چهارشنبه 9 آبان 1403

شست و شوی مغزی شروع شد

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
شست و شوی مغزی شروع شد

«شی جین‌پینگ» به روش حل بحران «مائو تسه‌تونگ» متوسل شده تا خسارات ناشی از ماه‌های پایانی محدودیت‌های سخت‌گیرانه کرونایی، چالش‌های اقتصادی و تنش با ایالات متحده را کنترل کند.

در ماه‌های اخیر، رئیس‌جمهور چین با راه‌اندازی برنامه‌هایی مانند دوره‌های مطالعه جمعی برای تبلیغ دکترین سیاسی خود، یک کمپین آموزش عقاید سیاسی را آغاز کرده است. این کمپین در مدارس، بیمارستان‌ها، بانک‌ها، دادگاه‌ها، ایستگاه‌های پلیس، پایگاه‌های نظامی و عبادتگاه‌ها در آنچه که وی «تعمید معنوی» می‌خواند، اجرا می‌شود.

به نوشته نشریه وال‌استریت ژورنال، شی در جلسه‌ای در ماه آوریل به مقامات گفت: «برای انجام مأموریت جوان‌سازی ملت چین، کل حزب باید تفکر، اراده و اقداماتش را متحد کند». در کنار آن، شی به مقامات دستور داده که تحقیق و بررسی‌های عملیاتی انجام دهند؛ سخنی که منعکس‌کننده چیزی است که مائو در اوایل دهه 60 میلادی برای فرار از بار مسئولیت برنامه فاجعه‌بار «یک گام بزرگ به جلو» پیش گرفت.

«وو کیانگ»، یک تحلیلگر سیاسی مستقل در پکن گفت: «شدت کمپین شی نشان‌دهنده آسیب‌دیدگی تصویر چین از وقایع اخیر است. هدف او، کنترل مجدد بر روایت عمومی و پوشاندن شکست‌هایش است.»

از نظر ظاهری، شی می‌خواهد قدرتش را به رخ بکشد. پاییز سال گذشته و در حرکتی نادر، او برای سومین دوره رهبر حزب شد و متحدین نزدیکش را در موقعیت‌های مهم نصب کرد. از زمان پایان‌دادن به سیاست‌های سخت‌گیرانه کرونایی در اواخر سال گذشته، او دیدارهای چهره به چهره‌ای با رهبران جهان، از جمله ولادیمیر پوتین و امانوئل ماکرون داشته است.

اما شی همچنین با چالش‌های قابل توجهی روبرو است. اعتراضات سراسری علیه سیاست‌های کرونایی او در ماه نوامبر ضعف اعتماد عمومی را به نمایش گذاشت. همچنین چرخش ناگهانی از سیاست‌های کرونایی باعث مرگ بسیاری شد. در همین حال، اقتصاد چین تقلا می‌کند تا از خماری همه‌گیری کرونا بیرون بیاید؛ کاری که با تشدید تنش‌ها با ایالات متحده سخت‌تر شده است.

ناراحتی از تغییر وضعیت سیاسی و تجاری چین تحت رهبری شی، از جمله تلاش‌های دولت برای افزایش قدرت وفاداران به شی، بیشتر چینی‌ها، خصوصاً ثروتمندان را تحت فشار قرار داده است.

شی در گذشته نیز طرح‌های آموزش عقاید و پروپاگاندا را هدایت کرده بود، اما تعداد کمی از آن‌ها در مقایسه به دوران مائو، در چنین مقیاسی دنبال شده‌اند.

آخرین کمپین در اواخر ماه مارس، هنگامی که رهبری حزب به تحقیق و بررسی سفارش کرد، آغاز شد و به موجب آن مقامات شخصاً برای بهبود سیاست‌ها تحقیقات میدانی را انجام می‌دهند. این بخشنامه از مقامات خواسته است که در حوزه‌های وسیعی، از جمله امنیت اقتصادی، محیط‌زیست و اجرای مساوات و برابری در جامعه، به دنبال حقایق درست بگردند.

دستور شی به طور مستقیم از کمپین مائو در سال 1961 برمی‌آید. مائو از کادر حزب خواسته بود تا در مورد مشکلاتی، مانند «قحطی بزرگ» تحقیق کنند که برنامه‌های رادیکال خودش باعث ایجاد آن‌ها شده بود.

مورخان می‌گویند مائو از تحقیق و بررسی به عنوان ابزاری برای اصلاح سیاست‌های اشتباه و فرار از نقدشدن استفاده می‌کرد؛ زیرا این کمپین دلالت بر این داشت که مقامات سطح پایین از واقعیت‌های میدانی آگاه بوده، بنابراین به دلیل عملکرد بد مقصر بودند.

شی در دستور ماه مارس خود با به کاربردن شعار مائو گفت: «هیچ‌کس حق ندارد بدون تحقیق حرفی بزند. بدون تحقیق، هیچ‌کس صلاحیت تصمیم‌گیری ندارد». رسانه‌های دولتی می‌گویند که چگونه شی، از همان روزهایی مدیریت محلی و منطقه‌ای از نیروهای خود می‌خواست که مشکلات را مستقیماً از زبان مردم عادی بشنوند.

تیموتی چیک، استاد و مورخ چین در دانشگاه بریتیش کلمبیا می‌گوید که مانند مائو، کمپین «تحقیق و بررسی» شی یک تصدیق غیرمستقیم اشتباهات و قول برای رفع آن‌ها و انجام بهتر کارها است. با این حال، با توجه به تغییرات گسترده در جامعه چین از دوران مائو تلاش‌های شی برای اصلاح بخش‌های مهم جامعه چین از متخصصان شهری گرفته تا روشنفکران و نظامیان را راضی کند.

مرحله دوم این کمپین در آوریل آغاز شد. زمانی که رهبر چین به مقامات ارشد دستور داد تا برنامه «آموزش مضمونی» جدیدی را برای القای «اندیشه شی جین‌پینگ» به کادر حزب در شهرها و شهرستان‌ها، تهیه کنند.

رهبری حزب بدون تلف‌کردن وقت، 58 تیم برای هدایت تحقیقات به سراسر چین اعزام کرده است. به گزارش خبرگزاری رسمی شین‌هوا، تا اواسط ماه آوریل، تمام دولت‌های منطقه‌ای طرح‌های پروپاگاندای تفکرات شی را آغاز کردند.

ناشران حزب گلچین‌های جدیدی از اظهارات شی برای استفاده به عنوان کتاب درسی سیاسی منتشر کردند. شرکت‌های دولتی و دانشگاه‌ها نمایش‌های فرهنگی و مسابقات شعری را برای ترویج ایده‌های شی برگزار کردند.

بر اساس گزارش رسمی، در یک جلسه مطالعه در اواسط آوریل، بیش از دوازده عضو حزب از بیمارستانی در یک شهر کوچک استان جیانگشی بازدید کردند. شرکت‌کنندگان سنجاق پرچم حزب را به لباس خود زده و بخش‌هایی از سخنرانی‌های شی و منشور حکومتی حزب را با صدای بلند خواندند.

ماریا رپنیکووا، کارشناس رسانه و تبلیغات چین در دانشگاه ایالتی جورجیا گفت: «البته مشخص نیست که این تلاش‌ها تا چه حد در افزایش اعتماد به رژیم موثر است. اما خود مشارکت در این کمپین به طور نمادین به شی جین‌پینگ و حکومتش مشروعیت می‌بخشد».

مانند کمپین‌های گذشته، شرکت‌کنندگان در آخرین جلسات مطالعه معمولاً باید بینش‌ها و درس‌هایی را که جمع‌آوری کرده‌اند در دفترچه‌های خود یادداشت کرده و سپس برای بررسی به سطوح بالاتر ارسال کنند. در ژیهو، یک وب‌سایت پرسش‌وپاسخ، برخی از کاربران قالب برای مقالات ارسال کرده تا کاربران دیگر از آنها برای ساخت مقاله خود استفاده کنند.

در آخرین شماره یک مجله حزبی، با اشاره به «نخستین نشانه‌های تحریف» در برنامه شی، از مقاماتی گفت که با واگذارکردن وظیفه تحقیق و بررسی به زیردستان خود، از بار مسئولیت شانه خالی کنند. چنین کمپین‌هایی عموماً به «رسوم‌گرایی» تبدیل می‌شوند که ظاهر را بر محتوا ترجیح می‌دهد.

--> اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.