سیل‌های اخیر در کشور نعمت است یا ضرر؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از تهران پرس، چند سالی است که سیل‌ها یکی پس از دیگری و به گفته کارشناسان خیلی زودتر از دوره‌های بازگشت طبیعی به وقوع می‌پیوندند. بزرگترین سیل‌های تاریخ جهان در هزاره اخیر اگرچه گستردگی وسیعی دارد و از کشور‌های متعدد در شمال اروپا تا شرق چین را در بر می‌گیرد، اما نکته این است که در یکصد سال اخیر بیشتر سیل‌های ویرانگر جهان در کشور‌های جهان سوم یا در حال توسعه بویژه در آسیا به وقوع پیوسته و هزاران نفر را به کام مرگ کشانده است.

وجه مشترک تمامی این کشور‌ها توسعه نیافتگی و تخریب گسترده سرزمین و پوشش گیاهی است که یکی از دلایل وقوع سیل به شمار می‌آید. در ایران نیز به گواه شواهد موجود و آمار‌های ارائه شده وقوع سیل در دهه‌های اخیر شدت گرفته است. سیل اگرچه در زمره سوانح طبیعی دسته بندی می‌شود، اما در ایران بیشتر سیل‌های رخ داده بیش از آن که منشا آن طبیعی باشد، حاصل دخالت‌های ناصواب انسانی است که سیل 88 قم تنها نمونه کوچکی از آن است چرا که بستر رودخانه خشکیده قمرود توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد و نهایتا وقتی بعد از چند سال کاهش بارندگی، باران کمی بیش از حد تصور مسئولان بارید و در رودخانه جاری شد، به جای بستر شن و ماسه‌ای به صد‌ها نفر از مردم و خودرو‌های پارک شده برخورد کرد و همه را با خود برد. تخریب جنگل‌ها و مراتع، چرای بی‌رویه دام در بالادست سد‌ها و مسدود کردن غالب رودخانه‌های کشور با دیواره‌های بتونی نیز از دیگر دلایل تشدید سیل در کشور است. بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از 421 مورد سیل اتفاق افتاده از سال 1330 تا 1380 نزدیک به 74 درصد آن تنها مربوط به سال‌های 1360 تا 1380 می‌شود. یعنی در فاصله سال‌های 60 تا 80 میزان سیل 20 برابر شده در حالی که تغییرات زیادی در بارندگی‌های منطقه جز چند مورد استثنایی وجود نداشته است. بر اساس داده‌های بانک اطلاعاتی خسارات سیل معاونت آبخیزداری سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور طی چند دهه گذشته بطور متوسط خسارات ناشی از سیل بالغ بر 10000 میلیارد ریال در سال بوده است و از سال 1330 لغایت 1383 باعث کشته شدن 11 هزار و 739 نفر و مفقود الاثر شدن 2381 نفر دیگر شده است. دو میلیون و 300 هزار هکتار از مزارع کشور در همین بازه زمانی آسیب دیده و یک میلیون و 580 هزار رأس دام تلف شده است. اما خسارات وارده به کشور از این سال به بعد، بعد از گذشت 12 سال هنوز بصورت مدون ارائه نشده است. دراستان‌های دیگر کشور و مخصوصاً استان تهران و در رأس آن شهر تهران می‌توان به سیل میدان تجریش در سال 1366، که دومین سیل مخرب کشور از نظر تلفات انسانی لقب گرفته است اشاره کرد، یا در استان‌های دیگر کشور به سیل ویرانگر استان گلستان در 20 مرداد 1380 که منجر به کشته و مفقود الاثر شدن بیش از 500 نفر از هموطنان شد هنوز هم، عنوان نخست فجایع سیل کشور را به خود اختصاص داده است. وسعت تخریبی این سیل که به گفته کارشناسان تماماً در اثر تخریب جنگل‌ها و مراتع در بالادست حوضه آبریز گرگان رود بود، حدود 5000 کیلومتر را در برگرفت و طبق اعلام سازمان ملل در اوت سال 2001 سیل گلستان در این سال رتبه یک تلفات انسانی سیل در جهان را به خود اختصاص داد. اگرچه هر ساله کشور شاهد وقوع سیلاب‌های متعددی است، اما برخی از سیل‌ها در حافظه تاریخی کشور برای همیشه باقی خواهد ماند. بدنبال بارندگی‌های شدیدی که از 30 دی 1395 در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان در ایران آغاز شد، رودخانه‌های فصلی طغیان کردند و باعث بسته شدن 15 راه اصلی و فرعی در این استان شدند حدود 3000 خانه در مناطق ایرانشهر، سرباز، نیک‌شهر، کنارک و... آسیب دیدند. همچنین 3 روستا به دلیل هم‌جواری با رودخانه کاملاً تخلیه شدند. سال‌های اخیر هم در سیزدهم مهر 1397 باردیگر بارندگی شدید آغاز شد اینبار در شهر‌های استان‌های خراسان شمالی، مازندران، گلستان و گیلان سیل بزرگی جاری گردید. بارش‌های شدید موجب سیل شد که در اثر آن دست‌کم 9 نفر جان خود را از دست دادند. بارندگی شدید و آبگرفتگی معابر و طغیان رودخانه‌ها تا سومین روز در گیلان ادامه داشت. پنج ماه بعد دراواخر اسفند 1397 و بهار سال 1398 یکباردیگرشهر‌های گنبد کاوس، گُمیشان، بندر ترکمن و آق قلا که در مسیر رودخانه‌های قره سو و گرگان رود قرار داشتند؛ خسارت زیادی دیدند. علاوه بر آن شهر‌های شرق مازندران و شهر شیراز خسارات شدید مالی و در مجموع 39 نفر کشته داشتند. با مرور تاریخ سیلاب‌های مهم در کشور، اما متأسفانه در بامداد روز پنج شنبه 6 مرداد 1401 سیل و رانش زمین منطقه "امامزاده داوود (ع)" تهران را در بر گرفت و حجم بالای گل‌ولای به داخل امام‌زاده نفوذ کرده و خودروها، زمین‌گیر شده‌اند. این حادثه حوالی ساعت 1:30 بامداد رخ داد که بلافاصله تیم‌های عملیاتی لازم به منطقه اعزام شدند که در این میان، حضور گروه‌های جهادی بسیجی، بسیجیان و سپاهیان حضرت محمدرسول الله (ص) تهران بزرگ در عملیات پاکسازی و خدمات دهی به مردم سیل زده این منطقه از همان ساعات اولیه، چشمگیر بوده است. با وجود اینکه فوت و و مفقودی تعدادی از هموطنان ما یا آسیب مالی به بازار و مغازه‌های برخی صنوف باعث آزردگی و غمگینی تمامی مردم در سراسر کشور و مخصوصاً خانواده‌های آسیب دیده بود، اما حضور به موقع امدادگران باعث دلگرمی و احساس حمایت بیشتر این افراد شده است. در این بخش از تاریخ سیلاب‌های کشور و شهر تهران سیل و رانش زمین در منطقه امام زاده داوود (ع)، اما شکل و رنگ دیگری به خود گرفت از تداوم خدمت رسانی بسیجیان و گروه‌های جهادی سپاه تهران بزرگ جهت سرعت بخشی در عملیات لایروبی و پاکسازی در سومین روز سیل در امامزاده داوود (ع) تهران تا واکنش و توجه بسیار ویژه کاربران فضای مجازی از حضور به‌موقعِ نیرو‌های مردمی، جهادی، فرماندهان بسیج و مسئولین کشوری و شهری در پی وقوع سیل در منطقه امام‌زاده داوود (ع). مقایسه دولت فعلی و قبلی در مواجه با بحران‌های طبیعی و همچنین حضور به موقع مسئولان دولتی و فرماندهان رده بالای سپاه تهران بزرگ در محل حادثه و همچنین تصاویری از لباس‌های گل آلود گروه‌های بسیج، جهادی و سپاهیان حضرت محمدرسول الله (ص) تهران بز رگ در خدمات رسانی به مردم سیل زده منطقه کن تهران مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفته است. محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در حاشیه بازدید از محله سیل زده امامزاده داوود (ع) در گفت و گو اختصاصی با تهران پرس گفت: از همان لحظات اولیه وقوع سیل در محله امامزاده داوود (ع) منطقه کن تهران، تمام امکانات در سطح شهر تهران برای کمک به مردم این منطقه بسیج شده اند. امکانات شهرداری، بسیج و همچنین گروه های جهادی بسیجی تهران بزرگ برای کمک به مردم سیل زده مهیا شده است. معاون اول رئیس جمهور در ادامه اظهار داشت: امکانات دولتی برای کمک به سرعت بخشی برای کمک به پاکسازی محله امامزاده داوود (ع) و همچنین یافتن مفقودین این حادثه بسیج شده اند. ان شاءلله که کار سریعتر به نتیجه برسد و باید برنامه ریزی منسجمی برای پیشگیری از وقوع سیل در محله هایی همچون امامزاده داوود (ع) به ویژه در مقوله ساخت و سازها صورت بگیرد.