فروش نفت در سایه تحریم‌های آمریکا / معمای خودکار بودن مکانیسم ماشه
یک کارشناس حوزه انرژی گفت: اکنون تحریم بین‌المللی در چارچوب برجام رها شده و فقط تحریم یکجانبه امریکا فعال است، یعنی ایالات متحده نمی‌تواند به چین بگوید که از ایران نفت نخرد بنابراین نباید اجازه دهیم به مرحله مکانیسم ماشه برسیم.
محمود خاقانی درباره احتمال اجرایی شدن مکانیسم ماشه و تاثیر آن بر صنعت نفت اظهار داشت: در شرایط فعلی نباید نگران ضربه مکانیسم ماشه باشیم اما در داخل کشور هم هر حرفی از سوی مسئولان مطرح نشود، ضمن اینکه از نظر حقوقی و روابط بین‌الملل نیز اقدام و اجرای مکانیسم ماشه علیه ایران بسادگی برای کشورهای اروپایی میسر نیست.
وی با انتقاد از طرح خروج از NPT افزود: ما اکنون در چارچوب NPT شاکی هستیم که چرا ایالات متحده به ایران حمله کرده است و دبیر کل آژانس بین‌اللملی به وظیفه خود عمل نکرده است و از اسرائیل طرفداری کرده کرده است، ما چون عضو NPT هستیم، می‌توانیم این ادعاها را داشته باشیم. اگر از آن خارج شویم همان جایگاهی را که امریکا در خرؤج از برجام داشت، خواهیم داشت به طوری که این کشور با خروج از برجام نمی‌تواند مدعی مکانیسم ماشه باشد.
خبر مرتبط دفاع نماینده روسیه از ایران؛ اجرای مکانیسم ماشه فاقد وجاهت اخلاقی استنماینده روسیه در وین فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» از سوی کشورهای اروپایی را فاقد مبنای حقوقی و اخلاقی دانست.
این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه نباید با طرح مسائلی چون غنی‌سازی به 90 درصد و یا خروج از NPT موضع منفی دیگر کشورها را علیه خودمان برانگیزیم و بهانه دستشان بدهیم که مکانیسم ماشه و تحریم‌ها علیه ما فعال شود، تصریح کرد: اکنون تحریم بین‌المللی در چارچوب برجام رها شده و فقط تحریم یکجانبه امریکا فعال است، یعنی ایالات متحده نمی‌تواند به چین بگوید که از ایران نفت نخرد بنابراین نباید اجازه دهیم به مرحله مکانیسم ماشه برسیم هرچند در صورت فعال شدن هم اوضاع ما تغییر چندانی نخواهد داشت.
وی در ادامه بیان داشت: اروپا در چند روز اخیر تحریم جدیدی در ارتباط با اوکراین و روسیه مطرح کردند و سقف خرید نفت خام روسیه به مقصد اروپا را از 60 دلار به 47 دلار رساندند و از سوی دیگر امریکا یک فرصت 50 روزه برای روسیه در نظر گرفته است، ما و روسیه اکنون در بازار تحریم رقیب یکدیگریم و مشتریان ما چین، هند و کشورهای آسیایی هستند، چین و هند نفت را ارزان می‌خرند و باتوجه به ظرفیت بالای پالایشی تبدیل به فرآورده و به اروپا صادر می‌کنند. بنابراین تحریم ابزاری برای تحریم‌کنندگان است که قیمت انرژی را در سطح پایین نگه دارند، ضمن اینکه کاسبان تحریم و اکنون جنگ، چه داخل و چه دیگر کشورها هم سود می‌کنند و علاقه ندارند دیپلماسی در سطح بین‌الملل موفق باشد و درواقع بدنبال بازگشت تحریم سازمان ملل و مکانیسم ماشه هستند و این باعث می‌شود همچنان نفت را افراد حقیقی و آن هم با نرخی پایین‌تر از نفت روسیه بفروشند.
خاقانی با بیان اینکه ما در جنگ 12 روزه موفقیت بدست آوردیم و دلیل آن اتحاد ملی بوده است، افزود: در شانگهای و بریکس هم امریکا و هم اسرائیل محکوم شدند و اکنون اسرائیل بعنوان یک خطر بزرگ برای جهان مطرح است و این را باید دستاورد دانست ضمن اینکه اکنون شرایط دنیا و روابط بین کشورها با زمان برجام متفاوت است، ترامپ با همه دنیا درافتاده با چین و روسیه مشکل دارد، در سازمان ملل همان ترکیب 2015 را شاهد نیستیم، مکانیسم ماشه می‌گوید تحریم سازمان ملل برمی‌گردد اما چین و روسیه حق وتوی تحریم‌ها را دارند.
وی گفت: اکنون روسیه هم در شرایط مشابهی همچون ایران قرار دارد، چین با امریکا در ارتباط با تجارت مشکل دارد، هند به دلیل تداوم ارتباط با روسیه با امریکا به مشکل خورده و قطعا این کشورها به دلیل منافع ملی و اقتصادی با تحریم‌ها علیه ایران همراهی نمی‌کنند علاوه بر این اتحادیه اروپا و از جمله سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان هم متوجه این موضوع هستند و بدنبال گفت‌وگو با ایرانند، بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم که اگر مکانیسم ماشه فعال شود ایران در شرایط بدتری خواهد بود زیرا همچنان امکان صادرات نفت را با دور زدن تحریم خواهیم داشت و مردم نیز همراهی خواهند کرد. اما در عین حال در نظر داشته باشیم که نمی‌توانیم قراردادهای بلندمدت برای فروش نفت داشته باشیم و همچنان نفت را با هزینه بالا تولید و با سود بسیار کمتر بفروش خواهیم رساند.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: جنگ برای ما نعمت بود زیرا فهیمیدیم دشمن قوی نبود، ما در بخش اطلاعاتی ضعیف شده بودیم، ما بسرعت مقابله به مثل کردیم و نتیجه اینکه این دشمن بود که دنبال آتش‌بس بود، هرچند ما از نقطه ضعف نفوذی‌ها ضربه خوردیم اکنون ما باید از عدم شفافیت نگران باشیم نه مکانیسم ماشه؛ مکانیسم ماشه می‌تواند به نفع ما هم باشد به شرطی که مردم همچنان همراه باشند.
به گزارش ایلنا، مکانیسم ماشه در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد یک موضوع بسیار مهم در حقوق بین‌الملل است که به "بازگشت خودکار تحریم‌ها" یا "Snapback Mechanism" معروف وبخش کلیدی قطعنامه 2231 است که به منظور تضمین پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود طراحی شده و در بندهای 11 و 12 و پیوست B قطعنامه 2231 تشریح شده و یک ابزار بازدارنده است تا در صورت عدم پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام، تحریم‌های بین‌المللی که پیش از برجام برقرار بودند، به طور خودکار بازگردند.
هر یک از طرفین برجام (ایران، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده) که معتقدند طرف دیگر به تعهدات خود عمل نکرده می‌توانند موضوع را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهند. کمیسیون مشترک 35 روز فرصت دارد تا موضوع را حل و فصل کند. اگر موضوع در کمیسیون مشترک حل نشود، طرف شاکی می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد.
اگر پس از 30 روز از ارجاع به وزیران امور خارجه، موضوع همچنان حل نشده باقی بماند، هر یک از طرفین برجام می‌تواند موضوع عدم پایبندی را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد. این ارجاع باید با یک اطلاعیه رسمی به شورای امنیت صورت گیرد که در آن ادعای عدم پایبندی ایران به تعهداتش مطرح شده باشد.
پس از دریافت اطلاعیه، شورای امنیت ظرف 30 روز باید پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به رأی بگذارد که در آن تداوم لغو تحریم‌ها را تأیید کند.
نکته کلیدی اینجاست که برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها، این پیش‌نویس قطعنامه نیاز به تصویب 9 رأی مثبت دارد وتوی هیچ یک از اعضای دائم شورای امنیت موثر نیست.
اگر شورای امنیت نتواند ظرف 30 روز این پیش‌نویس قطعنامه را تصویب کند تمامی قطعنامه‌های تحریمی قبلی شورای امنیت به طور خودکار و بدون نیاز به تصویب قطعنامه جدید، مجدداً برقرار می‌شوند. این به معنای "بازگشت خودکار" تحریم‌ها است.
ویژگی "خودکار" بودن مکانیسم ماشه به این معناست که برای بازگشت تحریم‌ها نیازی به تصویب قطعنامه جدیدی نیست، بلکه عدم تصویب قطعنامه تداوم لغو تحریم‌ها، به منزله بازگشت آن‌هاست. این امر قدرت وتوی اعضای دائم را در این مورد خاص معکوس می‌کند؛ به جای اینکه وتو مانع از اعمال تحریم‌ها شود، وتو (یا عدم رأی کافی) منجر به بازگشت تحریم‌ها می‌شود
یکی از چالش‌های حقوقی مهم در مورد مکانیسم ماشه، تفسیر مفهوم "طرف برجام" است. پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال 2018، این سوال مطرح شد که آیا ایالات متحده همچنان "طرف برجام" محسوب می‌شود و می‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند یا خیر.
دولت آمریکا استدلال می‌کند که چون قطعنامه 2231 شورای امنیت، برجام را تأیید کرده و آمریکا یکی از امضاکنندگان اصلی برجام بوده، لذا همچنان "طرف شرکت‌کننده" در قطعنامه 2231 محسوب می‌شود و حق فعال‌سازی مکانیسم ماشه را دارد.
ایران و سایر اعضای باقی‌مانده استدلال می‌کنند که با خروج رسمی آمریکا از برجام، این کشور دیگر "طرف برجام" نیست و بنابراین حق فعال‌سازی مکانیسم ماشه را از دست داده است. این استدلال بر پایه اصل "پیمان‌شکنی" (Breach of Treaty) و این ایده استوار است که طرفی که خود از یک توافق خارج شده، نمی‌تواند از مفاد آن برای اعمال فشار بر دیگران استفاده کند. در عمل، تلاش دولت ترامپ برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در سال 2020 با مخالفت قاطع اکثریت اعضای شورای امنیت (به ویژه اعضای دائم روسیه و چین و اعضای اروپایی) مواجه شد و به دلیل عدم اجماع و تفسیر متفاوت از "طرف برجام"، این تلاش ناکام ماند. این امر نشان‌دهنده اهمیت تفسیر حقوقی و اجماع سیاسی در اجرای این مکانیسم است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
