طعم شیرین انسجام ملی و همبستگی اجتماعی ارمغان اجتماعات بزرگ مذهبی

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - سیدرضا میرجعفری، چند سالی است که ما شاهد برگزاری اجتماعات بزرگ مذهبی در جای جای کشور هستیم؛ اجتماعاتی مانند «میهمانی ده کیلومتری» و «جشن امام رضایی‌ها» که در ابعاد گسترده، مردم را به خیابان‌های شهر دعوت می‌کنند تا در کنار یکدیگر، مناسبتی مذهبی را جشن بگیرند.

علی رغم حضور و استقبال قابل توجه مردم از این اجتماعات، بعضی از کارشناسان با منتسب کردن این مراسم‌ها به نهادهایی چون شهرداری، این جشن‌های دینی را مورد انتقاد قرار داده‌اند. از آنجایی که ابتکار اجتماعات بزرگ مذهبی تنها به اقدامات شهرداری تهران محدود نمی‌شود و یک کار بزرگ در درجه اول مردمی و عملیات مشترک فرهنگی بین سازمان‌های مختلف از جمله بسیج و سایر ارگان‌های عمدتا مردمی است، زیر سوال بردن آن بی‌راه است.

یکی از پدیده‌هایی که به عنوان نقطه درخشان سال‌های اخیر کار اجتماعی و فرهنگی مردمی می‌توان از آن یاد کرد، اجتماعات بزرگ دینی به خصوص مهمونی بزرگ غدیر در تهران و سایر شهرهای کشور است.

رهبر معظم انقلاب در دیدار خود با ائمه جمعه سراسر کشور در 5 مردادماه 1401 به میهمانی ده کیلومتری همان سال اشاره می‌فرمایند: «این جشن غدیر در تهران خیلی چیز عجیبی بود! نمی‌دانم شما دیدید یا خیر؛ من خودم در تلویزیون نگاه کردم دیدم؛ بعضی‌ها هم که رفته بودند، آمدند برای ما تعریف کردند. دیدید چه جوری در این جشن میلیونی، همه جور آدمی شرکت کردند؟ این‌ها طرف‌دار دینند، این‌ها دوست دارند دین را».

سال‌ها بود ما با کمبود خاطره‌سازی جمعی و مشترک مردمی به خصوص در مسائل مذهبی رو به رو بودیم و از سوی دیگر، تصویری از هویت مذهبی اکثریت مردم ایران ساخته شده‌بود که جنبه عزاگونه آن بر شادی‌هایش می‌چربید.

بسیاری دین اسلام و به خصوص مذهب شیعه را فقط به عزاداری می‌شناختند تا اینکه به نسخه تجربه مشترک شیرین از برگزاری اعیاد بزرگ با مشارکت مردم و با همکاری نهادهای فرهنگی و اجتماعی در شهرهای بزرگ رسیدیم.

این پدیده با داشتن تاریخی طولانی و بهره‌برداری از یک ظرفیت بزرگ به نام «ارتباطات آیینی» در جهت همبستگی اجتماعی با تکیه بر هویت اصیل مذهبی است.

همبستگی که بعد از اغتشاشات سال 1401 و خواب دشمنان برای متفرق کردن ملت ایران که نشانه اصلی آن هویت دینی مردم این سرزمین بود به وسیله همین اجتماعات بزرگ که بار‌ها هم مورد تأیید مراجع، صاحبان منابر و حتی مادحین و در رأس آن‌ها، مقام معظم رهبری قرار گرفت، خنثی کرد.

تجربه مشترکی از کار مردمی و سازمان‌های فرهنگی و هنری که محدود به شهر تهران و یک سازمان خاص نماند و همه شهرها و ارگان‌های کشور را با یکدیگر وارد انجام یک پروژه مشترک کرد.

اجتماعات بزرگ دینی که با الگوگیری از اربعین و راه‌اندازی مواکب و درگیر کردن هسته‌های اصلی مردمیِ مذهبی و فرهنگی منجر به ساختن یک همکاری و خاطره مشترک شیرین برای مردم شد و می‌تواند الگویی خوب برای سایر موضوعات و مسائل کشور از جمله تولید با مشارکت مردم باشد.

زیر سوال بردن این اجتماعات بزرگ دینی کاری نادرست و غیر علمی است؛ چراکه یکی از تکیه گاه‌های اصلی ما در میثاق قانون اساسی دین مبین اسلام و مذهب شیعه است و غیر علمی است چرا که اساساً در ارتباطات آیینی، ماجرا ماجرای به اشتراک گذاشتن یک تجربه است و یک تجربه به اشتراک گذاشته می‌شود تا پیامی رمزگشایی شود و همین امر باعث بازتولید همبستگی و انسجام اجتماعی می‌شود و این اجتماعات بزرگ این پدیده را برای ما به ارمغان آورد.

در پایان این پرسش مطرح می‌شود: آیا همه اجتماعات بزرگ مردمی در مناسبت‌های دینی، «مناسک» هستند یا خیر؟ همچنین، اینکه مناسک‌سازی در جهت مثبت و ترویج مسائل مذهبی، موضوع درست یا غلطی است، قابل بررسی بوده و احتمالا کارشناسان پیرامون آن، نظر واحدی ندارند.