شیوع کرونا بیشترین آسیب را به بخش خدمات وارد کرده است
زنجان - ایرنا - عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه زنجان گفت: تغییرات و تاثیرات حاصل از شیوع کرونا، بیشترین فشار و آسیب را روی حوزه خدمات و فعالیت‌های مربوط به این حوزه گذاشته است.
دکتر مصطفی دین محمدی روز پنجشنبه در گفت و با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه همه‌گیری کرونا چه در ایران و چه در سطح دنیا موجب توقف فعالیت های اقتصادی شد، اظهار داشت: البته این توقف سطوح مختلفی داشت، در برخی کشورها تا مرز توقف کامل رفت، کما اینکه ما نیز در کشور در برخی موارد چنین وضعیتی را داشتیم. یک خوشوقتی که در کشور ما اتقاق افتاد این بود که بخشی از توقف فعالیت ها با تعطیلات آخر سال و تعطیلات نوروز مقارن شد، منتهی بعد از اینکه شرایط برای بازگشایی برخی از فعالیت های اقتصادی با کاهش شیوع و دامنه انتشار بیماری فراهم شده، قاعدتا بخشی از فعالیت ها که عمدتا هم متوجه بخش خدمات در کشور هست و شامل انواع خدمات حمل و نقل و خدمات فنی را شامل می شود دوباره فعال شدند ولی در مجموع تغییرات حاصل از شیوع کرونا، بیشترین فشار را روی حوره خدمات و فعالیت های مربوط به این حوزه گذاشته است.
وی افزود: اگر ما اقتصادمان را به چهار بخش "خدمات"، "صنعت ساختمان"، "صنایع کارخانه ای و تولیدی و نفت و گاز" و "کشاورزی" تقسیم کنیم، در این دسته بندی، بخش کشاورزی مسیر خودش را می‌رود و کرونا مساله خاصی برای آن ایجاد نکرده است. صنایع کارخانه ای هم خیلی به همان شدتی که خدمات ما درگیر بوده، درگیر نبوده است ولی به هر حال بخشی از خدماتی که باید از سطوح بالاتر دریافت می کرد و آنها هم تعطیل بودند، باعث شد وقفه ای در کارشان ایجاد شود، به ویژه بخش تجارت خارجی، به دلیل اینکه ارتباطات به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده، افت خدمات بازرگانی و تجاری هم بسیار محسوس بوده است.
دکتر دین محمدی ادامه داد: برای بخش نفت هم اتفاقاتی شبیه به این افتاده. منتهی در ایران چون با تحریم هم مواجه هستیم و حداقلی از نفت از راه های مختلف فروخته می شود، آسیبی که در حوزه نفت داشتیم شاید به همان اندازه ای نباشد که در حوزه خدمات داریم.
وی خاطرنشان کرد: اگر اولویت بندی کنیم، اول بخش خدمات در کشور آسیب دیده، بعد بخش تجاری. البته برای بخش کشاورزی هم به خاطر مشکلات ایجاد شده در صادرات محصولات، خسارت های سنگینی ایجادشده است.
دکتر مصطفی دین محمدی گفت: بر اساس آماری که از مبادلات اقتصادی ایران و ترکیه منتشر شده، مراودات تجاری تا حدود 80 درصد طی 2 ماهه گذشته کاهش پیدا کرده است. در خصوص مراودات تجاری با کشور عراق هم ظاهرا همین میزان کاهش را شاهد بودیم. از طرفی بیش از 50 درصد مبادلات ما با همین کشورهای همسایه است و کاهش مراودات تجاری آثار جدی می تواند در اقتصاد ما برجای بگذارد.
وی اظهار داشت: در استان زنجان بخش تجاری به نسبت بخش ملی، خیلی قوی نیست و زنجان به عنوان یک استان تجاری محسوب نمی شود، بلکه بیشتر استان صنعتی و کشاورزی است. در خصوص بخش کشاورزی همانطور که عرض شد، تاثیرات زیادی برآن وارد نشده، بخش خدمات هم در استان زنجان کوچک تر از خدمات در میانگین کشوری است و به همین دلیل آسیب وارد شده به این بخش در استان به خاطر کوچکتر بودنش ممکن است کمتر باشد. به نظر من آسیب های وارد شده به استان از ناحیه شیوع کرونا در مقایسه با سطح ملی، به نسبت پایین تر است.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه زنجان گفت: حفظ سلامت انسان ها بسیار مهم است، ولی از طرفی هم اگر فعالیت های اقتصادی برای نجات انسان ها تعطیل شوند، آن وقت به خاطر این تعطیلی، از آن طرف بام می افتیم و به بهای مرگ اجتماعی برخی افراد و اقشار در جامعه تمام می شود. از این جهت ما در اینجا با انتخاب سختی مواجه هستیم، باید با پذیرش بخشی از مشکلات کرونا، فعالیت ها را هم باز کنیم با آن مقررات وقواعدی که هر چند گفته می شود و عمل نمی شود، آن ها را هم ملاحظه کنیم.
وی خاطرنشان کرد: پایداری تغییرات متاثر از کرونا مربوط می شود به اینکه بدانیم مساله پزشکی و درمان این بیماری تا کی حل می شود. ما با مساله ای به نام پایان اجتماعی کرونا و یا نزدیک شدن به پایان اجتماعی به جای پایان پزشکی آن مواجه شدیم، به این معنا که مردم دیگر عادت کردند، بخشی از بیماری کنترل و مهار شده، مقداری هم آن ترس اولیه از بین رفته است بنابراین می شود گفت که بخشی از فعالیت ها دوباره به شکل اولیه اش برمی گردد، منتهی برخی فعالیت ها مثل گردشگری و حمل و نقل، همچنان سطح فعالیتشان پایین خواهد ماند.
دکتر دین محمدی گفت: ما بعد از جنگ جهانی دوم چنین پدیده ای ظاهرا نداشتیم که حجم خسارتی که ایجاد کرده به این شکل باشد. الان سیاستمداران غربی هم به این نکته اذعان دارند، تا کنون در آمریکا 100 هزار نفر بر اثر کرونا جانشان را ازدست داده اند. آمریکا در هیچ جنگی 100 هزار نفر کشته نداده است. از این جهت شیوع کرونا، به طور قطع یک ابر بحران است، به ویژه برای اقتصادهای غربی و از آنجا اقتصاد کشورهای غربی هم بخش اعظمی از اقتصاد دنیاست، بنابراین تاثیرش بیشتر است.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه زنجان گفت: ما بایستی برخی از عواقب کرونا را بپذیریم، منتهی در شرایطی که رکود سنگینی ایجاد می شود، معمولا مداخله هایی که دولت ها در اقتصاد می کنند، به شدت سیاست های انبساطی است، یعنی جلوی کاهش تقاضا را با افزایش مخارجشان می گیرند. ولی بدبختی ما این هست که سیکل هایی در ایران هست که وقتی دولت باید مخارجش را زیاد کند، همان موقعی هست که ناخواسته مخارج اقتصادی ما کم می شود. البته برعکس این قضیه هم هست، جایی که ما باید جلوی افزایش مخارج را بگیریم، به دلیل اینکه درآمد آن چنانی گیر دولت می آید، مخارج زیاد می شود. معقول این است که در این شرایط دولت کاری نکند که بودجه کم بشود، در این شرایط باید بخشی از کسری بودجه ولو با راه هایی که در شرایط عادی به آن سفارش و توصیه نمی شود جبران شود، مثل اجرای سیاست‌های انبساطی پولی و مالی بخشی از تقاضا با افزایش بخش عمومی.
وی تصریح کرد: در سطح جهانی، شیوع کرونا وضعیت را تحت تاثیر قرار می دهد، چالش سیاسی بین چین و آمریکا و برخی از کشورهای غربی وجود دارد که شیوع کرونا آثارش را حتما روی تعاملات سیاسی و تجاری خواهد گذاشت و این مساله احتمالا یک مقدار نقشه سیاسی جهان را به هم بریزد. چین که سال ها به راحتی می توانست، تکنولوژی و سرمایه کشورهای اروپایی و آمریکا را جذب کند، شاید دیگر این اتقاق مثل گذشته برای چین فراهم نباشد. منتهی اینکه چه اتقاقی در عمل بیفتد به شکل درمانی که برای کرونا قرار است اتفاق بیفتد، وابسته است.
دکتر دین محمدی گفت: اگر زیرساخت‌های آی تی به درستی فراهم شود، بخشی از خدمات را می توان در این بستر انجام داد. الان ما در دانشگاه این تجربه را کردیم که بخشی از آموزش ها را می توان به صورت مجازی هم انجام داد و اصلا ضرورتی برای کلاس های حضوری نبود. این توجه به ظرفیت ها، فرصتی هست که در اثر کرونا ایجاد شده و می تواند بخشی از آثار سو را کاهش دهد. در خصوص مسائل بهداشتی و سرمایه گذاری در این حوزه هم باید حساسیت هایی در کشور به خرج داده شود.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*