علی نیک‌زاد؛ نایب رییس مجلس علیه رییس نهاد بخش خصوصی / گُنده‌تر از دهان!

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - «آقای شافعی - رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران - حرفی زده که از دهانش گنده تر است.»

این جمله عین کلماتی است که آقای «علی نیک‌زاد ثمرین» نایب رییس مجلس شورای اسلامی (وزیر راه و شهرسازی در دولت احمدی‌نژاد) در پاسخ به تذکر نماینده تربت حیدریه و پرسش چرایی سکوت هیأت رییسه در قبال اظهارت رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به کار برده است. طبعا این پرسش پدید می آید که مگر شافعی چه گفته بود که نایب رییس مجلس انقلابی را به خشم آورده است؟ رییس اتاق ایران گفته بود: «عمق نمایندگان مجلس در مسایل اقتصادی خیلی کم است. به طوری که آدم از این که این افراد می‌خواهند کشور را اداره کنند، درمانده می‌شود. دولت هم البته دست کمی از این نمایندگان ندارد. بعضی‌هاشان خیلی جالب‌اند. بالاترین پستی که نماینده شهر من داشته محافظ آقای صالحی رییس سابق سازمان انرژی اتمی بوده. اینها چون افرادی خالی هستند نیازمند این هستند که پای تریبون چیزی بگویند.» آقای نیک‌زاد می‌توانست بگوید: «نه، عمق‌شان خیلی هم کم نیست و اتفاقا خیلی هم عمیق‌اند. یا خالی نیستند و خیلی هم پُرند و از بس پُرند پای تریبون دانش و ایده هاشان سرریز می‌کند یا فلان تماینده سابقا راننده صالحی نبوده معاون او بوده». به جای اینها اما گفته «گنده‌تر از دهانش حرف زده». چون این تعبیر را درباره رییس نهاد و نماد بخش خصوصی در ایرانبه کار برده به چند نکته اشاره کرد: 1. جریان راست یا اصول گرای کنونی با هویت دفاع از بخش خصوصی بود که با دولت چپ گرای میر حسین موسوی زاویه پیدا کرد. مشخصا همین اتاق بازرگانی هفته نامه‌ای به نام «اتاق» منتشر می‌کرد که یک سر در نقد دولت مورد حمایت امام بود اما هرگز هیچ یک از مقامات ارشد کشور نگفتند اتاق بازرگانی گنده‌تر از دهانش حرف می‌زند در حالی که رییس وقت آن - علی نقی خاموشی - به صراحت سیاست‌های دولت را به چالش می کشید و نص قانون اساسی درباره دولتی بودن تجارت خارجی را هم قبول نداشتند. (همان آقای خاموشی البته بعدها از مجلس ششم با اکثریت اصلاح طلب به عنوان بهترین مجلس در زمینه اقتصادی نام برد). موضع تند نایب رییس مجلس انقلابی دربرابر اتاق بازرگانی نشان می‌دهد نواصول‌گرایی ایرانی از جنس اصول گرایان سنتی نیست و دغدغه بخش خصوصی را ندارد. چندان که آقای شافعی این را هم گفته است: «در قانون بودجه 1401 از تعبیر بخش غیر دولتی به جای بخش خصوصی استفاده شده» که آشکارا نقض قانون اساسی است چرا که به موجب قانون اساسی اقتصاد ایران به سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی تقسیم می شود و تعبیر بخش غیر دولتی نداریم. اقتصاد است مدارس آموزش و پرورش که نیست. 2. گنده‌تر از دهان یعنی چه؟ اندازه دهان هر نهاد و شخص را چه کسی تعریف می‌کند؟ اگر انتقاد از یک یا چند نماینده تضعیف مجلس باشد شورای نگهبان خود بیشترین تضعیف کننده است چون در پایان هر دوره شماری از نمایندگان را فاقد صلاحیت کاندیداتوری برای دوره بعد معرفی کند و رییس سه دوره همین مجلس و اسلاف جناب نیک‌زاد را برای نامزدی ریاست جمهوری فاقد صلاحیت ندانست. توصیف نماینده با واژه «خالی» بهتر است یا «فاقد صلاحیت به دلایل اخلاقی یا سیاسی یا مالی»؟ 3. آقای نایب رییس مجلس انقلابی احتمالا مصاحبه آقای غنی نظری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در برنامه تهران بیست تلویزیون را ندیده که چگونه از توضیح عادی تعابیر بدیهی اقتصادی هم عاجز بود و محمد دلاوری را به شگفتی واداشته بود. از او می پرسید درآمد سرانه ایرانیان در سال فلان چقدر بوده که کم شده و پاسخ نامربوط می داد که مشخص بود تعریف درآمد سرانه را نمی داند. جناب ایشان خالی است یا مجری تلویزیون حرف گنده تر از دهان می زند و توجیه نشده به پر و پای نمایندگان مجلس قبل باید می پیچید نه اینها. 4. جناب نیک‌زاد گفته «شأن مجلس مشخص است.» بله. اما شأن مجلس را نمایندگان هم باید رعایت کنند ایضا شورای نگهبان که صحنه را به گونه ای چید که خروجی آن چنین و نرخ مشارکت آن چنان باشد. ضمن این که اگر مجلس به عنوان قوه قانون‌گذار شأن دارد اتاق بازرگانی هم بع عنوان نماد بخش خصوصی که البته دولتی ها هم در ان نقش دارند، شأن دارد. 5. در دولت دهه 60 اگر بر بخش خصوصی سخت می‌گرفتند از عهده تأمین ارزاق بر می‌آمدند، در دولت احمدی نژاد هم اگر آنان را به بازی نمی‌گرفتند از آن رو بود که دولت پول داشت و با نفت بالای 100 دلار مانور می داد. امروز اما چه وجهی دارد که از عهده تأمین ارز اقلام اساسی هم بر نمی‌آیند و یک نماینده می‌گوید سال دیگر مردم چنان درگیر مایحتاج ضروری شوند که بورس یادشان رود. 6. لحن آقای نیک‌زاد نشان می دهد جنس او اجرایی است. مجلس اما محل گفت و گو است و انتقاد از یک نماینده انتقاد از کارمند یک اداره نیست تا رییس پاسخ دهد. تازه اتفاقا نایب رییس چه شأنی دارد جز اداره مجلس در غیاب رییس مجلس؟ 7. یکی از صحنه های به یاد ماندنی فیلم «پیام» در ایران مشهور به «محمد رسول‌الله» آنجاست که بلا تشبیه فرمانده سپاه مقابل یاران پیامبر از جنگ سرباز می زند و می گوید در شأن ما نیستید. در این میان حمزه عموی پیامبر با بازی یگانه آنتونی کویین سر می‌رسد و ندا درمی دهد: آیا ما در شأن شما هستیم؟! گیریم که شافعی حرف گنده تر از دهان می‌زند و در شأن نیک زاد و رفقا نیست به او پاسخ دهند آیا دیگران هم در شأن ایشان نیستند؟! 8. توصیف یک نظر با عنوان «حرف گنده تر از دهان» نقض آزادی بیان است. خوش‌بختانه آقای نیک‌زاد در سال پیروزی انقلاب نوجوان بوده و مثل بعضی از نواصول گرایان متولد سال های بعد انقلاب نیست تا شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» را نشنیده باشد. مفهوم «آزادی» را هم امام خمینی در روز 18 بهمن 1357 در مدرسه علوی و در دیدار با وکلای دادگتری به وضوح توضیح داده بود تا گرفتار مباحث فلسفی از جنس آنچه آقای مصباح یزدی می گفت (‌آزادی از یا آزادی در) نشویم: «ما 50 سال است که هیچ چیز آزاد نداشتیم... نه مطبوعات آزاد، نه یک دادگستری مستقل، نه یک کانون وکلای مستقل... این ملت الآن ایستاده و می‌گوید ما می خواهیم آزاد باشیم و این یکی از حقوق بشر است و این که می خواهیم مستقل باشیم.» حق اتاق بازرگانی است که آزاد و مستقل باشد و نظر بدهد و گنده تر یا کوچک تر از دهان بودن ملاک نیست. ملاک، قانون است. البته با ادبیات مناسب و می‌توان حدس زد در جمع عمومی نبوده است. طرفه این که در همین مجلس تندترین و موهن ترین تعابیر درباره پاره ای از پیشینیان به کار برده می شود و کسی آن را گنده تر از دهان توصیف نمی کند اما اگر رییس مهم ترین نماد و نهاد بخش خصوصی برداشت خود را از قلت اطلاعات برخی نمایندگان بگوید که اسباب استهزای مجری تلویزیون هم شده و اگر مهران مدیری اجازه داشته باشد می تواند مردم را با نقل آنها از خنده روده‌بُر‌کند، گنده‌تر از دهان خود حرف زده است!