ماجرای جالب برادران تابان و تابان‌تاخت

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بر اساس صورت مالی حسابرسی شده گروه خودروسازی سایپا، عملیات این گروه منجر به زیان خالص 5 هزار و 800 میلیارد تومانی در نیمه نخست امسال شده و همچنین زیان انباشته این شرکت در 6 ماهه نخست بیش از 48 هزار میلیارد تومان است. ساده‌ترین پاسخ به حجم انبوه زیان انباشته در گروه سایپا، قیمت‌گذاری دستوری خودرو توسط دولت است. گرچه آن‌طور که در ادامه می‌آید، دلیل زیان‌دهی شرکت‌های تولیدی این گروه عدم تطابق قیمت‌ها با هزینه‌های تمام شده تولید است، اما این موضوع گرچه هم از عاملان اصلی و محوری با این حال اینها همه ماجرا نیست. در این گزارش بررسی جامعی از تعداد و وضعیت سود و زیان و فعالیت شرکت‌های زیرمجموعه گروه سایپا داشته‌ایم. نتایج بررسی‌ها حکایت از آن دارد گروه سایپا بدون درنظر گرفتن شرکت‌های اقماری غیرشفاف، 92 شرکت در دست‌وبال خود دارد. خودروسازی، قطعه‌سازی، خرید و فروش خودرو، بیمه، کارگزاری بورس، حمل‌ونقل ریلی و جابه‌جایی مسافر، گردشگری و امور زیارتی، نظافت و پخت‌وپز غذا و پخش آن، سرمایه‌گذاری، بازرگانی و... اینها حوزه‌هایی هستند که شرکت‌های زیرمجموعه سایپا در آنها فعالند. از 92 شرکت، 24 شرکت یا غیرفعالند یا غیرشفاف و بدون اطلاعات مالی. از 68 شرکت دارای عملیات تولیدی یا خدماتی، 35 شرکت دارای زیان هستند. نکته قابل تامل اینکه از کل شرکت‌های زیان‌ده، 11 شرکت غیرتولیدی (سرمایه‌گذاری، بازرگانی، نظاف، خدمات زیارتی و...) هستند که قطعا دلیل زیان‌دهی آنها نمی‌تواند قیمت‌گذاری باشد. البته سایپا یک شرکت هم به نام «جیپ» دارد که در صورت مالی آن آمده این شرکت 81 میلیارد تومان زیان انباشته دارد و 43 سال است که تعطیل بوده است. البته مشخص نیست که چرا این شرکت هنوز صورت مالی ارائه می‌دهد. سایپا بدون درنظر گرفتن شرکت‌های بیمه‌ای و کارگزاری بورسی، 15 شرکت هم فقط در حوزه سرمایه‌گذاری دارد که سود آنها امسال 5/1هزار میلیارد تومان بوده است. انبوه شرکت‌های هم‌خانواده و عینا با خدمات و وظایف یکسان و درآمد عملیاتی و سود 70 تا 200 میلیون تومانی ازجمله ابهام شرکت‌های زیرمجموعه سایپاست. مشخص نیست این شرکت‌ها که اتفاقا تولیدی هم نبوده، شرکت‌های کاغذی هستند یا برای اشتغال خویشان و اقوام تاسیس شده یا برای اهداف دیگری منحل نمی‌شوند. مساله مهم دیگر حجم ناچیز سود سرمایه‌گذاری برخی شرکت‌هاست که یکی 68 میلیون تومان و دیگری 118 میلیون تومان است. به نظر می‌رسد ادغام این شرکت‌ها باید در دستور کار قرار گیرد و همچنین سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها باید در بخش‌های سوده و مولد باشد. 35 شرکت زیرمجموعه سایپا زیان‌ده است آنطور که در جدول آمده است، از 92 شرکت زیرمجموعه سایپا 35 شرکت زیان‌ده و 24 شرکت فاقد اطلاعات مالی‌اند. همچنین 40 شرکت دارای سود خالص بوده‌اند که مجموع سود آنها در نیمه نخست امسال حدود 3 هزار و 114 میلیارد تومان بوده است. در بین 35 شرکت زیان‌ده، موضوع و حوزه فعالیت 24 شرکت تولیدی و 11 شرکت در بخش‌های نظافتی، سرمایه‌گذاری و بازرگانی هستند. این 24 شرکت تولیدی عبارتند از: گروه سایپا (شرکت مادر) با موضوع خودروسازی، پارس‌خودر با موضوع تولید خودروهای سبک، صنایع رنگ و رزین طیف سایپا با موضوع تولید رنگ‌های ساختمانی و صنعتی، ایران کاوه سایپا با موضوع ساخت تیلر، سایپا آذین با موضوع تولید صندلی خودرو، سایپا دیزل و شرکت‌های تابعه با موضوع تولید خودروهای سنگین، مگاموتور سایپا با موضوع تولید موتور و گیربکس و اکسل، تولیدی گذار قطعه کیا با موضوع تولید قطعات خودرو، سایپا آذربایجان با موضوع تولید موتورهای بنزینی و دیزلی، بهران موتور گلپایگان با موضوع تولید پیستون، سایپا پلوس با موضوع تولید پلوس، مالبیل سایپا و شرکت‌های تابعه با موضوع تولید قطعات ریخته‌گری، لنت پارسیان پیشرو با موضوع تولید قطعات خودرو، سازه‌گستر سایپا و شرکت‌های تابعه با موضوع ساخت و تامین قطعه، سایپا گام با موضوع خدماتی و تولیدی، تولید رینگ سایپا با موضوع تولید رینگ خودرو، قالب‌های بزرگ صنعتی سایپا با موضوع تولید قالب، سایپا پرس با موضوع ساخت قطعات پرسی، زامیاد و شرکت‌های تابعه (هلدینگ) با موضوع تولید خودرو، سنان شیمی تایان با موضوع تولید ضدیخ و روانکارهای صنعتی، تینا صنعت مبدل با موضوع تولید قطعات خودرو، کارخانه‌های پلاسکو کار سایپا با موضوع تولید قطعات پلاستیکی خودرو، کارخانه‌های کمک‌فنر ایندامین سایپا با موضوع ساخت کمک فنر، سایپا شیشه با موضوع تولید شیشه خودرو. اما شرکت‌های غیرتولیدی زیان‌ده نیز عبارتند از: توسعه بازرگانی برنا گروه سانکو با موضوع فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، بازرگانی بین‌المللی ایدرو با موضوع عملیات بازرگانی، تجارت الکترونیک خودرو تابان با موضوع فروش خودرو و سرمایه‌گذاری، فناوری سایپا ارتباط (FASA) با موضوع فناوری اطلاعات، پاکیزه مهر آبی با موضوع خدمات نظافتی، مهندسی توسعه سایپا با موضوع اجرای پروژه‌های صنعتی، سایپا خزر با موضوع خدمات پس از فروش، همراه خودرو سایپا با موضوع فعالیت بازرگانی، مهندس مشاور وسائط نقلیه با موضوع اجرای پروژه‌های صنعت خودرو، حمل‌ونقل چندوجهی سایپا با موضوع حمل‌ونقل ریلی و خدمات مسافرت هوایی جهانگردی و زیارتی ایران با موضوع خدمات گردشگری. اینکه شرکت‌های گروه سایپا حتی در شرکت‌های غیرتولیدی نیز زیان‌ده هستند، این موضوع حکایت از آن دارد گرچه قیمت‌گذاری دستوری در زیان‌دهی این خودروساز نقش دارد، اما نباید از مدیریت بد و فاجعه‌بار این غول خودروسازی غافل شد؛ چراکه شرکت‌هایی با موضوع بازرگانی، سرمایه‌گذاری، ریلی، نظافتی، فناوری اطلاعات، اجرای پروژه‌های صنعتی، سایپا، خدمات پس از فروش و... مشمول قیمت‌گذاری دستوری شبیه به خودروسازی نیستند. 24 شرکت سایپا تعطیل یا فاقد اطلاعاتند بررسی‌ها نشان می‌دهد 24 شرکت سایپا یا تعطیل و غیرفعال هستند یا اطلاعاتی از فعالیت آنها وجود ندارد. این شرکت‌ها شامل آفاق المستقبل التجاریه الهندسیه، تیبا تریدینگ، شرکت عدالت‌اندیشان وصول (درحال تصفیه)، اس‌سی‌تی، بین‌المللی سوری ایرانی تولید خودرو، سایپا یدک و شرکت‌های تابعه، بازرگانی نمایشگاه ایده (کردستان عراق)، بازرگانی بین‌المللی پترو تجارت برنا، دندش کار، فرمان کار، بازرگانی بین‌المللی سانکو، دی‌اچ‌اف آلمان، ایدرو ترکمنستان، فرهنگی ورزشی سایپا، شرکت مهندسی و طراحی بهنگام آفرین سایپا، سایپا سیلندر ایلام، آسیا پاسفیک، مهندسی اندیشه‌ورزان خودرو شامخ، ایمن پاک طراوت، رایان مبتکر سرمایه، تینا سامانه، آژانس مسافرتی سایپا گشت و طراحی مهندسی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات سایپا هستند. در اینجا نیز دو موضوع قابل بحث است. اولی عدم‌شفایت در این شرکت‌هاست و دومی تعداد زیاد شرکت‌های غیرفعال است که دارایی‌های زیادی از سایپا در آن به‌صورت غیرمولد و ناکارآمد نگهداری می‌شود و فروش و مولدسازی این دارایی‌ها می‌تواند گره‌هایی از مشکلات این خودروسازی باز کند. 8 شرکت گروه سانکو هیچ درآمدی ندارند! در صورت مالی شرکت بازرگانی برنا حسابرس اظهار می‌دارد شرکت‌های اصلی و فرعی سانکو طی دوره مالی مورد گزارش همچنان فاقد عملیات درآمدزا بوده‌اند و برنامه مدون و مشخصی نیز در ارتباط با برنامه‌های آتی شرکت‌های مزبور در اختیار نیست. همچنین وصول مطالبات راکد گروه از سایر اشخاص به مبلغ 4.5 میلیاردتومان با وجود اقدامات حقوقی و مدیریت و نیز بازیافت 2.3میلیاردتومان سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی سانکو توسط شرکت اصلی تاکنون امکان‌پذیر نشده است. براساس صورت مالی گروه سانکو، شرکت توسعه بازرگانی برنا با نام شرکت خدمات بازرگانی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در سال 1361 تاسیس شده است. نام شرکت در سال 1369 به شرکت بازرگانی ایدرو سهامی خاص و طبق صورت‌جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده سال 1389 به توسعه بازرگانی برنا (سهامی خاص) تغییر یافته است. درحال‌حاضر، شرکت توسعه بازرگانی برنا جزء واحدهای تجاری فرعی شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا بوده و واحد تجاری میانی، شرکت گروه سرمایه‌گذاری سایپا و واحد تجاری نهایی گروه شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) است. طبق اطلاعات صورت مالی، فعالیت اصلی گروه شامل 1- خرید، فروش، واردات، صادرات و توزیع کالاها و خدمات، 2- خریدوفروش سهام، 3- مشارکت در خریدوفروش کالاهای بازرگانی از طریق عقود اسلامی، 4- ارائه خدمات در زمینه‌های ترخیص کالا از گمرکات، انبارداری و مانند آن، 5- ارائه خدمات و برگزاری هرگونه نمایشگاه در داخل و خارج از کشور، 6- ارائه خدمات در زمینه‌های بازاریابی و خدمات بعد از فروش کالا، 7- اعطای نمایندگی یا قبول نمایندگی در رابطه با فعالیت‌های موضوع شرکت به شرح فوق‌الذکر و 8- قبول مدیریت پیمان و مدیریت پروژه در زمینه‌های اقتصادی و بازرگانی، مشارکت مدنی و انجام سرمایه‌گذاری و مشارکت حقوقی در واحدهای اقتصادی است. درحال‌حاضر فعالیت اصلی شرکت توسعه بازرگانی برنا، سرمایه‌گذاری در خریدوفروش سهام است. نکته قابل‌تاملی که در توضیحات صورت مالی آمده است، این‌که صورت مالی شرکت توسعه بازرگانی برنا تلفیقی از صورت مالی شرکت‌های زیر است: 1- شرکت Sunco International Trading FZE 2- شرکت DHF Development GmbH 3- شرکت بازرگانی بین‌المللی ایدرو 4- شرکت بازرگانی - نمایشگاهی ایده 5- شرکت ایدرو ترکمنستان 6- شرکت بازرگانی بین‌المللی پترو تجارت برنا 7- شرکت دندش کار و 8- شرکت فرمان کار. 1- شرکت Sunco International Trading FZE با نام قبلی بازرگانی بین‌المللی ایدرو در سال 1998 میلادی برابر با سال 1377 در اداره ثبت شرکت‌های امارات متحده عربی به ثبت رسیده و از تاریخ مزبور شروع به فعالیت کرده است. موضوع فعالیت طبق اساسنامه عبارت است از واردات و صادرات ماشین‌آلات، لوازم و قطعات یدکی و مواد اولیه کالاهای صنعتی ساخته‌شده و ناتمام و سایر کالاها و اجناس موردنیاز کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و همچنین سایر اقلام موردنیاز، مشاوره، حق‌العمل کاری، ترخیص و هرگونه عملیات بازرگانی مجاز. مالکیت گروه در این شرکت 100درصد است. 2- شرکت DHF Development GmbH با نام قبلی ایدرو هندلز در سال 1990 مصادف با اردیبهشت‌ماه سال 1369 تأسیس شده و در مراجع قانونی کشور آلمان به ثبت رسیده و از همان تاریخ شروع به فعالیت کرده است. محل شرکت در شهر دوسلدورف است و 100درصد سهام شرکت مذکور متعلق به شرکت توسعه بازرگانی برنا است. به‌موجب ماده 2 اساسنامه، موضوع شرکت عبارت است از واردات و صادرات ماشین‌آلات موادخام و وسائل یدکی، معاملات کمیسیونری، ارائه هرگونه خدمات در رابطه با این موارد و اقدامات برای تولیدکننده و امور بازرگانی و مشارکت در شرکت‌های دیگر و تأسیس شعب. 3- شرکت بازرگانی بین‌المللی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در سال 1368 در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید و در سال 1370 نام شرکت به بازرگانی بین‌المللی ایدرو تغییر یافت. مرکز اصلی شرکت در تهران است و 99درصد سهام شرکت مذکور متعلق به توسعه بازرگانی برنا است. فعالیت طبق ماده 3 اساسنامه عبارت است از: 1- برپایی و برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی، تخصصی و بازرگانی بین‌المللی در داخل و خارج از کشور، 2- انجام فعالیت‌های بازرگانی داخلی و خارجی و صادرات و واردات کالاها و خدمات و خدمات بعد از فروش، 3- فعالیت در زمینه‌های ترخیص کالا و از گمرکات، انبارداری و مانند آن، 4- اعطای نمایندگی یا قبول نمایندگی در رابطه با فعالیت‌های موضوع شرکت به شرح فوق‌الذکر 5- قبول مدیریت پیمان و مدیریت پروژه در زمینه‌های اقتصادی و بازرگانی و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، 6- مشارکت مدنی و انجام سرمایه‌گذاری و مشارکت حقوقی در واحدهای اقتصادی، 7- هرگونه عملیات مجاز که در انجام فعالیت‌های مذکور در فوق ضروری است. 4- شرکت بازرگانی - نمایشگاهی ایده در سال 1389 در شهر سلیمانیه عراق به‌منظور برگزاری نمایشگاه در کردستان عراق تاسیس شد. مرکز اصلی شرکت در سلیمانیه عراق است و درحال‌حاضر فاقد جا و مکان و نیز پرسنل است و 100درصد سهام شرکت مذکور متعلق به شرکت بازرگانی بین‌المللی ایدرو است و شرکت به‌دلیل وضعیت جنگی مناطق مربوطه درحال‌حاضر راکد و غیرفعال است. 5- شرکت ایدرو ترکمنستان در سال 1380 (ژوئن 2001) در کشور ترکمنستان به ثبت ایدو است و مرکز اصلی شرکت واقع در کشور ترکمنستان و موضوع فعالیت آن انجام فعالیت‌های بازرگانی و خدماتی است. سهم شرکت توسعه بازرگانی برنا 51درصد است. این شرکت تا پایان سال مالی 1380 اقدام به خرید یک ساختمان جهت شرکت کرده که با توجه به راکد شدن شرکت در سال 1387 فروخته شده و خالص وجوه حاصله به شرکت اصلی پرداخت شد. شرکت مذکور درحال‌حاضر فعالیت تجاری ندارد. 6- شرکت بازرگانی بین‌المللی پترو تجارت برنا در سال 1392 در سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار به ثبت رسیده است. شرکت درحال‌حاضر راکد و غیرفعال است. 7- شرکت دندش‌کار در سال 1372 در تهران به ثبت رسیده و 100درصد سهام شرکت به شرکت توسعه بازرگانی برنا تعلق دارد. شرکت درحال‌حاضر راکد و غیرفعال است. 8- شرکت فرمان‌کار در سال 1373 در تهران به ثبت رسیده و 51درصد سهام شرکت مذکور به‌صورت مستقیم و 49درصد به‌صورت غیرمستقیم و از طریق شرکت دندش‌کار در مالکیت شرکت توسعه بازرگانی برنا است. شرکت درحال‌حاضر راکد و غیرفعال است. شرکتی با 300 میلیون تومان درآمد! واسپاری توسعه‌گستر برنا از زیرمجموعه‌های گروه سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا است. در صورت مالی این شرکت آمده است طلب شرکت توسعه‌گستر برنا از شرکت‌های سایپادیزل و گروه صنعتی رنا راکد شده و این شرکت‌ها قصد پرداخت این مطالب سنوات گذشته را ندارند. همچنین در صورت مالی این شرکت آمده است شرکت حتی دارایی‌های ثابت خود را در مقابل حوادث طبیعی بیمه نمی‌کند. در بخش دیگری آمده است، فعالیت شرکت در زمینه واسپاری عملا متوقف شده و درحال‌حاضر عمده درآمدهای شرکت از محل سرمایه‌گذاری و واسپاری سنوات قبل است. بازرس و حسابرس درخواست داده‌اند مجمع عمومی سهام راهکارهایی را برای ادامه فعالیت شرکت ارائه دهند. شرکت بعدی از زیرمجموعه‌های گروه صنعتی رنا، شرکت توسعه سرمایه رسا است. براساس توضیحات حسابرس مستقل و بازرس قانونی صورت مالی، دو نفر از 5 عضو هیات‌مدیره در جلسات شرکت حضور پیدا نمی‌کنند و حتی آنها حاضر نشده‌اند برای امضای صورت مالی هم به شرکت تشریف بیاورند و صورت مالی با امضای 3 عضو تایید شده است. دیگر شرکت این گروه، ساربان سرمایه ایرانیان است. طبق اطلاعات صورت مالی شرکت، سود خالص این شرکت در 6ماهه نخست سال جاری حدود 118 میلیون و 420 هزار تومان بوده است. طبق اطلاعات صورت مالی، از مجموع درآمد عملیاتی شرکت، 107 میلیون تومان مربوط به درآمد سود سهام، 204 میلیون تومان مربوط به فروش سرمایه گذاری‌ها و 3 میلیون تومان نیز مربوط به درآمد سود تضمین‌شده است. درمجموع درآمد عملیاتی شرکت 315 میلیون تومان بوده که با کسر 197 میلیون تومان هزینه‌های عملیاتی، مانده سود خالص 118 میلیون تومان است. پرواضح است اداره و نگهداری شرکتی که فقط 315 میلیون تومان گردش مالی دارد که 197 میلیون تومان آن نیز هزینه‌های جاری است، هنری نزد سایپایی‌ها و بس. خوش‌خدمتی یک میلیاردتومانی برای مدیران فدراسیون فوتبال! 18 دی‌ماه امسال خبر عجیبی منتشر شد. خبر این بود: «شرکت توسعه بازرگانی برنا با ارسال نامه رسمی به فدراسیون فوتبال از شهاب عزیزی‌خادم خواست هزینه سفر خود و همراهانش (غلامرضا علیخانی و موسوی) به آلمان را که به‌وسیله حمیدرضا مهرعلی از حساب شرکت دی‌اچ‌اف (DHF) پرداخت شده بود، بپردازد! طبق سند ارائه‌شده از سوی شرکت توسعه بازرگانی برنا، حمیدرضا مهرعلی زمانی که مدیرعامل شرکت دی‌اچ‌اف بوده، 31430 یورو هزینه سفر شهاب عزیزی‌خادم، علیخانی و موسوی به آلمان را از حساب این شرکت پرداخت کرده که این کار مطابق اعلام شرکت توسعه بازرگانی برنا، تخلف بوده است. شرکت برنا مراعات کرده و در جدول هزینه‌ها ننوشته این یوروهایی که پرداخت شده، بابت چه خدماتی بوده اما جدول هزینه‌ها را در نامه‌اش آورده و اعلام کرده جمع‌کل این مبلغ که 31430 یورو بوده، باید تا پایان ماه جاری از طریق فدراسیون فوتبال به حساب ارزی این شرکت پرداخت شود. در نامه این شرکت تاکید شده پرداخت هزینه‌های فدراسیون غیرقانونی و خارج از عرف و البته خارج از اختیارات حمیدرضا مهرعلی بوده و این کار مصداق بارز تخلف است. آن‌طور که در این گزارش آمده، شرکت دی‌اچ‌اف که در آلمان واقع شده، از شرکت‌های فرعی سایپا به حساب می‌آید. درمجموع با این خوش‌خدمتی یک میلیاردتومان (با نرخ 31 هزارتومان) از جیب ملت ایران برای مدیران فدراسیون فوتبال پرداخت شده است. پرواضح است این شرکت‌ها از آنجا که بی‌در و پیکر هستند، در خلق فاجعه از هم سبقت می‌گیرند. حتی شرکت نظافتی سایپا هم زیان‌ده است براساس صورت مالی شرکت پاکیزه‌مهر آبی، مرکز این شرکت در تهران - بزرگراه شهید ستاری، خیابان خلیل‌آبادی واقع شده است. طبق اساسنامه، موضوع فعالیت این شرکت انجام خدمات پذیرایی از مجالس و برگزاری همایش و سمینار و انجام خدمات سرویس‌دهی و امور نظافتی و بهداشتی و نگهداری از محوطه و فضای سبز، باغبانی، و آبیاری و سمپاشی و از این‌دست خدمات است. شاید برای شما هم جالب باشد که در آخر صورت مالی ارائه‌شده از این شرکت که مربوط به سال 1399 است، شرکت پاکیزه‌مهر آبی دارای 8.5 میلیون تومان زیان انباشته است. پرواضح است رقم 8.5 میلیون تومان در بین اعداد و ارقام سود و زیان شرکت سایپا اصلا و ابدا به چشم نمی‌آید، اما مساله اصلی و محوری این است که اولا چرا باید شرکت خودروسازی، شرکتی با این فرم و شکل داشته باشد و ثانیا این نکته غم‌انگیزی است که سایپا حتی در بنگاهداری غیرخودرویی هم به خود رحم نمی‌کند و شرکتی که نه خدماتش تابع قیمتگذاری دستوری است و نه خدماتش از تحریم و... آسیب دیده، در اینجا هم از دشمن فرضی شکست می‌خورد. ناگفته نماند سایپا یک شرکت دیگری هم با نام «ایمن‌پاک طراوت» داشته که ظاهرا درحال‌حاضر غیرفعال است. در اساسنامه این شرکت نیز فعالیت آن امور خدمات نظافتی و خدمات مربوط به فضای سبز و... درج شده است. شرکت مذکور از زیرمجموعه‌های گروه سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا است. فعالیت سایپا در پخت‌وپز غذای عزا و عروسی! اساسنامه در شرکت‌های ایرانی ظاهرا به یک موضوع طنزآمیز تبدیل شده است. نمونه آن، اساسنامه پیشگامان خوراک تابان است. شرکت مذکور یک شرکت توزیع و طبخ غذاست اما براساس اساسنامه می‌تواند کارخانه صنعتی تاسیس کند، ماشین‌آلات و خط تولید کارخانه‌های صنعتی را وارد کند، می‌تواند در قالب شرکت‌های غیرهرمی، بازاریابی و صادرات و واردات انجام دهد. براساس ماده 2 اساسنامه شرکت، موضوع فعالیت اصلی شرکت پیشگامان خوراک تابان به شرح زیر است: 1- تاسیس کارخانه‌های صنعتی و تولیدی و بسته‌بندی انواع مواد اولیه غذایی آماده و نیمه‌آماده 2- خرید و واردات انواع ماشین‌آلات و تجهیزات و مواد اولیه مربوط به راه‌اندازی کارخانه‌های مذکور 3- بسته‌بندی و صادرات و فروش انواع مواد اولیه غذایی آماده و نیمه‌آماده، تهیه و پخت انواع محصولات غذایی آماده 4- انجام هرگونه فعالیت مجاز بازرگانی و خریدوفروش و واردات و صادرات و بازاریابی غیرهرمی و غیرشبکه‌ای هرگونه کالای مجاز بازرگانی، 5- مشارکت در تاسیس شرکت‌های جدید و شرکت‌های موجود 6- ایجاد سالن و ارائه خدمات پذیرایی و پخت‌وپز جهت کلیه مراسم جشن‌ها و مجالس و اعیاد و سمینارها و همایش‌ها و شرکت‌ها و کارخانه‌ها. ماجرای جالب برادران تابان و تابان‌تاخت جای‌جای مدیریت سایپا عجیب و غریب است. برای نمونه، سایپا دو شرکت زیرمجموعه با عنوان «تجارت الکترونیک خودرو تابان و تجارت الکترونیک خودرو تابان‌تاخت» دارد. از این بگذریم که شرکت دومی فقط واژه «تاخت» را اضافه‌تر از اولی دارد، اما براساس صورت مالی شرکت اولی یعنی شرکت تجارت الکترونیک خودرو تابان در سال گذشته هیچ فعالیتی نداشته و از محل هزینه‌های عمومی و اداری (آب و برق و گاز و هزینه‌های جاری) مشمول زیان خالص 229 میلیون تومانی شده است. طبق گزارش صورت مالی، این شرکت درحالی عنوان شرکت سرمایه‌گذاری را به یدک می‌کشد که در سال گذشته فقط 6 میلیون و 300 هزارتومان از محل سود سپرده‌های بانکی درآمد داشته است. درمقابل، 239 میلیون تومان برای پول آب و برق و گاز و نگهداری و نگهبانی و... شرکت پرداخت شده است. برادر دیگر این شرکت که یک «تاخت» اضافه دارد، یک ذره وضعیت بهتری نسبت به این شرکت دارد. تابان‌تاخت در سال گذشته نزدیک به 61 میلیاردتومان سود خالص و 66 میلیاردتومان نیز سود انباشته داشته است. شرکت تاخت سودده بوده؛ اما مشخص است که در مقابل زیان انباشته 48 هزار میلیاردتومانی شرکت مادر یعنی گروه سایپا این مبالغ هیچ دردی از این خودروساز را درمان نخواهد کرد. مالکیت تودرو در شرکت رسا به این جمله دقت کنید: «شرکت توسعه سرمایه رسا سهامدار 100درصدی شرکت ساربان سرمایه ایرانیان (سهامی خاص) است.» اما سهامداران شرکت رسا چه کسانی هستند؟ براساس گزارش درج‌شده در وب‌سایت شرکت، 64.8درصد از سهام شرکت توسعه سرمایه رسا متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری رنا، 2درصد متعلق به شرکت واسپاری توسعه‌گستر برنا، 500 سهم متعلق به شرکت ساربان سرمایه ایرانیان و 500 سهم متعلق به شرکت توسعه سرمایه رادین بوده و جمعا 86.8درصد سهام این شرکت متعلق به گروه سرمایه‌گذاری رنا است. البته این مورد تنها یک نمونه بوده و با جست‌وجوهای بیشتر ابعاد فاجعه‌بار آن بیشتر روشن خواهد شد ولی به‌هرحال این موضوع محور گزارش حاضر نبوده است. 15 شرکت فعال در حوزه سرمایه‌گذاری! از نکات قابل‌تامل در شرکت ساپیا، تعداد بسیار زیاد شرکت‌های با موضوع سرمایه‌گذاری است. طبق اطلاعات صورت‌های مالی، از 92 شرکت زیرمجموعه سایپا با کنار گذاشتن 24 شرکت غیرفعال به 68 شرکت می‌رسیم که از این تعداد، 15 شرکت در حوزه سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام و... فعالند. از این 15 شرکت دو شرکت توسعه بازرگانی برنا (گروه سانکو) و تجارت الکترونیک خودرو تابان زیان‌ده هستند. سود خالص کل شرکت‌های سرمایه‌گذاری سایپا در نیمه نخست امسال مجموعا 1.5 هزار میلیارد تومان بوده است. در برخی شرکت‌ها سود خالص بسیار قابل‌تامل است. برای مثال سود خالص شرکت ساربان سرمایه ایرانیان تنها 118 میلیون تومان و سود خالص توسعه سرمایه رادین تنها 64 میلیون تومان است. در برخی شرکت‌ها این مقدار بین 4 تا 6 میلیارد تومان است. شرکت گردشگری - زیارتی سایپا زیان‌ده است ازجمله شرکت‌های فعال زیرمجموعه گروه سایپا، شرکت حمل‌ونقل چندوجهی سایپا است که در حوزه حمل‌ونقل ریلی فعال است. طبق اطلاعات صورت مالی، این شرکت درحال حاضر 91 میلیارد تومان زیان انباشته دارد. اما سایپا یک شرکت دیگر نیز در حوزه گردشگری دارد. شرکت خدمات مسافرت هوایی جهانگردی و زیارتی ایران درحال حاضر 816 میلیون تومان زیان خالص برای نیمه نخست سال‌جاری و 4.5 میلیارد تومان نیز زیان انباشته دارد. شرکتی خودرو خرید و فروش می‌کند در اساسنامه شرکت تجارت الکترونیک خودرو تابان موضوع فعالیت شرکت خرید و فروش خودرو ذکر شده است. نکته جالب در این شرکت درآمد عملیاتی صفر آن بوده که موجب زیان شده است. این شرکت بدون هیچ درآمدی در سال 1400 حدود 239 میلیون تومان هزینه اداری و عمومی (آب، برق، گاز و...) پرداخت کرده و همین مورد موجب زیان شده است. 2 شرکت بیمه‌ای و یک کارگزاری با حداقل سود جای‌جای بنگاهداری سایپا شبیه طنز است. ازجمله همین شرکت خدمات بیمه‌ای سایان است که در 6ماهه ابتدایی امسال کل درآمد عملیاتی آن فقط 182 میلیون و 300 هزار تومان بوده است. در حالت بدبینانه این شائبه مطرح می‌شود که این شرکت کاغذی است که البته باید نهادهای نظارتی تکلیف آن را مشخص کنند. شاید هم این شرکت جهت اشتغالزایی قوم و خویشان مدیران شرکت ایجاد شده است. در هرحال مشخص است که درآمد 182 میلیون تومانی برای یک شرکت هیچ توجیه عقلایی برای نگهداری و عدم انحلال ندارد. شرکت دیگر بیمه‌ای گروه سایپا، خدمات بیمه‌ای رایان سایپا نیز تنها 223 میلیون و 500 هزار تومان سود خالص در نیمه نخست امسال داشته و مجموع سود انباشته آن یک میلیارد و 791 میلیون تومان است. دیگر شرکت سایپا، شرکت کارگزاری سپهر باستان است. کل درآمد این شرکت در حوزه کارمزد امسال 11 میلیارد تومان بوده است. قطعه‌ای که سایپا دیزل نصب نمی‌کرد! براساس اظهارات حسابرس صورت مالی زامیاد، این شرکت از سال 1391 تاکنون قطعه تاخوگراف 161 هزار دستگاه از خودروهای تحویلی خود را نصب نکرده و به مشتریان تحویل داده است. اما تاخوگراف چیست؟ تاخوگراف (Tachograph) که هم‌اکنون در اکثر کشورها به‌عنوان وسیله‌ای ضروری در سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای استفاده می‌شود، یک سیستم ثبت اطلاعات است که اطلاعات ضروری را روی صفحات مقوایی ثبت می‌کند. این اطلاعات می‌تواند مواردی ازجمله سرعت خودرو، زمان حرکت از مبدأ و مدت‌زمان حرکت در یک مسیر خاص باشد. در کشور ما نیز پس از مدت‌ها بحث و بررسی، اجرای آن عملیاتی شده و امروزه پلیس راهنمایی و رانندگی، استفاده از تاخوگراف توسط رانندگان را اجباری اعلام کرده است. اگرچه در تاخوگراف‌های آنالوگ برای ثبت اطلاعات از یک دیسک کاغذی یا همان صفحه سرعت استفاده می‌شود؛ اما امروزه برخی شرکت‌ها با ارائه تاخوگراف‌های دیجیتال، کارت‌های هوشمند را جایگزین صفحه کاغذ کرده‌اند. عامل زیان‌دهی برخی شرکت‌ها طبق اطلاعات صورت مالی و اظهارنظر حسابرس، دلیل زیان‌دهی شرکت بهران موتور که شرکت تولید پیستون است، عدم افزایش نرخ فروش بخش عمده محصولات در سال جاری است. همچنین در صورت مالی شرکت تولیدی و صنعتی ایران کاوه سایپا نیز آمده است، بخش عمده خرید مواد اولیه از شرکت زامیاد (اشخاص وابسته) و فروش محصولات به ایشان صورت گرفته است که به دلیل عدم انعقاد قرارداد سال 1400، موجودی‌های مواد و کالا و فروش محصولات با نرخ‌های سال مالی قبل شناسایی شده و این موضوع مزبور منجر به زیان ناخالص عملیات تولید و فروش محصولات به شرکت زامیاد به مبلغ 6/ 6 میلیارد تومان شده است. تعیین تعدیلات احتمالی در این خصوص، منوط به انعقاد قرارداد با شرکت زامیاد است. همچنین در صورت مالی سایپا پرس نیز آمده است، بخش عمده عملیات خرید مواد و فروش محصولات شرکت مربوط به شرکت‌های گروه سایپا بوده و تعیین نرخ‌های خرید و فروش در چهارچوب خاص فی‌مابین شرکت‌های گروه است و نتایج عملیات شرکت در دوره مورد گزارش موجب زیان شده است.