلیط را تهیه می‌کنند.
وی گفت: در یک مقطع چهار ماهه پروازها بسیار کم شد که با همکاری فرودگاه استان و تلاش انجمن به تعداد پرواز افزوده شد زیرا باید مسافر به سیستان و بلوچستان سفر کند تا از این طریق دفاتر آژانس ها، هتل ها، رستوران ها و غیره استفاده کنند که متاسفانه در این مدت هیچ ورودی به استان نداشته ایم.
وی افزود: هیچگونه آمار خروجی نیز از سیستان و بلوچستان در زمان شیوع کرونا نداشتیم زیرا مسافران این استان به دلیل نوع کار بیشتر به عمان و امارات سفر می کنند که پروازی صورت نگرفته است.
خسارت 10 میلیارد تومان کرونا به تنها هتل پنج ستاره سیستان و بلوچستان
مدیر شرکت توسعه بازرگانی آیدا بهره بردار هتل لیپار در چابهار به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: صنعت گردشگری به ویژه در حوزه جنوب شرق کشور و چابهار از زمستان تا 15 فروردین رونق دارد که متاسفانه سال گذشته های‌سیزن (فصل گردشگری) چابهار تحت تاثیر سیل، کرونا و سایر حوادث از بین رفت.
حسین طالبی گفت: فعالیت هتل لیپار به دلیل شیوع کرونا از پنجم اسفند سال 98 به طور کامل تعطیل و در خرداد سالجاری مجددا آغاز شد که در این مدت 10 میلیارد تومان خسارت وارد آمد.
وی افزود: قبل از شیوع این ویروس اتاق‌های هتل برای نوروز فروخته و رزرو شده بود و حدود چهار میلیارد تومان برای اسفند و فروردین رزرو داشتیم که همه کنسل و پول ها برگشت خورد و بخشی از پرسنل نیز مرخصی بدون حقوق رفته و بخشی را نیز بیمه به صورت کج‌دار مریز پرداخت کرده است.
مدیر شرکت توسعه بازرگانی آیدا بهره بردار هتل لیپار بیان کرد: این هتل تنها هتل پنج ستاره سیستان و بلوچستان است و بیشتر کارها در ایامی انجام می شد که کرونا شیوع پیدا کرد و در این مدت حتی یک مسافر نداشتیم و ورودی به سمت هتل کاملا بسته شده بود که صدمات زیادی را متحمل شدیم و هیچ حمایتی از سوی سیستم دولتی صورت نگرفت.
وی ادامه داد: قرار بود پرسنل بیمه بیکاری به مدت سه ماه دریافت کنند که تقریبا هر نفر 10 میلیون تومان می شد اما اعلام کردند نفری 15 میلیون وام می‌دهند تا از بیمه بیکاری استفاده نشود که در این صورت یعنی هیچ کمکی نشده و امیدواریم امسال بتوانیم جبران خسارت کنیم که البته با اوج گرفتن مجدد کرونا نگرانی‌ها همچنان وجود دارد.
طالبی گفت: هتل لیپار بیش از 100 نفر کارمند دارد که حقوق بهمن و اسفند و عیدی این افراد نزدیک به 2 میلیارد تومان بود که با مشکلات فراوان پرداخت شد.
وی افزود: هتل در اجاره شرکت توسعه بازرگانی آیدا است و مالک هتل نیز اجاره دریافت می‌کند و بر همین اساس شرکت دچار ضررهای بسیار زیادی شده است.
مدیر یکی از واحدهای بومگردی سیستان و بلوچستان نیز اظهار داشت: از زمان شیوع ویروس منحوس کرونا و نبود مسافر متحمل ضرر و مجبور به تعطیلی این واحد شدم.
وی که خواست نامش فاش نشود گفت: متاسفانه با وجود اینکه این واحد باعث ایجاد اشتغال برای تعدادی از جوانان بومی منطقه شده بود اما هیچ حمایتی صورت نگرفت و هم اینک همه بیکار هستیم.
وی افزود: در ابتدا قول هایی مبنی بر حمایت و اعطای وام داده شد اما بانک ها با شرایط سختی که دارند دریافت وام نیز غیرممکن شده است.
افتتاح 44 پروژه گردشگری تا پایان دولت تدبیر و امید در سیستان و بلوچستان
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان گفت: مسیر توسعه گردشگری استان که براساس سند اجرایی توسعه گردشگری با افق 1400 در چند سال اخیر رشد خوبی را آغاز کرده بود بعد از شرایط کرونا با تاخیری چند ماهه روبه رو شد.
مجتبی میرحسینی گفت: با شیوع کرونا و اعلام تعطیلی کامل تاسیسات گردشگری از نیمه دوم اسفند 98 تا پایان اردیبهشت سالجاری 20 میلیارد تومان خسارت به این تاسیسات وارد شده است.
وی افزود: بعد از اردیبهشت، تاسیسات گردشگری، هتل‌ها، مراکز اقامتی و دفاتر گردشگری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به چرخه ارائه خدمات بازگشتند و تا پایان مهر سالجاری برآوردی نسبت به خسارت‌هایی که در این دوره بعد از اردیبهشت بر تاسیسات گردشگری به دلیل بیماری کرونا وارد شده پس از جمع بندی اعلام و اطلاع‌رسانی خواهد شد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان بیان کرد: هم‌اینک همه واحدهای گردشگری در چرخه خدمات به مسافران فعال هستند و استاندارد سازی خدمات و تاسیسات برای ایجاد زنجیره اطمینان در قالب سفرهای هوشمند برای گردشگران ایجاد شده است.
وی ادامه داد: در این مدت سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت گردشگری استان افزایش و مشارکت مردم و سرمایه گذاران را در برداشته است.
میرحسینی گفت: در دوران کرونا بزرگترین مجموعه غذایی و سفره خانه سنتی استان در زاهدان افتتاح و پروژه های مختلفی در هفته دولت در قالب اقامتگاه های بومگردی، مجتمع های گردشگری و سایر دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری مورد بهره برداری قرار گرفت و 44 پروژه نیز تا پایان دولت با حجم سرمایه گذاری حدود 800 میلیارد تومان در حال انجام است که این نشان از ظرفیت های مختلف گردشگری سیستان و بلوچستان در نگاه سرمایه گذاران دارد.
وی افزود: حجم ورودی مسافر در سال‌های گذشته سرمایه گذاران را به این باور رساند که می توانند بازگشت سرمایه خوبی را در حوزه سرمایه‌گذاری سیستان و بلوچستان داشته باشند که این امر شامل هتل های چهار و پنج ستاره، مجتمع های گردشگری، اقامتگاه بومگردی، دفاتر خدمات مسافرتی و موسسات آموزشی است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: حدود 550 هزار نفر از سایت گردشگری استان، اداره کل و فضای مجازی در اینستاگرام و سایر ظرفیت‌های گردشگری بازدید کردند که این امر کمک کننده و فرصت خوبی برای معرفی سیستان و بلوچستان است و به همین تناسب تولید محتوا با ایجاد استودیو گردشگری در زاهدان به عنوان اولین استودیو گردشگری کشور شروع به فعالیت کرد و تولید محتوا در حال انجام است.
وی گفت: در کنار این موارد معرفی ظرفیت گردشگری سیستان و بلوچستان در قالب پویش ملی و سفر به این استان در مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد معرفی و نمایشگاه عکس سیستان و بلوچستان 10 و 11 مهرماه برگزار شد.
میرحسینی افزود: تصویر ذهنی نسبت به این استان با کمک رسانه ها شکل جدیدی گرفته و این تصویر در نگاه ها تثبیت شد که در همین راستا از «پوپه مهدوی نادر» نخستین بانوی جهانگرد جهان اسلام دعوت شد تا با حضور در این استان برنامه پیاده‌روی صلح خود را از شهر صلح، اثر جهانی شهرسوخته در شمال سیستان و بلوچستان با توجه به اینکه دیوار دفاعی در آنجا وجود ندارد و نشانی از خشونت در این مکان دیده نمی شود و تمدن، تاریخ و هویت مردمان این استان با هوش فرهنگی بالا سرشار از صلح و دوستی است، آغاز کند.
وی اضافه کرد: با این اقدام امنیت پایدار استان را به تصویر کشیده شد بطوری که این بانو بعد از شهرسوخته در بیابان لوت به سمت کمربند گردشگری تفتان، ایرانشهر، نیکشهر و سواحل مکران نیز پیاده روی انجام داده و پیام صلح و دوستی ملت ایران را به عنوان نماد صلح از شهرسوخته و به عنوان سفیر گردشگری سیستان و بلوچستان به همه جهانیان خواهد رساند.
وی با اشاره به برگزاری دوره های آموزش گردشگری گفت: دوره های آموزش گردشگری به منظور توانمند سازی جوامع محلی و فعالان گردشگری برای ارتقای دانش و مهارت انجام می شود زیرا مهارت مقدم بر اشتغال است و امروز در دوران کرونا کسب و کارهایی موفق هستند که مدیران و شاغلان آنها ذهن منعطف‌تر و مهارت داشته باشند و مهارت به آنها موقعیت جهانی می‌دهد و در هر گوشه جهان این افراد حضور یابند می توانند کسب و کارهای خود را توسعه و رونق دهند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: مدیران تاسیسات گردشگری در شرایط جدید با ارتقای دانش و مهارت می توانند به کسب و کار خود رونق دهند و اداره کل میراث فرهنگی استان به همان اندازه که خود را نسبت به سلامت مردم مکلف می‌داند به همان اندازه نیز مکلف است تا معیشت کسانی که در حوزه گردشگری شاغل هستند و اقتصاد آنها از این مسیر می گذرد را تامین کند.
وی گفت: ترویج سفر هوشمند و چمدان سلامت در دستور کار قرار گرفته و سفرها از مبدا تا مقصد با همکاری بخش خصوصی گردشگری و رعایت پروتکل های بهداشتی به گونه‌ای طراحی و برنامه‌ریزی شد که با ارتقای کیفیت خدمات گردشگری، مراکز اقامتی و استاندارد سازی آنها در قالب زنجیره‌ای اطمینان بخش شرایطی ایجاد شود تا مردم بدون دغدغه و نگرانی سفر خود را انجام دهند و نگران شیوع کرونا نباشند.
میرحسینی افزود: بعد از کرونا آغاز سده جدید گردشگری در ایران و تغییر در جغرافیای فکری مردمان اتفاق خواهد افتاد که به همان تناسب جغرافیای گردشگری نیز تغییر خواهد کرد و با ایجاد اطمینان و اعتمادسازی برای مسافران و گردشگران و تصویرسازی مناسب از مقاصد گردشگری استان و با تغییر محصولات، متنوع سازی و تغییرات بازار در تلاشیم جایگاه مناسبی را در موج جدید سفرهای بعد از کرونا و همین دوران کرونایی که نیمه دوم سال و فصل سفر به سیستان و بلوچستان است، اختصاص دهیم.
وی اظهار داشت: سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت خاص منطقه‌ای ظرفیت‌های ویژه‌ای دارد و برای اینکه بتوانیم سالانه 10 میلیون گردشگر را وارد بازار ایران کنیم، پروژه های مختلفی برای این موضوع پیشنهاد دادیم و قبل از شکل گیری کرونا در بازار پاکستان گردشگری سلامت و زیارتی را فعال کرده بودیم و کارگزاران دفاتر کارگزاری فعال شده بودند و در بحث گردشگری دریایی نیز حرکت‌های خوبی با اداره کل بنادر و دریانوردی در حال برنامه ریزی است زیرا هم اینک کشتی باربری به سمت اندونزی و تایلند از هندوستان ترانزیت می شود که همین مسیر را پیشنهاد دادیم تا گردشگری دریایی شکل گیرد و زمینه جذب همین 10 میلیون گردشگر را از بستر اقیانوس هند با اندونزی، مالزی، هند، چین و کشورهای مسلمان منطقه داشته باشیم.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان گفت: معتقدیم در جذب گردشگر خارجی باید ایران جدید را از بستر دریا ساخته و تمدن دریایی خود را در این حوزه احیا کنیم و روشن کردن فانوس گردشگری دریایی یکی از انواع ظرفیت‌ها است که می تواند در آینده اقتصاد ایران تاثیرگذار بوده و این استان می تواند از این طریق سهم ویژه را در بازار گردشگری دنیا داشته باشد.
وی افزود: تا قبل از شیوع کرونا سالانه حدود 350 هزار گردشگر خارجی وارد استان می شدند و در شاخه های مختلف گردشگری تاثیرات اقتصادی متفاوتی داشته و گردش مالی خوبی ایجاد کرده بود.
میرحسینی ادامه داد: اقامتگاه های بومگردی فصل تازه ای از حرکت، امید و تلاش در روستا بود و به عنوان نقطه آغاز توسعه روستایی در یکی از اقامتگاه‌های بومگردی سالانه بین 700 تا یکهزارو 500 گردشگر خارجی اقامت داشتند که یک درآمد خوب و اشتغال پایدار و انتقال فرهنگ و هویت و پیام صلح مردم ایران بویژه سیستان و بلوچستان با مردم سایر کشورها از همین طریق ممکن شده بود.
وی گفت: با توجه به اسکان بیش از 50 درصد جمعیت استان در نقاط روستایی و عشایری، استقبال خوبی برای برپایی اقامتگاه های بومگردی شده و شاخه جدید گردشگری به عنوان گردشگری کشاورزی نیز در حال راه اندازی است که فرد همان مزرعه کشاورزی خود را دارد و در کنار آن یک ظرفیت جدید برای معرفی بیشتر مکان مورد نظر و فروش محصولات خود و از آن طرف در بحث گردشگری خلاق و تجربه گرا و فرصت برای اینکه گردشگران این نظیر گردشگری را نیز تجربه کنند، ایجاد می شود.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان بیان کرد: این نوع گردشگری در کنار ایجاد دهکده ها و اقامتگاه گردشگری فصل جدیدی بود که باعث حرکت در توسعه روستایی و عشایری می شود.
وی افزود: هم اینک 51 اقامتگاه بومگردی در سیستان و بلوچستان فعال و نزدیک به 80 پرونده دیگر در حال تکمیل مدارک هستند که تا پایان سال سهم ویژه‌ای را برای اقامت مسافران و گردشگران خواهد داشت.
*س_برچسب‌ها_س*
