غفلت از آمایش سرزمینی در توسعه کشور و خسران منابع طبیعی
تهران - ایرنا - توسعه کشور که پس از پایان جنگ تحمیلی در بخش‌های مختلف اتفاق افتاد، به گفته برخی کارشناسان توسعه‌ای لگام گسیخته بود که در سایه بی‌توجهی به آمایش سرزمینی، به منابع طبیعی، محیط زیست و کشاورزی خسارات زیادی وارد کرده است.
دکتر محمود کرمی استاد سابق پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران که در طول دوران تدریس خود در دانشگاه تهران پژوهش های ارزشمندی داشته و در هفته پژوهش سال 1395 نیز موفق به دریافت نشان درجه یک پژوهش شده است، ضمن تاکید بر ضرورت توجه به آمایش سرزمینی برای دستیابی به توسعه متوازن در کشور اظهار داشت: اهداف آمایش سرزمین توسعه متوازن و عادلانه و استفاده بهینه از منابع برای توسعه و پیشرفت مناطق سرزمینی است.
وی که به مناسبت هفته منابع طبیعی (15 تا 22 اسفند ماه) با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا سخن می گفت، دستیابی به توسعه منطقه ای، متوازن و یکپارچه را مساله ای بسیار ضروری و معطوف به بهره گیری صحیح از قابلیت‌های سرزمین، سازماندهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و محیط زیستی برای تحقق آینده مطلوب مناطق دانست.
معاون پژوهشی سابق دانشکده طبیعی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه، موضوع آمایش سرزمینی در توسعه کشور در طول سال های گذشته مغفول واقع شده است، گفت: توسعه لگام گسیخته ای که پس از پایان جنگ تحمیلی در کشورمان تحت عنوان سازندگی و بعد از آن اتفاق افتاد، متاسفانه به بخش محیط زیست، منابع طبیعی و کشاورزی خسارات و لطمات جبران ناپذیری وارد کرد.
وی با ذکر مثالی افزود: در حال حاضر شهرداری کرج در کنار فرودگاه پیام در اطراف کرج، سایت زباله شهری راه اندازی کرده است که این جدا از نفوذ شیرابه‌های این سایت به محیط زیست و تجمع سگ های ولگرد، باعث تجمع بسیاری از پرندگان شده است که می تواند برای امنیت هواپیماهای این فرودگاه منشاء خطر باشد.
کرمی ادامه داد: اگر در راه اندازی بسیاری از پروژه ها در کشور مثل ساخت جاده، مسکن و ویلا در طبیعت، سد، نیروگاه و کارخانجات صنعتی مثل صنایع فولاد به آمایش سرزمینی توجه کرده بودیم، امروز با انواع و اقسام تبعات زیست محیطی و دشواری در مهار آنها مواجه نبودیم.
این پژوهشگر گفت: متاسفانه بخش های مختلف کشور بابت ارزیابی آثار توسعه در محیط زیست قصور داشته و ضعیف برخورد کرده اند و نتیجه آن است که صنایع فولاد در کشور جایی ساخته شده است که نباید ساخته می شد و صنایع کاشی از یزد سردرآورده بدون اینکه این منطقه از آب کافی برخوردار باشد.
وی با تاکید بر اینکه، آمایش سرزمین از ابتدایی ترین و اصلی ترین جنبه های مهم برنامه محسوب می شود، افزود: آمایش سرزمین در واقع استفاده بهینه و عقلانی از امکانات موجود همچون زمین و جمعیت به منظور دستیابی به اهداف کلان مانند توسعه کلان و عدالت اجتماعی است.
کرمی اظهار داشت: الگوی نامناسب استفاده از سرزمین و تغییرات شدید در کاربری زمین ها در کشور باعث پیدایش مسائل زیست محیطی زیادی در مناطق مختلف کشور شده که نه تنها نسل های آینده بلکه نسل فعلی را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
وی با بیان اینکه، هم اکنون حدود 60 درصد جمعیت دنیا در شهرها و 40 درصد در روستاها زندگی می کنند، گفت: این در حالی است که در ایران، 50 سال پیش حدود 30 درصد جمعیت در شهرها و 70 درصد در روستاها سکونت داشتند و متاسفانه دوره شهرنشینی در ایران در یک بازه زمانی کوتاه اتفاق افتاد در حالی که در کشورهای توسعه یافته این روند تدریجی بوده است.
این پژوهشگر محیط زیست در ادامه تاکید کرد: به منظور جلوگیری از مسائلی از جمله بحران محیط زیست، فرسایش و تخریب خاک و همچنین جلوگیری از انقراض حیاط وحش کشور باید توسعه آمایش سرزمینی در سطح ملی دیده شود و در این برنامه ارتباط مناطق به صورت کلان مد نظر قرار گیرد.
وی با اشاره به پیش بینی آمایش سرزمینی در اسناد بالادستی کشورمان اظهار داشت: با وجود اینکه موضوع آمایش سرزمینی در نظام برنامه ریزی کشور پیش بینی شده اما این برنامه ها متاسفانه بیشتر روی کاغذ مانده است؛ بدان معنی که این مساله در تمام برنامه ها و چشم انداز توسعه کشور دیده شده اما در عمل اتفاق بایسته هنوز رقم نخورده است.
استاد سابق دانشگاه تهران با بیان اینکه؛ برنامه ششم توسعه هم اکنون به پایان خود رسیده و برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در پنج سال آینده کشور در قالب برنامه هفتم توسعه در سازمان برنامه و بودجه در جریان است، تاکید کرد: به طور حتم برنامه هفتم توسعه کشور باید مبتنی بر سند ملی آمایش سرزمین باشد و این مساله مورد توجه جدی مسوولان برنامه ریزی و اجرایی کشور قرار گیرد.
برچسب‌ها
