شاخ های فضای مجازی مالیات می دهند؟
ما باور داریم حالا که دریافت مالیات از فعالان اینستاگرامی برقرار است و این قشر با وجود تمام مشکلات توانسته‌اند چراغ سبز خود را روشن نگه دارند، هم به اشتغال‌زایی خود ادامه دهند و هم به مردم سرویس‌دهی کنند، باید چاره‌ای برای مشکلات‌شان اندیشیده شود. به عنوان مثال مشکلات لجستیک‌شان رسیدگی شود یا تخفیف‌های ویژه‌ای برای خدمات پستی یا اینترنت داشته باشند. هرچند هیچ موضوعی قابل پیش‌بینی نیست...
یکی از اعضای هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی تاکید کرد که افرادی که از اینستاگرام برای کسب درآمد استفاده می‌کنند باید به موضوع پرداخت مالیات توجه ویژه داشته باشند. او اظهار کرد که مالیات هایی که برای این افراد تعیین می‌شود ممکن است به میزان بسیار زیادی برسد و در برخی موارد حتی بیشتر از پنج میلیارد تومان باشد. این عضو هیات مدیره همچنین افزود که سازمان امور مالیاتی تمامی فعالیت‌ها و درآمدهای این افراد را نظارت می‌کند و هر گونه تلاش برای کتمان یا افتراق مالیاتی ممکن است با جرایم سنگینی همراه باشد.
بلاگرها و اینفلوئنسرهایی که به صورت شخص حقوقی فعالیت می‌کنند، مشمول فصل پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم یا همان مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی می‌شوند. این قانونی است که کمتر بلاگر یا اینفلوئنسری که در فضای مجازی فعالیت دارد به آن توجه می‌کند و بسیاری از افراد تصورشان بر این است که درآمد ناشی از فعالیت‌های اینستاگرامی به پرداخت مالیات ارتباطی ندارد. از چند سال پیش اما سازمان امور مالیاتی به طور جدی دنبال اخذ مالیات از این فعالان است و با اینکه طی سال‌های اخیر بستر اینستاگرام محدود شده و در حال حاضر فیلتر است، به نظر می‌رسد این موضوع مانع از این نشده که فعالان اینستاگرامی به فکر پرداخت مالیات خود نباشند.
«رضا الفت‌نسب» عضو هیات مدیره کسب‌وکارهای مجازی که جلسات مختلفی با سازمان امور مالیاتی برای رسیدگی به وضعیت پرونده‌های مالیاتی سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها داشته در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اعلام کرد این موضوع بیش از پیش در سازمان امور مالیاتی پیگیری می‌شود: «موضوع دریافت مالیات از اینفلوئنسرها بسیار جدی است و از نیمه دوم سال گذشته به پرونده‌هایی رسیدگی می‌شود که مرتبط به سال 1400 است. صفحاتی را که بیش از 500 هزار فالوور دارند بررسی می‌کنند و این صفحات باید مالیات پرداخت کنند و خیلی از افراد این موضوع را جدی نگرفته‌اند. البته قرار است پرونده‌های بعد از 1400 فقط به صفحات بالای 500 هزار دنبال‌کننده محدود نشود و هرکس از اینستاگرام کسب درآمد کند مشمول پرداخت مالیات خواهد شد.»
مالیات‌ستانی از کسانی که در اینستاگرامِ فیلترشده فعالیت دارند برای بسیاری افراد قابل هضم نیست. آنها باور دارند اینکه دولت خودش یک بستر را ببندد و دسترسی به آن را سخت و پیچیده کند و سپس از فعالیت در همان بستر مالیات دریافت کند شبیه به این است که یک پاساژ را پلمب کرده و همچنان به‌دنبال کسب مالیات از فروشندگان آن پاساژ باشد. الفت‌نسب در پاسخ به این سوال که چرا با وجود فیلترینگ اینستاگرام، دریافت مالیات از فعالان این بستر پیگیری می‌شود به تجارت‌نیوز گفت: «مالیات گرفتن از یک بستر بسته شده یکی از نادرترین اتفاقات در دنیاست و ما هم به آن اعتراض داریم.
ما باور داریم حالا که دریافت مالیات از فعالان اینستاگرامی برقرار است و این قشر با وجود تمام مشکلات توانسته‌اند چراغ سبز خود را روشن نگه دارند، هم به اشتغال‌زایی خود ادامه دهند و هم به مردم سرویس‌دهی کنند، باید چاره‌ای برای مشکلات‌شان اندیشیده شود. به عنوان مثال مشکلات لجستیک‌شان رسیدگی شود یا تخفیف‌های ویژه‌ای برای خدمات پستی یا اینترنت داشته باشند. هرچند هیچ موضوعی قابل پیش‌بینی نیست و شاید چند روز دیگر اینستاگرام یک بستر غیرقانونی تلقی شود و مالیات‌های بریده‌شده در آن خیلی بیشتر هم بشود.»
به گفته الفت‌نسب، این موضوع فعلاً در بین شبکه‌های اجتماعی خارجی منحصر به اینستاگرام بوده و فعالیت در سایر بسترها مانند توییتر و یوتیوب مطرح نشده است هرچند دور از ذهن نیست که در آینده نزدیک، نگاه سازمان امور مالیاتی در این زمینه تغییر کند و به سمت دریافت مالیات از فعالان دیگر شبکه‌های اجتماعی هم برود. در این میان یوتیوبرها که به کسب درآمد دلاری شهرت دارند، بیشتر از همه زیر سایه این موضوع هستند و احتمال ورود سازمان امور مالیاتی به حوزه آنها دور از انتظار نیست.
الفت‌نسبت به اینفلوئنسرها و افرادی که از اینستاگرام کسب درآمد دارند توصیه کرد حتماً برای تمام اقدامات خود اسناد هزینه‌ای داشته باشند تا بتوانند با سازمان امور مالیاتی وارد گفت‌وگو شوند و از آنها تخفیف بگیرند: «در پرونده‌هایی که ما حضور پیدا کردیم تا در کنار دوستان باشیم پی به این نکته بردیم که اکثر اینفلوئنسرها اسناد هزینه‌ای نداشته‌اند و صرفاً اعلام کرده‌اند گردش‌های مالی بزرگی داشته‌اند و فی‌المثل یک ماشین خریده‌اند و هزینه فیلمبردار و ادیت پرداخت کرده‌اند و هیچ اسنادی ندارند. این موضوع باعث می‌شود مالیات بیشتری پای آنها بیفتد و نتوانند مذاکره درستی هم انجام دهند.»
او در ادامه توصیه‌های دیگری نیز کرد و گفت: «توصیه به همه افراد فعال در اینستاگرام این است که حتماً یک تشکیل پرونده مالیاتی بدهند چراکه همه حساب‌ها چک می‌شود، باید حساب تجاری مشخص باشد و نباید تصور کرد می‌توان به‌راحتی فرار مالیاتی کرد. برخی از افراد اگر این درآمدها را کتمان کنند مشمول جریمه خواهند شد.»
عضو هیات مدیره کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به اینکه این اتحادیه از دیرباز تعاملات خوبی با اداره مالیات داشته درباره نحوه حضورشان در این جلسات و مدل همکاری‌شان با اینفلوئنسرها برای مذاکره با اداره مالیات نیز به گفت: «ما در شورای بند 3 حضور پیدا می‌کنیم و با سازمان امور مالیاتی وارد گفت‌وگو می‌شویم تا بتوانیم از آنها تخفیف بگیریم. باید بگویم این شورا زمانی تشکیل می‌شود که به مالیات وضع‌شده اعتراضی وارد است و ما سعی می‌کنیم تا حد امکان از افراد حمایت کنیم و با اطلاعات دقیق‌تری که داریم این افراد را آگاه می‌کنیم تا هزینه‌های مالیاتی کمتر بشود و تخفیف بگیریم.»
الفت‌نسب باور دارد با توجه به معافیتی که برای کسب‌وکارهای مجازی بابت فعالیت در بسترهای داخلی برقرار شده، می‌توان از این موضوع به عنوان یک فرصت استفاده کرد و از پرداخت مبلغ قابل توجهی از مالیات بردرآمد معاف شد: «به افرادی که کسب‌وکارهای کوچکی دارند یا مینی‌اینفلوئنسر به‌حساب می‌آیند توصیه می‌کنم لااقل بخش بزرگی از درآمدها و تراکنش‌های خود را وارد بسترهای بومی کنند تا بتوانند از موضوع معافیت مالیاتی که در قانون بودجه 1403 هم درباره آن صحبت شده استفاده کنند. این موضوع می‌تواند کمک بزرگی به اقتصاد این کسب‌وکارها بکند و وقتی دولت چنین فرصتی را برای افراد گذشته، چرا از آن استفاده نکرد؟»
نکته‌ای که باید ذکر کرد اینکه طبق آیین‌نامه دولت، تا پایان سال 1402 کسب وکارهای حقیقی فعال در سکوهای داخلی مورد تایید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که فاقد پرونده مالیاتی هستند، به صورت پلکانی تا سقف مقرر در ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات با نرخ صفر هستند و جرایم سال‌های قبل ناشی از عدم تسلیم اظهارنامه مشمول بخشودگی می‌شود.
همچنین باید گفت اشخاصی که از سکوهای داخلی برای ارائه خدمات یا فروش کالا استفاده می‌کنند، می‌توانند مانند سایر اشخاص حقیقی از معافیت تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده کنند. چنانچه مجموع فروش کالا یا ارائه خدمات شخص به واسطه فروش اینترنتی در سکوهای مشمول تا 30 برابر معافیت مالیاتی حقوق باشد، شخص از ارسال اظهارنامه و ارائه اسناد و مدارک به اداره امور مالیاتی معاف خواهد بود.
الفت‌نسب با ذکر این نکته که محاسبات مالیاتی خیلی سخت‌گیرانه و پیچیده است اعلام کرد: «رقم‌های دریافتی از بلاگرها در این حوزه نیز رقم‌های کمی نیست و بعضاً به ارقام میلیاردی هم می‌رسد. خود من شاهد پرونده‌هایی بودم که رقمی بیش از پنج میلیارد تومان برای کسب‌وکار مربوطه مالیات وضع شده بود و ملزم به پرداخت آن هم بود. از همین رو تاکید می‌کنم باید موضوع پرداخت مالیات ناشی از درآمد در اینستاگرام را جدی گرفت چون دولت در این مورد قصد پیگیری جدی دارد.»
طبق آمارهایی که از برخی اینفلوئنسرها در فضای مجازی وجود دارد، عده‌ای از آنها درآمدهای بسیار بالا دارند اما تمایلی به پرداخت مالیات ندارند یا به طور کلی درآمد بالایشان را منکر می‌شوند. در این شرایط هنوز مشخص نیست چه تعداد از اینفلوئنسرها به پرداخت مالیات تن داده‌اند و از طرفی چرا از چنین موضوعی در قانون بودجه سال 1403 صحبتی نشده است.
یکی از موضوعاتی که در بحث مالیات‌دهی اینفلوئنسرها درخور توجه است نبود شفافیت کافی برای دریافت مالیات است. در همین خصوص سخنگوی سازمان امور مالیاتی درباره نحوه شناسایی سلبریتی‌ها گفته بود الگوریتم‌ها و فرمول‌های مختلفی برای شناسایی وجود دارد که قرار است به سازمان در شناسایی کمک کند. در واقع صرفاً یک فرمول نیست و شامل اطلاعات مختلفی می‌شود که بعضاً از طریق پلیس فتا به دست آمده است. از سوی دیگر صاحبان صفحات شناسایی‌شده و اسامی آنها استخراج می‌شود، پس از آن اسامی با کد ملی انطباق داده خواهد شد و حساب‌های بانکی‌شان بررسی می‌شود. در واقع به نظر می‌رسد دولت عزمی جدی برای دریافت مالیات از این کسب‌وکارها یا بلاگرهای اینستاگرامی دارد و نباید از آن غافل بود.
