سی‌و ششمین همایش مددکاری اجتماعی در ایران با حضور معاون ساترا برگزار شد
چهارمین کنگره آنلاین بین‌المللی و سی‌و ششمین همایش مددکاری اجتماعی در ایران به مناسبت روزهای ملی و جهانی مددکاری اجتماعی با موضوع «مددکاری اجتماعی و ادغام اجتماعی» برگزار شد.
خبرگزاری میزان - طبق اعلام روابط عمومی ساترا؛ امروز چهارشنبه 4 بهمن، چهارمین کنگره آنلاین بین‌المللی و سی‌و ششمین همایش مددکاری اجتماعی در ایران به مناسبت روزهای ملی و جهانی مددکاری اجتماعی با موضوع «مددکاری اجتماعی و ادغام اجتماعی» برگزار شد. علی سعد، سیدحسن موسوی‌چلک، محمد جمالو، سردار مهدی حاجیان، حسین خدرویسی، نادر پوراصغریان، علی انتظاری، محمدعلی طالبی، شیرین احمدنیا، فردین علیپور، ولی اسماعیلی، ستار پروین، اصغر مهاجری و محمدحسن داودی شرکت‌کنندگان در این کنگره و همایش بودند.
رسانه موجب کاهش یا تشدید موضوعات جامعه می‌شود
علی سعد معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، در سخنرانی خود گفت: مسائل و موضوعات جامعه وقتی در قالب رسانه قرار می‌گیرد، آن‌ها را می‌توانند تشدید یا کاهش دهند. اهمیت رسانه در جهان برکسی پوشیده نیست و این وضعیت موضوعات جامعه در جریان رسانه‌ها، با وجود گسترش شبکه‌های اجتماعی و قطبی شدن جامعه در این فضا‌ها و در کنار آن‌ها شکل دیکتاتوری پلتفرم‌ها است.
وی ادامه داد: موانع ادغام اجتماعی گروه‌های مهاجر در پژوهش‌ها دیده شده است. در حال حاضر با تعداد بسیاری از رسانه‌های اجتماعی و جهانی روبه‌رو هستیم و قبلا به دلیل عدم توجه به این موضوع که توسط دولت قبل شاهد دادن مجوز به سریال‌هایی بودیم که فاصله‌های طبقاتی و اشرافی‌گری بیشتری می‌کرد.
سعد با تاکید براین موضوع که نگاه اجتماعی به تنظیم‌گری در حوزه فعالیت ساترا قرار دارد، گفت: این نگاه با شکل‌گیری معاونتی در مجموعه ساترا در حال فعالیت است و با سمن‌های دغدغه‌مند در حوزه اجتماعی تعامل‌هایی صورت گرفته است.
سعد در پایان تاکید کرد: اینکه پلتفرم‌ها در چه حوزه‌هایی نیاز به ارائه خدمات خاص به جامعه معلولان دارند توسط ساترا دنبال شده است.
ادغام اجتماعی موضوع محوری سال 1401 انجمن مددکاری اجتماعی
دکتر سیدحسن موسوی‌چلک رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: ادغام اجتماعی به عنوان موضوع محوری سال 1401 انجمن مددکاری اجتماعی انتخاب شده است.
وی اظهار داشت: در حدود 60 انجمن، سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف در این کنگره حضور دارند و بحث ما از ادغام احترام به تفاوت‌ها و دادن فرصت مشارکت است به همه افرادی است که به هر دلیلی دچار معلولیت و مشکلی هستند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: با برگزاری کنگره‌های بین‌المللی در تلاش هستیم تا ظرفیت مددکاری اجتماعی ایران را افزایش دهیم و تولیدات خوبی رادر این حوزه داشته باشیم و در این راستا مجوز دو فصلنامه را در حوزه مددکاری اجتماعی دریافت کرده‌ایم.
عوامل اثرگذار کنترل اجتماعی در پیشگیری و درمان اعتیاد
دکتر محمد جمالو معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر ریاست جمهوری با اشاره به عوامل اثرگذار کنترل اجتماعی در پیشگیری و درمان اعتیاد گفت: وابستگی به مواد به عنوان یکی از چهار بحران اجتماعی و یکی از رنج‌هایی است که آزادی فرد را محدود کرده و باعث قطع ارتباط با جامعه می‌شود و برای بازیابی ارتباطات از دست رفته فرد لازم است که پیشگیری با شرایط مناسبی در نظر گرفته شود.
جمالو تصریح کرد: در فرایند درمانی آسیب دیدگان اعتیاد به دنبال غربالگری هوشمند هستیم و طبقه‌بندی مناسبی برای افراد معتاد نیازمند ساماندهی در نظر بگیریم و توجه ویژه به حوزه‌های مددکاری در طرح‌های حوزه مبارزه با مواد مخدر در نظر گرفته شده است.
وی در ادامه گفت: باید فرآیند جدید در پیشگیری از اعتیاد مدنظر باشد که طرح «یاری‌گران زندگی» در این راستا نقش اثربخشی را ایفا کرده است که در این طرح بازیگران و افراد مشهور در جامعه به عنوان سفیران این حضور دارند و البته در این طرح همچنان به دنبال ظرفیت‌سازی هستیم.
ایجاد موسسه‌ای برای تولید فیلم‌های پلیسی با رویکرد جامعه‌محوری
سردار مهدی حاجیان معاون فرهنگی اجتماعی و سخنگوی ناجا گفت: در سال گذشته بیش از 970 هزار پرونده به دایره اجتماعی و مشاوره مددکاری ما ارجاع داده شد که 71 درصد این پرونده‌ها به مصالحه انجامید و به جامعه‌پذیری برای مردم کمک کرد.
اکنون در یک هزار و 10 کلانتری کشور دایره مشاوره اجتماعی و مددکاری اجتماعی ایجاده کرده‌ایم و امروز پلیس در لایه‌های کوچک اجتماعی در بطن و متن زندگی مردم حضور موثر دارد و در کلانتری و پاسگاه‌ها به ما کمک می‌کند با مردم در تماس مستقیم باشیم و به مردم مشاوره ارائه دهیم.
وی اظهار داشت: در مراکز استانی 50 مرکز مشاوره تحصیلی، ازدواج و خانوادگی ورود کرده‌اند و در این مراکز از روانشناسان خبره استفاده می‌کنیم تا با این نگاه نتایج مثبتی به دست بیاوریم که در 10 ماه گذشته 700 هزار پرونده ارجاع شده که با حدود رشد یک درصد 72 درصد پرونده‌ها با حضور پلیس به سیستم قضایی ارجاع داده نشد و اگر کشور‌های دیگر از این موضوع استفاده کنند به بحث موضوعات اجتماعی کمک کرده‌اند.
وی ادامه داد: پلیس جمهوری اسلامی معاونت فرهنگی و اجتماعی را 25 سال پیش ایجاد کرده که موضوع اجرای علمی و عملی ادغام اجتماعی را با رویکرد اجتماع محور تحقق می‌کند و اکنون ساختاری داریم که معاونت اجتماعی نیز اداره کل مشارکت عمومی را ایجاد کرده است که به دنبال نهادینه کردن امنیت توسط سازمان‌های مردم‌نهاد و خود مردم است.
وی ادامه داد: برای اینکه مردم در این کار تخصصی شرکت کرده و از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کنند و در دام موضوعات سازمان‌های جرم قرار نگیرد و به همین منظور اداره کل آموزش همگانی تشکیل داده است که فرهنگ سازی قوانین را در برنامه خود دارد. همچنین، چون معتقدیم ابزار هنر می‌تواند کمک‌کننده باشد از ابزار هنر با مشارکت جدی با جامعه هنری استفاده کرده و موسسه‌ای برای تولید فیلم‌های پلیسی با رویکرد جامعه‌محوری را ایجاد کرده‌ایم.
سخنگوی ناجا ادامه داد: امروز توان پلیس در حوزه شبکه‌های اجتماعی باید گسترش یابد در این راستا با حضور در فضای مجازی از آسیب‌های اجتماعی و راهنمایی و مشاوره مردم کمک می‌کنیم و با تولید محتوا به مردم کمک می‌کنیم که در این بحث جنگ نرم نقش موثری داشته باشیم و یک شبکه‌سازی اجتماعی را داریم که در بستر این شبکه اجتماعی پلیس، مردم به ما کمک می‌کنند و با مردم یک ارتباط محسوس و آنلاینی داریم.
نظام مددکاری کمیته امداد مبتنی بر اسلام
حسین خدرویسی معاون حمایت و سلامت کمیته امداد امام خمینی (ره) گفت: پیشروان و پایه گذاران مددکاری اسلامی و حمایت از فقرا، انبیا و امامان اسلام بوده‌اند که امام علی (ع) بزرگترین مددکاری اجتماعی لقب گرفته است.
وی افزود: کار با فرزندان و خانواده آن‌ها و افراد آسیب دیده و سالمندان عزیز بسیار سخت است و با توجه به شرایط و تعریف فقر، شرایط کار برای مددکاران نیز بسیار پیچیده شده است.
وی تصریح کرد: امروزه فعالیت مددکاران کار کردن در راستای سلامت اجتماعی افراد است و مددکاران فعال در حوزه کمک به افرادی هستند که بدنبال آسیب، نیازمند کمک‌رسانی هستند و دیگر افرادی که در قالب پیشگیری نیازمند یاری رسانی مددکاران هستند.
اهمیت نقش مددکاران اجتماعی در تربیت کودکان خاص
نادر پوراصغریان استاد مددکاری اجتماعی گفت: در قانون حقوق افراد ویژه به رسمیت شناخته شده است و نقش مددکاران در تربیت کودکان خاص بسیار بااهمیت دیده شده است.
این استاد مددکاری اجتماعی تصریح کرد: مددکاری به عنوان یک تخصص و مهارت مطرح است. توانایی‌ها و محدودیت‌های کودک استثنایی باید مورد بررسی قرار گیرد و روابط او با دیگران نیز باید دیده شود و با بهره گیری از روش‌های مختلف کودک باید به عنوان فردی مطالبه‌گر در جامعه فعالیت داشته باشد.
پوراصغریان گفت: تمامی سازمانی بین المللی بر ادغام افراد نیازمند به کمک‌های ویژه بخصوص کودکان با دیگر اقشار جامعه تاکید دارند.
نیاز ارزیابی درست از وضعیت موجود در جامعه
دکتر علی انتظاری رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: باید ارزیابی درستی از وضعیت موجود در حوزه آسیب‌های اجتماعی در کشور داشته باشیم. برخی واقعیت‌ها نشان از عدم موفقیت ما در کشور در حوزه کنترل و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دارد.
وی اضافه کرد: ادغام اجتماعی فرایندی است که طی آن افراد مختلف در اجتماع در فرایند تصمیم گیری‌های مختلف مرتبط با جامعه مشارکت دارند.
وی گفت: باید از رویکرد روانشناختی صرف به هژمونی کردن علوم اجتماعی حرکت کنیم و مردمی کردن مهم‌ترین استراتژی در این حوزه است که زمینه‌های آن در فرهنگ ما وجود داشته است و از طرف دیگر باید با الگو‌های شبه مدرن مقابله کنیم و به آن‌ها توجه خاص داشته باشیم. باید محله‌های متشکل از اقشار مختلف را احیا کنیم و در این حوزه می‌بایست به قدیم برگردیم.
اتکا به بودجه‌ها و ظرفیت‌های محلی در اجرای طرح‌های ادغام اجتماعی
دکتر محمدعلی طالبی عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری گفت: تجربیات نشان داده است که اتکا به بودجه‌ها، ظرفیت‌ها و داشته‌های محلی در اجرای طرح‌های مرتبط با ادغام اجتماعی بسیار اثرگذار خواهد بود. ادغام‌سازی اجتماعی سکونت‌گاه‌های غیررسمی پیوند مجدد بخشی از پیکره شهر‌ها است.
طالبی بیان کرد: مولفه‌های کیفیت زندگی بسیاری از موارد حوزه رفاه را در بر می‌گیرد. امکانات مختلف و ارائه خدمات اجتماعی و درجه بازبودن و ثمربخشی موسسات و سازمان‌های شورایی در حوزه ادغام اجتماعی بسیار اثرگذار خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری تصریح کرد: انجمن مددکاران ایران در برنامه چهارم ورود بسیاری موثری داشته است و شاید یکی از دلایلی که 25 درصد شاخص‌های کیفیت زندگی در این برنامه دیده شده، همان حضور است. در سال‌های گذشته تعداد 10 محله جدید با جمعیت بالای 100 هزارنفر در سبزوار بر مبنای بازآفرینی شهری و با حضور فعالانه انجمن مددکاری ایران صورت گرفت.
پاندمی کرونا و افزایش خشونت علیه زنان
شیرین احمدنیا عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: با آغاز پاندمی کرونا شاهد افزایش خشونت علیه زنان نیز بوده‌ایم که خشونت علیه زنان صرفا محدود به خشونت خانگی نیست که محل تحصیل، اشتغال و فضا‌های شهری و بسیاری از شرایط دیگر را در بر می‌گیرد.
وی افزود: تولیدات رسانه‌ای و محصولات فرهنگی و فعالیت انجمن‌های اجتماعی از جمله فعالیت‌های مرتبط با حوزه ایجاد سلامت اجتماعی برای زنان هستند. سند راهنمای پیشگیری و مقابله با آزار جنسی در محیط‌های علمی تنظیم شده است و باتوجه به شواهد شناسایی شده این سند از رشته‌های مختلف تنظیم شده و در دسترس عموم قرار دارد و رویه‌هایی برای آگاهی‌رسانی از پیشگیری از رفتار‌های خشونت‌آمیز جنسی در آن دیده شده است.
وی اضافه کرد: انجمن جامعه شناسی ایران هیاتی را برای رسیدگی به موارد و شکایات در این حوزه تشکیل داده است که دستیابی به فضای سالم کاری از جمله اهداف این فعالیت است.
مددکاری اجتماعی در پی توسعه و پیوستگی اجتماعی
فردین علیپور عضو گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گفت: مددکاری اجتماعی در قالب یک رشته دانشگاهی به‌دنبال توسعه و پیوستگی اجتماعی است که یکی از مهم‌ترین اصول آن توانمندسازی اجتماعی است.
وی اظهار داشت: در این حوزه بر هویت افراد و دسترسی به فرصت‌ها و همچنین در خصوص مشارکت افراد در اجتماع تاکید ویژه وجود دارد و باید در قالب توانایی‌ها، فرصت‌ها و هویت افراد در حوزه توانبخشی افراد در جامعه موردنظر گرفته شود.
علیپور گفت: برای توانبخشی اجتماعی راه زیادی در پیش است و در نهایت مددکاری و توانبخشی اجتماعی باید در یک نگاه کل‌گرا درگیر شوند و رفاه و فرصت‌های موجود در جامعه را افزایش دهند.
تقویت رویکرد‌های ادغام اجتماعی، زمینهساز مسئولیت‌پذیری مردم
ولی اسماعیلی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: تقویت رویکرد‌های ادغام اجتماعی می‌تواند زمینه را برای مشارکت بیشتر مردم در امور اجتماعی، کاهش هزینه‌ها، مسئولیت‌پذیری بیشتر مردم و جامعه و تقویت رویکرد‌های محله محوری و اجتماع محوری فراهم کند.
وی اضافه کرد: از جمله رویکرد‌های ادغام اجتماعی در سیاست‌گذاری‌ها می‌توان به توانبخشی مبتنی برجامعه برای افراد داری معلولیت که در قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت به آن‌ها اشاره شد و سابقه خوبی هم در ایران داریم، مدارس تلفیقی برای دانش‌آموزان دارای نیاز‌های ویژه، باز ادغام اجتماعی زندانیان و مجرمین و... اشاره کرد.
وی اظهارداشت: براین باور هستم که تصویب قانون تشکیل سازمان نظام مددکاری اجتماعی که اکنون نیز در مجلس طرح شده و کمیسیون اجتماعی هم کمیسیون اصلی رسیدگی کننده به این طرح هست می‌تواند نقش مددکاران اجتماعی را افزایش دهد و من به عنوان رییس این کمیسیون درکنار سایر همکارانم درکمیسیون و مجلس حمایت می‌کنیم تا این اتفاق مهم و اساسی و نیاز به حق جامعه مددکاری اجتماعی در این مجلس عملی شود.
دیدگاه انتقادی به مسایل جامعه
دکتر ستار پروین عضو هیات علمی گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: باید دیدگاه انتقادی به مسائل جامعه داشته باشیم و بر این اساس باید نگاه ساختاری نیز موردتوجه قرار گیرد و به ناچار باید نقد ساختار‌های کلان جامعه وجود داشته باشد. ضلع سومی به نام طرد اجتماعی در کنار دو مفهوم ادغام و مددکاری اجتماعی نیز وجود دارد. زمانی که صحبت از ادغام اجتماعی می‌شود باید به مکانیزم‌های طرد کننده و ادغام‌کننده توجه همزمان داشته باشیم.
وی افزود: صفت اجتماعی در قالب طرد اجتماعی را باید در ساختار‌های پیدا و پنهان جامعه دنبال کنیم و طرد اجتماعی دارای چندین بعد مختلف است و صرفا این موضوعات را نباید در این حوزه مدنظر داشته باشیم.
عضو هیات علمی گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: در حدود 20 میلیون نفر در جامعه امروز ما که به حاشیه رانده شده‌اند موضوع ادغام اجتماعی هستند.
حال بد ادغام اجتماعی در جامعه
دکتر اصغر مهاجری عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد تهران مرکزی گفت: حال ادغام اجتماعی که در جامعه ما خوب نیست، به تبعیت آن حال نشاط اجتماعی نیز خوب نیست. شهرسازان مدیران شهری در تهران غافل از هویت سازی برای شهر هستند و این شهر شتابان را برای افراد طراحی نکرده‌اند.
وی ادامه داد: راهکار ایجاد نشاط اجتماعی این است که در فرایند مشارکت شهری قرار بگیریم و برنامه ریزی و اجرای مشترک در واقع نیاز ایجاد نشاط اجتماعی در شهر‌ها است و در غیر اینصورت امکان ادغام در شهری مانند تهران وجود ندارد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در نهایت گفتنی است که در شیوه زیستن شهری بخصوص در تهران اثری از نشاط اجتماعی دیده نمی‌شود و اگر خواهان نشاط اجتماعی هستیم باید به تدریج با اجرای طرح‌های انسان پایه و مددجوی از نیرو‌های مددجوی مهندسی اجتماعی به سمت نشاط اجتماعی حرکت کنیم.
ریشه‌یابی طرد اجتماعی کودکان کار در قالب جامعه غربت
محمدحسن داودی مدیرعامل مدرسه صبح رویش با اشاره به ریشه‌یابی طرد اجتماعی کودکان کار در قالب جامعه غربت گفت: واقعیت این است که بچه‌های غربت به عنوان کودکان کار فاقد هرگونه مهارتی هستند؛ غربت‌ها از سال‌ها از هندوستان و پاکستان به سمت ایران مهاجرت کرده‌اند و طرد اجتماعی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.
این فعال اجتماعی همچنین بیان کرد: تفاوت‌های فرهنگی جمعیت افراد غربت در درون جامعه ایرانی بسیار قابل لمس است و با توجه به این تحقیق پیشنهاد این است که والدین این کودکان اشتغال به کار داشته باشند و از کودکان در کار استفاده نکنند. همچنین فرصت‌های تحصیل و شغل برای آن‌ها فراهم شود و البته پیوست اجتماعی و حضور آن‌ها در نهاد‌های شهری و بازآفرینی شهری در خصوص آن‌ها و همچنین آموزش ارتباط افراد جامعه با آن‌ها نیز یکی دیگر از پیشنهاد‌های مرتبط با آن‌ها است.