لوت؛ معدن دلارهای نهفته / غفلت از پولسازترین بیابان دنیا در اقتصاد گردشگری خراسان جنوبی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خاورستان، بیابان لوت در 27 تیرماه سال 1395، به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این میراث جهانی در جنوب شرقی ایران و میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان مشترک است.

بیابان لوت در عرصه ای به وسعت 22 هزار و 780 کیلومتر مربع گسترده است اما حریم آن 17 هزار و 941 کیلومتر محاسبه شده که شامل ریگ یلان (تپه‌های ماسه‌ای)، کلوت‌ها، نبکاها، رودخانه شور، هامادا (دشت ریگی) و پهنه بازالتی گندم بریان است.

در خصوص اهمیت بیابان لوت و وضعیت بهره مندی و درآمدزایی خراسان جنوبی از این بی رقیب ترین بیابان، با مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی به گفتگو نشستیم.

احمد کاشانی مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی در گفتگو با خاورستان، اظهارکرد: امسال هم همزمان با پنجمین سالگرد ثبت این اثر طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو، نمایشگاه عکس معرفی جاذبه‌های گردشگری و توانمندی های بیابان لوت در حوزه گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، از 27- 29 تیرماه، در بیرجند برگزار شد و در آن 18 اثر به عکاسی ایمان بهدانی به نمایش گذاشته شد که زیبایی های بیابان لوت و روستای دهسلم، معرفی صنایع دستی و مردم شناسی روستای دهسلم را به تصویر کشید.

وی افزود: این نمایشگاه توسط سازمان مردم نهاد انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی، پایگاه میراث جهانی بیابان لوت و شرکت آسیاپرواز برپا شد. اما به دلیل شرایط قرمز کرونایی بیرجند، دعوت و تبلیغات گسترده ای در مورد برگزاری این نمایشگاه انجام نشد.

وجود 3 عامل ثبت جهانی بیابان لوت در خراسان جنوبی

مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی با بیان اینکه بیابان لوت یک پهنه وسیع است که در بین استان های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان تقسیم شده است، گفت: یونسکو 4 دلیل را برای ثبت بیابان لوت در میراث جهانی انتخاب کرده است که سه تا از این دلایل شامل مرتفع ترین هرم ماسه ای کره زمین با ارتفاع بیش از 470 متر، گرمترین نقطه کره زمین و بلندترین نبکاها در در موقعیت خراسان جنوبی و طولانی ترین کلوت های جهان هم در موقعیت استان کرمان واقع شده است.

کاشانی بیان کرد: در حالی که داشته های ما در بیابان لوت بیشتر و غنی تر از کرمان است، اما استان کرمان در حوزه برندسازی این بیابان در حوزه ملی و بین المللی خیلی بیشتر و قوی تر کار کرده است که قطعا درآمد آن هم بیشتر است، چرا که سالانه صدها گردشگر بابت دیدن بیابان لوت به استان کرمان می آیند و هزینه های خیلی زیادی را می پردازند که جزو درآمدهای این استان است.

بیابان لوت معدن دلارهای نهفته نهبندان

وی اظهارکرد: به نظر بنده به عنوان یکی از فعالان گردشگری خراسان جنوبی، یکی از پول ساز ترین حوزه های گردشگری در استان، بیابان لوت است. علی رغم معادن غنی در نزدیکی دهسلم نهبندان، اما بیابان لوت، معدن دلارهای نهفته است که با ورود گردشگر به این بیابان، می توان این دلارها را استخراج کرد. با این تفاوت که وقتی در صنعت کالایی صادر می شود، تا زمانی که ارز حاصل از آن به دست صادرکنند و کشور برگردد، مدت زمانی طول می کشد و پروسه های خاص خودش را دارد، اما در حوزه گردشگری قبل از ورود گردشگر و یا حداکثر در حین ورود او، این ارز که همان پولی است که گردشگر به آژانس یا مدیر تور می پردازد، در لحظه وارد کشور می شود.

این فعال گردشگری با تاکید بر اینکه یکی از راحت ترین راه های ورود ارز به کشور، توسعه گردشگری در کشور و استان است، گفت: در سیاست های اقتصاد مقاومتی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، دو بند آن مستقیما به توسعه گردشگری و صنایع دستی اشاره می کند که حاکی از این است که گردشگری یکی از مظاهر اقتصاد مقاومتی است.

کاشانی افزود: در واقع در صنعت گردشگری، صادرات نامرئی داریم و در حالی که ارز وارد کشور می کنیم، از طرف دیگر فرهنگ، امنیت و زیبایی های کشور و خلق و خو و مهربانی مردم را صادر می کنیم.

بی رقیب بودن بیابان لوت در ایران و جهان

وی با بیان اینکه خراسان جنوبی دارای سه اثر ثبت شده جهانی در یونسکو و بیش از 900 اثر ثبت ملی دارد، اظهارکرد: برای اینکه بتوانیم در حوزه اقتصاد گردشگری با سایر استان ها و کشورها رقابت کنیم، باید در بین همه این آثار به دنبال آثار قابل رقابت بگردیم. مثلا وقتی حرف از باغ های ایرانی است، باغ و عمارت اکبریه یکی از باغ های ثبت شده در میراث جهانی است، اما علاوه بر این باغ، 8 باغ و عمارت ایرانی دیگر هم در فهرست آثار جهانی است و بر همین اساس رقیب های سرسختی در سطح کشور دارد. یا وقتی از قنات بلده فردوس صحبت می کنیم، این قنات یکی از 14 قناتی است که در یونسکو ثبت شده و 13 رقیب دیگر دارد. اما وقتی که از بیابان لوت صحبت می کنیم، این بیابان اولین اثر ثبت شده طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو است و نه تنها در ایران، بلکه در کل دنیا هم هیچ رقیبی ندارد.

مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی تاکید کرد: بر این اساس بیابان لوت یک اثر قابل رقابت در حوزه اقتصاد گردشگری خراسان جنوبی است که اگر در حوزه گردشگری این بیابان کار شود، قطعا می تواند اقتصاد گردشگری را در استان متحول کند.

داشته های بیشتر؛ زیرساخت های کمتر

کاشانی ادامه داد: سیستان و بلوچستان به دلیل مشکلات خاص امنیتی و تردد اشرار قطعا نمی تواند آنطور که باید در گردونه رقابت قرار بگیرد، اما بین استان کرمان و خراسان جنوبی که با هم همسایه، هم مرز و دارای اقلیم مشترک هستند، با اینکه زیبایی های ما در بیابان لوت نسبت به کرمان دوچندان است، اما قطعا ما از کرمان عقب تریم.

وی بیان کرد: در منطقه دهسلم و حیدرآباد خراسان جنوبی، اقامتگاه های بومگردی ساخته شده و از چهارسال قبل تاکنون پیشرفت هایی در حوزه گردشگری بیابان لوت داشته ایم. اما این مکانات با زیرساخت های ایجاد شده در بیابان لوت در حوزه کرمان و ایجاد کمپ کویرنوردی و اقامتگاه بومگردی 5 ستاره در شهداد کرمان که با سرمایه گذاری کلان مجموعه اقتصادی ماهان ایجاد شده، اصلا قابل مقایسه و قابل رقابت نیست.

از کرمان عقب ماندیم

کاشانی گفت: بر این اساس ما از گردونه رقابت عقب ماندیم و به هیچ عنوان برای برندسازی بیابان لوت در خراسان جنوبی کار نکردیم. شاهد این گفتار هم این است که اگر به یک گردشگر ملی، بین المللی و یا آژانس گردشگری در خارج از استان بگوییم بیابان لوت، می گوید کرمان! وقتی هم که می گوییم خراسان جنوبی نیز از دهسلم، حیدرآباد و چاهداشی دروازه ورود به بیابان لوت است، می گویند مگر شما لوت دارید؟ لوت که مال کرمان است! این موضوع نشان می دهد که خراسان جنوبی در حوزه برند سازی ضعیف عمل کرده و عقب مانده است.

مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی اظهارکرد: بنده به عنوان یک بخش خصوصی و شرکت فعال خدمات مسافرتی در کنار انجمن گردشگری پایدار، 2-3 سال است که در حوزه برند سازی بیابان لوت تلاش می کنم، اما با آمدن کرونا، موضوع گردشگری در تمام دنیا دچار آسیب های شدید اقتصادی شد. اما با همین حال هم دست از تلاش برنداشته ایم و با تحمل فشارهای اقتصادی، دوران کرونا، اقدام به تولید محتوا کرده ایم.

کاشانی بیان کرد: در همین خصوص هم پارسال و هم امسال، یک نمایشگاه از آثار بیابان لوت برگزار کردیم و علاوه بر نمایش آثار، کلیپ ها و محتواهای مجازی هم ساخته شد. بطوری که در سال گذشته این موضوع بازخورد خیلی خوبی داشت و شبکه ایران پرس هم به عنوان یک خبرگزاری بین المللی، گزارش خوب و کاملی از محتوای ایجاد شده را ارائه کرد که خود ما هم انتظار چنین بازخوردی را نداشتیم.

برای برندسازی لوت هدفگذاری شود

وی با تاکید بر اینکه برای برندسازی بیابان لوت باید هدف و مقصد تعیین شود و همه مسئولان در این مسیر همدل باشند، گفت: در سالهای گذشته بافت تاریخی یزد به مقر ابتذال، فساد و رفت و آمد اوباش تبدیل شده بود و بر همین اساس تصمیم گرفته شد که تخریب شود. اما استانداری یزد در سال 1393 تصمیم گرفت که به جای تخریب، این بافت را مرمت و تبدیل به مجموعه فرهنگی کند. در سال 1396 و سه سال بعد که بافت یزد مرمت شده بود، یزد به عنوان بزرگترین شهر خشت و گلی جهان در یونسکو ثبت شد. در واقع این همکاری و همدلی مدیران و هدفگذاری و مسیر درست بود که توانست یزد را به هدفش برساند، چیزی که تاکنون در خراسان جنوبی کمرنگ تر بوده است.

لزوم استفاده از ظرفیت مدیریتی در توسعه گردشگری

این فعال گردشگری تصریح کرد: در خراسان جنوبی نیز ظرفیت های خوبی به لحاظ نیروی انسانی و مدیریتی داریم. حجت الاسلام نصیرایی نماینده مردم فردوس، طبس، سرایان و بشرویه در مجلس شورای اسلامی، ناظر مجلس در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری کشور است و در واقع در بین همه نمایندگان مجلس، فقط یک نماینده ناظر بر این شورا است که او هم نماینده خراسان جنوبی است، پس می توانیم از این ظرفیت خوب استفاده کنیم. در پیگیری مواردی که با نماینده قاین و زیرکوه و همچنین نماینده نهبندان و سربیشه هم ارتباط داشتم، این نمایندگان هم در امور توسعه گردشگری بسیار راغب و پیگیر بودند.

کاشانی ادامه داد: با توجه به وجود نمایندگان فعال استان در مجلس شورای اسلامی و انشاءالله شکل گیری دولت قوی و ورود بخش خصوصی، امید است که کمبودهای حوزه گردشگری استان مرتفع شود.

باید گوی سبقت را از کرمان بگیریم

وی با بین اینکه برند کویر لوت از آن کرمان و شهداد است و شاید کمتر کسی نام دهسلم و حیدرآباد را شنیده باشد و بداند که این روستاها هم در حاشیه بیابان لوت است، تاکید کرد: برنامه ریزی های باید طوری باشد که بتوانیم گوی سبقت را از کرمان بگیریم، چون گردشگری بیابان لوت پولساز است. کرمان هم با خراسان جنوبی رقابت می کند، چون اگر گردشگر را از دست بدهد، پول را از دست داده است. در حالی که خراسان جنوبی خیلی به دنبال درآمدزایی از تورهای بیابان لوت نبوده است.

پیشرفت های حوزه گردشگری خوب بوده

مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی بیان کرد: درست است که پیشرفت های خراسان جنوبی در حوزه گردشگری بیابان لوت قابل رقابت با کرمان نیست، اما طی 4 سال گذشته اقدامات خیلی خوبی افتاده و روند توسعه خوب بوده است و در حالی که در چهار سال گذشته هیچ اقامتگاه بومگردی در استان وجود نداشته است، اما اکنون 100 اقامتگاه بومگردی ایجاد شده که از این تعداد 60 اقامتگاه به بهره برداری رسیده است و حداقل 40 اقامتگاه هم قابل استفاده است. در حالی که قبل از ایجاد این اقامتگاه ها، هیچ جایی برای اسکان گردشگران در این مناطق وجود نداشت. همچنین هم اکنون 9 هتل و 10 نفر راهنمای تور در استان فعالیت می کنند، اما نباید به این داشته ها قانع باشیم.

کاشانی تصریح کرد: در چند سال قبل، مسئولان اصلا اعتقادی به حوزه اقتصاد گردشگری نداشتند، اما امروز روستای مرزی تاجمیر به دلیل توجه به عروسک سازی و توجه به صنایع دستی و ثبت عروسک ملی دوتوک، معروف شده و اقتصاد آن دگرگون شده است. پس بر اساس این تجربه، در سایر قسمت ها هم می توان تلاش کرد.

وی ادامه داد: مثلا درحالی که روستای خراشاد در شورای جهانی صنایع دستی ثبت شده، اما در حوزه فروش، و بازاریابی، برند سازی و بسته بندی ضعیف عمل کرده، در حالی که اگر جبران شود، قطعا استان می تواند به توسعه دست یابد.

صنایع دستی و گردشگری از پیشران های مهم توسعه

مدیرعامل انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی تاکید کرد: بنده مطمئنم که یکی از پیشران های توسعه استان، بخش صنایع دستی و گردشگری است که با توجه به قابلیت های موجود، باید بیشتر کار شود.

کاشانی ادامه داد: بیابان لوت عرصه خیلی گسترده ای است و در حالی که به لحاظ مساحتی، خراسان جنوبی کمترین مساحت آن را دارد، اما در همین مساحت کم، سه مورد مهم ثبت این اثر جهانی را در خود جای داده و ریگ یلان که پهنه عظیم ماسه ای بیابان لوت است هم از آن خراسان جنوبی است.

انتهای پیام /