صاحبان واقعی آثار هنر انقلاب مردم هستند

باشگاه خبرنگاران جوان - در پانزدهمین دوره حراج تهران فروش مجموع دو اثر استاد محمد احصایی، خالق «اسماء الله» و کاتب قرآن با قیمت 7 میلیارد و 400 میلیون تومان به فروش رسید. اثر هانیبال الخاص با عنوان «عاشورا» به قیمت 400 میلیون تومان فروخته شد.

این نقاشی به دوره مهمی از آثار الخاص تعلق دارد. دوره‌ای که همگام با مردم نسبت به مبارزات آنان همزمان با انقلاب اسلامی آغاز شد و تا سال‌های اولیه جنگ نیز ادامه یافت. این اثر از آن جهت اهمیتی ویژه دارد که شاید یکی از اولین عکس‌العمل‌های مستقیم یک نقاش نوگرا به جنگ ایران و عراق باشد. نقاشی همزمان با شروع این حادثه تصویر شده و بازنمایی واقعه عاشورا در مفهومی مشترک با این رویداد معاصر، مضمونی است که بعد‌ها در آثار بسیاری از نقاشان جنگ تکرار می‌شود.

اثر منصوره حسینی با عنوان «یاد یک حماسه» هم به قیمت 750 میلیون تومان به فروش رسید. «یاد یک حماسه»، بیننده را وا می‌دارد در تداعی سریع واقعه عاشورا سایه‌ای از کلمه «حسین» را که به رنگ سرخ در تابلو تکرار شده تشخیص دهد.

این‌ها بخشی از سهم هنر انقلاب در فروش‌های میلیاردی پانزدهمین دوره حراج تهران بود.

کاظم چلیپا نقاش که آثار او در چند دوره حراج تهران ارائه شده است، گفت: آثار هنر انقلاب جنبه اجتماعی و تاریخی خاصی دارند و صاحبان واقعی این آثار مردم هستند نه فرد.

بر اساس گفته‌های او با نگاهی به آثاری که در حراج تهران به فروش می‌رسند، می‌توان فهمید که آن‌ها چه درکی از جامعه خود در دوران‌های مختلف داشته‌اند. به همین دلیل نمایش آثار هنرمندان عوام‌نگری را به درکی عمیق و خاص تبدیل می‌کند و تاثیر بسیاری در شئونات دیگر زندگی دارد. در این بین، نقش حراج تهران در معرفی و ملاک قرار دادن این نوع ارزش هنری است که باعث می‌شود، این آثار بار دیگر و به شکل دیگری مورد توجه قرار بگیرند.

به گفته چلیپا، حراج ملاک ارزش گالری‌داران برای معرفی و شناساندن هنرمندان خلاق و نوآور محسوب می‌شود و انگیزه بیشتری برای جستجوی هنر، خلاقیت و شکوفایی نسل هنرمندان معاصر است.

این نقاش هنر انقلاب را صاحب جایگاه خاص‌تری دانست که شاید بعضی از هنردوستان و مجموعه داران بخواهند همچین آثاری را در مجموعه خود داشته باشند، اما این آثار در حوزه خاصی خلق شده و در نهاد‌ها و سازمان‌ها محافظت می‌شوند و جنبه اجتماعی و تاریخی دارند، اختیار آن‌ها در دست فرد نیست که او بخواهد سرنوشت این آثار را تعیین کند و صاحبان واقعی آنان مردم هستند. هنر انقلاب به عنوان آثار تاثیر گرفته از جریان انقلاب، جنگ و نقش مردم در این دو عرصه و ثبت این وقایع، جنبه موزه‌ای و تاریخی دارند، چون اگر محققی بخواهد در ارتباط با جنبش‌های هنری تحقیق کند، باید به موزه‌ها و یا مراکزی که از این آثار نگهداری می‌کنند، مراجعه کند. برای انجام این مسئله باید برنامه‌ریزی دقیق وحساب شده‌ای انجام شود.

چلیپا قیمت آثار در حراج تهران را با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی نشان دهنده ارزش آثار هنری دانست و مطرح کرد: قیمت آثاری که در حراج تهران به فروش می‌رسند به نسبت قیمت آثار هنرمندان خارج از کشور بسیار نرمال و خوب است. این آثار با در نظر گرفتن تمام جوانب قیمت‌گذاری می‌شوند که این نکته باعث می‌شود آثار هنری از وضعیت یک کالای صرفا لوکس بیرون آمده و به عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری معرفی شوند.

وی سوال ذهن مخاطبان در این باره که چرا این آثار هنری چنین قیمتی دارند، چه ارزشی در این آثار نهفته است و خالقان آن‌ها چه کسانی هستند فرصتی برای به چالش کشیدن ذهن جامعه فرهنگی و اقتصادی دانست که موقعیت این آثار در موز‌ها و ارزش آنان را دوچندان می‌کند. همه این مسائل باعث می‌شود تا هنرمندان انگیزه بیشتری برای خلق اثر پیدا کنند و در نهایت هنر‌های تجسمی رونق بیشتری پیدا خواهد کرد.

چلیپا از حراج به عنوان باعث و بانی رونق، قیمت، فضای ارزشی، اقتصادی، ارزش موزه‌ای، فرهنگی و تاریخی آثار تجسمی نام برد و گفت: این رویداد توانست جایگاه ارزشی و اقتصادی را در حوزه تجسمی به‌عنوان یک تعیین‌کننده تثبیت کند. همین امر می‌تواند باعث برانگیختن فکر برای راه‌کار‌هایی در اقتصاد هنر ایران باشد. این حوزه اهمیت خاصی را در پژوهش‌های دانشجویی و دانشگاهی یافته است.