قاعده هرم جمعیتی کشور در حال کوچک شدن است / هشت سال فرصت جبران داریم

به گزارش ایسنا، دکتر حامد برکاتی در نشست توجیهی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در حوزه وزارت بهداشت، گفت: برای موضوع جمعیت همه باید تمام قد فعالیت کنند درغیر اینصورت جمعیت پیش رو قابل مدیریت نخواهد بود. الان هم دیر شده است و زمان خیلی خوبی نیست.

او با اشاره به اینکه بر اساس آخرین سرشماری کشوری سال 1395 قاعده هرم جمعیتی کشور در حال کوچک شدن است، تصریح کرد: متولدین دهه 60، شکم اول و متولدین دهه 90، شکم دوم هرم جمعیتی است و بر قاعده هرم سنگینی می‌کند. بنابر پیش بینی سازمان جهانی بهداشت برای آینده جمعیتی ایران 4 سناریو عنوان شده است. ما در سال 1425 یا 1430 حدود 98 میلیون نفر جمعیت خواهیم داشت و در سال 1480 جمعیت ما کاهشی‌تر شده و 94 میلیون می‌شود. اگر سال 1425 را با امروزمان مقایسه کنیم در آن زمان 30 درصد جمعیت سالمند خواهد بود و حدود 50 میلیون نیروی کار بین 15 تا 65 سال خواهیم داشت؛ درحالی که اکنون با 85 میلیون جمعیت فقط 10 درصد جمعیت کشور سالمند است.

وی افزود: روند افت TFR را در کشور مشاهده می‌کنیم؛ در حالی که دهه 60 رشد جمعیت 3.5 درصد بود و اکنون در سال 1400 کمتر از 0.7 درصد است. TFR باید بالای 2.1 باشد و هدف گذاری قانون 2.1 تا 2.5 است. از سال 55 که میانگین جمعیت کشور 22 سال بود و این جمعیت جوان انقلاب کرد و در 45 سال گذشته 10 سال جمعیت کشور پیرتر شده است. جمعیت دهه شصتی‌ها در نیمه دوم دهه 90 به زاد و ولد رسیدند و اوج افزایش جمعیت در دهه 90 مربوط به فرزندآوری جوانان دهه 60 بود. ما فرصت محدودی داریم چون هر 7 تا 8 سال میزان جمعیت مولد کمتر می‌شود و این روند تا 15 سال آینده ادامه خواهد داشت. افراد دهه 60 در 7 تا 8 سال آینده از چرخه باروری خارج خواهند شد. تحقیقات و تجربیات نشان می‌دهد که فرزندآوری در بالای 40 سالگی در عمل خاتمه پیدا می‌کند.

او اظهار کرد: تا سال 95 TFR بر اساس سرشماری‌ها به دست می‌آمد و از سال 96 تا 99 نرخ باروری دیگر بر اساس سرشماری آمار کشور نیست و از فرایند ثبتی استفاده شد و داده‌ها از ثبت احوال گرفته می‌شود. بر اساس این آمار نرخ باروری در سال 1396 حدود 2.09 و در سال 97 حدود 2 و در سال 98 حدود 1.7 است. در تمام این سال‌ها در استان‌ها حدود 20 درصد افت TFR داشتیم.

برکاتی ادامه داد: به دلایلی تمایل به فرزندآوری در سنین بالاتر رخ داده است و چون توازن بین اشتغال و فرزند آوری یا تحصیل و فرزندآوری برای خانم‌ها برقرار نشده است، این فاصله بیشتر شده است و فاصله ازدواج و فرزند اول هم بیشتر شده است. 17 درصد بارداری‌ها در سنین بالای 35 سال است و تاخیر در فرزندآوری یکی از چالش‌هایی است که باید مدیریت شود. اوج فرزندآوری در سنین 25 تا 29 سال است و این اوج برای گروه‌های مختلف متفاوت است و رهبر انقلاب به فرزندآوری در نخبگان تاکید داشتند. بر اساس منحنی و آمار، خانم فوق لیسانس و لیسانس اوج باروری‌اش 30 سالگی است و خانم‌های با سواد کمتر در سنین پایین‌تر باردار می‌شوند. خانم‌های تحصیل کرده باید حمایت شوند تا در سنین پایین‌تر باردار شوند.

برکاتی اظهار کرد: از 900 هزار ازدواج در سال 89 به 500 هزار ازدواج در سال 97 رسیده‌ایم و این درحالی است که متولدین دهه 60 از سن ازدواج خارج شدند و آمار تجرد قطعی در کشور در حال افزایش است.

وی افزود: سن فرزندآوری و میانه سن ازدواج در کشور بالا رفته است و متوسط سن ازدواج در آقایان 28.5 سال و در خانم‌ها 24 سال است و فرزند اول 4.5 سال بعد و فرزند دوم 5.5 سال بعد است؛ یعنی خانم در 36 سالگی می‌تواند دو فرزند داشته باشد. ما بیش از یک سال و نیم است که فاصله بین بارداری را در شبکه اصلاح کردیم و 18 تا 24 ماه بعد از تولد فرزند اول می‌توان اقدام به تولد فرزند دیگر کرد و مشاوره‌ها برای فرزندآوری افراد از 12 تا 18 ماه بعد اتفاق می‌افتد.

برکاتی گفت: اگر خانم بالای 35 سال باشد توصیه می‌شود بارداری دوم به فاصله 12 ماه اتفاق افتد؛ چون تاخیر بیشتر، ممکن است با عوارض بارداری همراه باشد.

ادامه دارد