صفر تا صد دریافت وام ارز دیجیتال / تسهیلات رمزارزی سودآور است؟

این وام‌های رمزارزی با مزایایی همچون نرخ نکول صفر و امکان اعتبارسنجی و دریافت تسهیلات برای افراد بدون اعتبارسنجی در شبکه بانکی معرفی می‌شوند. این فرصت برای کاربرانی که دارایی رمزارزی نگهداری می‌کنند، فراهم می‌کند تا بدون فروش دارایی‌های خود، وام ریالی دریافت و از آن برای هزینه‌های روزمره خود استفاده کنند. علاوه بر مزایای ذکر شده، توضیحات پلتفرم‌های ارائه‌دهنده وام‌های رمزارزی نشان می‌دهد که سود سالانه این وام‌ها با نرخ 23 درصدی که توسط بانک مرکزی تصویب شده است، اعلام می‌شود و در مقابل وام‌های بانکی، دسترسی به آنها در چند ساعت ممکن است.

اما معمولاً وام‌های رمزارزی شامل هزینه‌ای به نام کارمزد عملیات می‌شوند. برای دریافت وام با مراجعه به این پلتفرم‌ها در صفحه‌ای با عنوان‌های مانند محاسبه اعتبار، با مشخص کردن میزان وام درخواستی و ضمانت و مدت بازپرداخت، علاوه بر محاسبه مبلغ هر قسط و کل وام، مبلغی با عنوان کارمزد یا هزینه عملیات نمایش داده می‌شود؛ به این ترتیب اگر 10 میلیون تومان وام بخواهیم با اقساط 9ماهه، با احتساب سود 23 درصد سالانه مبلغ هر قسط 1.217.593 تومان و مبلغ کل بازپرداخت به 11.858.333 تومان می‌رسد.

این در حالی است که برای دریافت این وام ابتدا باید هزینه عملیات پرداخت شود. در این صورت با کم کردن این هزینه از مبلغ وام درخواستی و محاسبه دوباره نرخ سود، این نرخ از 23 درصد به بیشتر از 40 درصد افزایش پیدا می‌کند.

از طرفی دریافت وام‌های رمزارزی که نیاز به توثیق رمزارز دارند و پلتفرم‌ها به دلیل نوسان قیمتی بالای این دارایی‌ها، 20 تا 55 درصد (بسته به پلتفرم وام‌دهی و رمزارز انتخابی) کمتر از ارزش دارایی توثیق‌شده وام ریالی پرداخت می‌کنند.

البته پلتفرم‌های تبادلی ارائه‌دهنده این خدمات تامین‌کننده نقدینگی (تسهیلات) نیستند و نقش ارائه تضامین مورد نیاز به تامین‌کننده وام یا تسهیلات و زیرساخت وثیقه‌گذاری رمزارزی را بازی می‌کنند. اما اختلاف نرخ سود 23 درصد و 43 درصد این سوال را مطرح می‌کند که مبنای محاسبه نرخ سود این وام‌ها چیست؟

مبنای محاسبه نرخ سود وام‌های رمزارزی

در میان ارائه‌دهندگان این خدمت مالی، تامین‌کننده یا وام‌دهنده سه صرافی ونسی دیده می‌شود. روابط عمومی ونسی نرخ سود موثر در اعتبارات رمزارزی را مشابه تسهیلات لندتک‌ها و متشکل از دو بخش سود سالانه و کارمزد عملیات اعلام می‌کند.

روابط عمومی ونسی می‌گوید: نرخ سود سالانه این اعتبارات، مطابق مصوبات بانک مرکزی تعیین می‌شود. مشابه سایر موسسات ارائه‌دهنده تسهیلات بانکی، ونسی نیز از این مصوبات پیروی می‌کند و نرخ سود سالانه آن هیچ‌گونه مغایرتی با دستورالعمل‌های تعیین‌شده بانک مرکزی ندارد.

همچنین روابط عمومی ونسی هزینه کارمزد عملیات را ای‌نگونه تعریف می‌کند: هزینه‌های عملیاتی اعطای اعتبار در مراحلی مانند اعتبارسنجی، پردازش و نظارت بر وام‌ها، تحت عنوان کارمزد عملیات اخذ می‌شود. کارمزد عملیات اعتبار ونسی به صورت دقیق برای پوشش تمام هزینه‌های ارائه خدمات محاسبه شده است. همچنین کارمزد عملیات ونسی در مقایسه با سایر پلتفرم‌های همکار، نرخ متعادل و منصفانه‌ای دارد.

مصطفی مصطفوی، مدیر برند بیت‌پین، با اشاره به جنبه ارزش افزوده این محصول برای کاربران بیت‌پین و جذب کاربران جدید به پیوست گفت: تمامی فرایندها، میزان سود توافقی، تعداد اقساط و... از سوی وام‌دهنده (ونسی) تعیین شده است.

پلتفرم‌ها چقدر از وام کریپتویی سود می‌گیرند؟

با عرضه وام‌های کریپتویی در ایران، انتقادهایی درباره میزان سود ثابت این وام‌ها بدون در نظر گرفتن بازه زمانی بازپرداخت در میان کاربران مطرح شد که واکنش مدیران عامل پلتفرم‌های تبادلی را نیز به دنبال داشت.

اما به نظر می‌رسد این محصول امروزه تغییراتی پیدا کرده و با کاهش زمان بازپرداخت، شامل سود کمتری می‌شود. صرافی آبان‌تتر که در مهرماه 1402 با نام آبان‌وام از محصول وام رمزاری خود رونمایی کرد، در همکاری با ونسی امکان وثیقه‌گذاری با 10 رمزارز را فراهم می‌کند و تا سقف 100 میلیون تومان وام ریالی می‌دهد.

روابط عمومی آبان‌تتر، سود آبان‌وام را مشابه سود وام بانکی در سال 1402 و معادل 23 درصد سالانه اعلام می‌کند. همچنین به گفته روابط عمومی آبان‌تتر، میزان سود در صورت بازپرداخت در مدت زمان کمتر از یک سال، به تناسب انتخاب بازه‌های زمانی 3، 6 یا 9 ماهه، کاهش خواهد یافت.

در این میان تترلند برخلاف بسیاری از پلتفرم‌های رمزارزی که کارمزد‌هایی مانند هزینه زیرساخت با هزینه عملیات و همچنین سود وام از کاربران دریافت می‌کنند، اعلام کرده سود یا هزینه‌ای از کاربر دریافت نمی‌کند. با این تفاوت که برای بازپرداخت هم تنها یک ماه فرصت وجود دارد و بازه‌های بیشتر را شامل نمی‌شود. سالار تحویل‌دار، مدیر توسعه کسب‌وکار تترلند، معتقد است، به طور معمول هزینه وام با ضمانت کریپتویی در اکثر پلتفرم‌ها برابر یا بیش از سرویس‌دهنده‌های لندتکی با ضمانت سفته الکترونیکی یا چک است.

او می‌گوید: تترلند در این سرویس که با همکاری دیجی‌پی پیاده‌سازی شده است، امکانی را فراهم کرده که کاربران بتوانند با ضمانت رمزارز بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای اعم از هزینه زیرساخت و کارمزد عملیات و غیره، اعتبار خرید به میزان 80 درصد ضمانت رمزارزی تا سقف 100 میلیون تومان دریافت کنند. نکته جالب توجه در زمان تسویه این اعتبار خرید این است که هیچ‌گونه سودی از کاربر نیز دریافت نمی‌شود.

ضمانت پرریسک

ورشکست شدن نام‌های آشنای سال‌های گذشته، Celsius Network و BlockFi که در حوزه وام‌های ارزدیجیتال فعالیت داشتند، نشان‌دهنده خطر تجمیع دارایی‌های کاربران در پلتفرم‌های متمرکز است. در سطح جهانی، وام‌های کریپتویی معمولاً بهره کمتری نسبت به وام‌های سنتی دارند و به همین دلیل برای کاربران جذاب‌اند.

از انگیزه‌های اصلی کاربران برای دریافت وام‌های کریپتویی می‌توان به دسترس‌پذیری، میزان سود یا ایجاد اهرم اشاره کرد. اما در نهایت وام رمزارزی با تجمیع دارایی کاربران به شکل وثیقه، نگرانی‌هایی به وجود می‌آورد. برای مثال، در جریان اعلام ورشکستگی Celsius Network، دارایی کاربران به عنوان دارایی‌های تحت اختیار این شرکت در نظر گرفته و در روند رسیدگی به پرونده به جای پرداخت به طلبکاران، صرف هزینه‌های عملیاتی و قانونی ورشکستگی شد.

بر اساس الزامات فراجا برای پلتفرم‌های تبادلی، دارایی کاربران نزد پلتفرم‌های ایرانی به صورت امانی است و به همین دلیل پلتفرم‌های داخلی نمی‌توانند از این دارایی‌ها به منظور کسب سود یا حتی پرداخت وام و تسهیلات استفاده کنند. بندی مهم که شاید در صورت بروز یک فاجعه، از زیان کاربران جلوگیری کند.