ماموریت جوایز علمی و ادبی بازتعریف شود

یک استاد دانشگاه گفت: جوایز علمی و ادبی باید در مأموریت خود بازتعریف‌هایی داشته باشند و با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، ابتدا به مسأله تحول که مطالبه مقام معظم رهبری است، توجه داشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، حسن عبدی‌پور پژوهشگر حوزه دین، مدرس دانشگاه و دبیر علمی کنگره علامه بهابادی یزدی، در گفت‌وگویی به مناسبت برگزاری چهلمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گفت: فلسفه وجودی جوایز برای تشویق نویسندگان در حوزه‌های مختلف علوم انسانی است. در سال‌های اخیر بسیاری از آثار در موضوعات مختلف، دچار نوعی تکرار شده‌اند. به‌ویژه در حوزه علوم انسانی نوآوری نمی‌بینیم، زیرا علوم انسانی ما هنوز نتوانسته خود را بازتعریف کند. اگر دانش‌های ما به روزآمدی نرسند، این موضوع می‌تواند بر اُفت کیفیت جوایز تأثیرگذار باشد. علوم برساخته انسان، استعداد بازخوانی دارند، ولی به دلیل سایه سنگین مکاتب و برخی نویسندگان، کمتر کسی به این حوزه ورود می‌کند. دستگاه فلسفی نیز خروجی خوبی ندارد و نمی‌تواند مسأله انسان معاصر را حل کند.

دبیر علمی کنگره علامه بهابادی در ادامه گفت: علوم ما نه‌تنها اسلامی نشده، بلکه علوم انسانی ما نیز به‌روز نشده است. آنچه امروز می‌بینیم، بیشتر تقلیدی از مکاتب غیراسلامی است. متأسفانه حوزه علوم انسانی علیرغم هزینه‌های زیاد، نتوانسته پاسخگوی انسان معاصر باشد و در این حوزه دچار ایستایی هستیم و اگر نتوانیم تحول ایجاد کنیم، نباید انتظار داشته باشیم که نسل‌های بعدی ما به این علوم و آثار مرتبط با آن‌ها مراجعه کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ضرورت مطالبه تحول در علوم انسانی گفت: چیزی که جایزه کتاب سال باید به آن توجه کند، ضرورت بازنگری در دانش‌ها و به‌ویژه مطالبه تحول در علوم انسانی است. ما در گذشته گیر کرده‌ایم و در نوشتن و انتقال علوم انسانی، ادبیاتی را به‌کار می‌گیریم که توان رویایی با دانش‌های دیگر را ندارد. علوم وحیانی جایگاه مشخصی دارد، ولی این علوم بدون ارتباط و تبیین با علوم جدید نمی‌تواند به هدف برسد. علوم انسانی باید به‌روز شود تا بتواند ظرف مناسبی برای علوم وحیانی باشد. موضوع دیگر توجه به ادبیات تمدنی است. در ایران از نظر کمیت آثار وضعیت خوبی داریم، ولی چند درصد این آثار قابلیت ترجمه داشته و می‌توانند با دیگر ملت‌ها ارتباط برقرار کنند. پس راهی جز صحبت با ادبیات تمدنی نداریم. همه این عوامل می‌تواند بر کیفیت آثاری که قرار است در جایزه کتاب سال ارزیابی و به‌عنوان منتخب به جامعه معرفی شوند، تأثیرگذار باشد.

عبدی پور در ادامه با اشاره به نقش راهبری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، بیان کرد: این جایزه برای انتخاب و ارزیابی آثار، شاخصه‌هایی را مطابق با نیازهای جامعه تعریف کند که در آن‌ها اندیشه‌ها، ایده‌ها و نوآوری و تحول هم مورد توجه قرار گیرد.

این نویسنده و استاد دانشگاه با تأکید بر اهمیت مقوله نقد و فرهنگ‌سازی آن در جامعه، گفت: نقد یک اثر ارزش آن را بالا می‌برد. در جایزه کتاب سال نیز این موضوع باید مدنظر قرار گیرد و پس از انتخاب و معرفی آثار، این کتاب‌ها در جلسات تخصصی از سوی کارشناسان هر حوزه مورد نقد و بررسی قرار گیرند تا در آینده یک گام به جلو برداریم و از انجام کارهای تکراری جلوگیری کنیم.

عبدی‌پور افزود: یکی دیگر از موضوعات مرتبط با جایزه کتاب سال و انتخاب آثار برتر، مسأله کارآمدی و کاربردی بودن است. در کشور ما که یک جامعه دینی است، دانشگاه و حوزه باید عقبه فکری نظام بوده و علوم مسأله محور باشند. امروزه تولیدات دانشگاه و حوزه، کارآمدی لازم را ندارند و داده‌های تولید شده کاربردی نیستند. کاربردی بودن علوم، به چرخه حکمرانی اسلامی کمک می‌کند.

وی ادامه داد: جوایز علمی و ادبی ازجمله جایزه کتاب سال، باید در مأموریت خود بازتعریف‌هایی داشته باشند و با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، ابتدا به مسأله تحول که مطالبه مقام معظم رهبری است، توجه داشته باشند. این جایزه، فرصتی برای ایجاد تحول در علوم مختلف است. امیدوارم در جایزه معتبری همچون جایزه کتاب سال، به تولیدات ناظر به نیاز جامعه معاصر توجه بیشتری شود و این آثار مورد حمایت قرار گیرند.