متحد شدن ایران با چین و روسیه اقدام عاقلانه ای است
به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در بدو ورود به مسکو درباره فاصله کوتاه دو سفر اخیرش به روسیه، گفت: متعاقب صحبت‌های «روحانی» و «پوتین» قرار شد گفتگوهایی در مسکو انجام شود.
ظریف افزود:«روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمده‌ای در سطح بین المللی در حال وقوع است، ضروری است که گفتگوها میان ما و دولت روسیه و سایر دوستانمان مثل دولت چین مرتب انجام شود.»
ظریف در این سفر با اشاره به اینکه، تمدید قرارداد 20 ساله با روسیه در دستورکار ماست، تصریح کرد:«اگر دوستان روسی آماده باشند قرارداد بلندمدت دیگری داشته باشیم، قابل بررسی است و حتما تمدید قرارداد در دستورکار ما قرار دارد.»
این سخنان ظریف درباره تمدید قرارداد 20 ساله ایران و روسیه و همچنین احتمال قرارداد بلندمدت با روسیه در حالی است که بحث قرارداد 25 ساله ایران و چین، همچنان در محافل دیپلماتیک و رسانه‌ای مطرح است.
در این ارتباط، «غلامرضا شافعی» سفیر پیشین ایران در روسیه و معاون نظارت راهبردی معاونت برنامه‌ریزی ریاست جمهوری در گفت و گو با خبرنگار اکونیوز در خصوص تمدید قرارداد 20 ساله ایران و روسیه و انعقاد قراردادهای بلندمدت ایران با کشورهای چین و روسیه، گفت: به هر حال ما باید با کشورهای مختلف جهان از جمله روسیه و چین، روابط متعادل و سازنده‌ای داشته باشیم و نباید این ارتباط به معنای انکار ارتباط با غرب باشد هر کشوری که بتواند براساس احترام متقابل با ما ارتباط و تعامل داشته باشد ما هم باید با آن کشورها ارتباط خود را حفظ کنیم.
وی درباره ذهنیت منفی که مردم ایران نسبت به روسیه و چین دارند حال چه درست و چه نادرست، افزود: در مورد روسیه باید گفت که ما با این کشور همجوار هستیم و در دوره های مختلف تاریخی، اتفاقاتی بین این دو کشور رخ داده که از جمله مهمترین این اتفاقات، دو جنگ ایران و روس در قرن هیجدهم و در زمان ناپلئون است که به هر روی اتفاقاتی بین دو کشور وجود داشته که منجر به قرارداد ترکمنچای و گلستان شده و طبق این قراردادها، بخش هایی از کشور از ایران جدا شده است.
شافعی ادامه داد: در جنگ جهانی هم حضور بیگانگان در کشورمان از جمله روس‌ها به نوعی یک ذهنیت منفی را در اذهان مردم ایران ایجاد کرده بود. سابقه تاریخی در قضاوت مردم، یقینا امروز نیز درباره روسیه وجود دارد. ما با آمریکا بعد مسافت داریم و خود آمریکا نیز کشوری بوده که سابقه تاریخی آن مثل روسیه نیست و قدمت روسیه از آمریکا بیشتر است. چراکه 500 سال است که آمریکا کشف شده و فاصله اش با ایران زیاد است. از این رو باید گفت که روابط نزدیک و مشترکمان با آمریکا به اندازه ها نبوده است.
وزیر صنایع سابق یادآور شد: انگلیسی‌ها در ایران اقداماتی انجام داده اند. همچنین ما با آلمانی‌ها نیز روابطی داشتیم که آنها نیز آثاری تاریخی از خودشان برجای گذاشته‌اند.
معاون نظارت راهبردی معاونت برنامه‌ریزی ریاست جمهوری درباره قرارداد ایران و چین نیز اشاره کرد: در دوره‌های اخیر، کشور چین، آن رشد و پیشرفتی که غربی‌ها داشتند را نداشت و حتی کالاهای چینی تا چند سال اخیر صادر نمی‌شد. به یاد دارم در سال 1982، طی نشستی که با چین داشتیم آنها به صورت شفاهی می‌گفتند صادراتمان یک میلیارد دلار است که این میزان متناسب به آن موقعیت آن زمان چینی‌ها و وسعت این کشور، رقم بسیاری کمی بود.
غلامرضا شافعی ادامه داد: چینی‌ها بعدها یعنی حدود سی و چند سال اخیر با رشد عجیب دو رقمی و گاهی یک رقمی نزدیک به دو رقم رشد کردند و در حال حاضر اقتصاد دوم دنیا و رقیب جدی آمریکا است. آمریکایی‌ها اذعان دارند چین به سرعت رشد در حال رشد است و به همین دلیل با چین خصومت و دشمنی می‌کنند. بنابراین چینی‌ها از حیث اعتماد به دانش فنی‌شان جدیدالورود هستند در حالی که سابقه آمریکایی‌ها و غربی‌ها در فناوری و پیشرفتشان در این حوزه بیشتر از چین است.
وی با بیان اینکه چین قدیم از جایگاه مهمی برخوردار بوده در حالی که اروپایی ها و آمریکایی ها، موقعیت برتری نداشتند، ادامه داد: چین را از زمان پیامبر اسلام داشتیم و پیامبر اسلام به این کشور در احادیث خود اشاره کرده است. از این رو در عهد قدیم، چین از جایگاه ویژه ای از جمله در تولید کاغذ و صنعت چاپ برخوردار بوده است اما این سی و چند سال اخیر است که چینی ها به سرعت رشد کرده‌اند و به عنوان دومین اقتصاد جهان شناخته شده‌اند. بنابراین اعتماد به دانش فنی چینی و محصولات چینی در کشور به اندازه قبل نبوده و این نکته‌ای است که در مورد اعتماد به روس ها و چینی‌ها وجود دارد.
سفیر پیشین ایران در روسیه عنوان کرد: ضمن این که روس‌ها هم غیر از آن نگاه سیاسی و تاریخی و جنگ‌های سیاسی که بین دو کشور ایران و روسیه بوده، در دوره شوروی، روس ها متمرکز به مصرف کالاهای مصرفی با فناوری جدید نشدند و آنها بیشتر روی فضا و تولید اقلام نظامی، دفاعی و هسته‌ای و کارهایی از این قبیل متمرکز شده‌اند و روی صنایع عمومی و مصرفی تمرکز بسیار کمی داشتند. بنابراین مراوده مردم بین کشورها بسیار مهم است چراکه مردم با اقلام نظامی که سروکار ندارند و اقلام مصرفی اتومبیل، پارچه و غیره را می بینند یک کالایی مثل پارچه فاستونی و یا اتومبیل انگلیس در کشور وجود داشته اما هیچگاه اتومبیل روسی را در کشور شاهد نبودیم. هر چند در دوره‌هایی کم و بیش اتومبیل روسی را دیدیم.
وی ادامه داد: بنابراین منظور این است که روس ها در صنایع مصرفی، تمرکز زیادی نداشتند و در حال حاضر هم اینگونه نیست و اقلام مصرفی با فناوری بالا تولید نمی‌کنند. از این جهت مردم هم نسبت به کالاهای روسی دید مثبتی ندارند اینها مسائلی است که طبیعتا در روابط بین این کشورها و نگاه مردم این کشورها تاثیر می‌گذارد. منتهی همان بدعهدی که ما گاهی در مورد روس ها درآن جنگ‌هایی که داشتیم از انگلیسی، آمریکایی ها و فرانسوی ها هم دیدیم.
غلامرضا شافعی با بیان اینکه در همین تحریم‌های فعلی هم شاهد این بدعهدی‌ها بودیم، توضیح داد: به عنوان مثال شرکت ایران خودرو ما با پژو فرانسوی ارتباط داشت و هنوز دارد. آقای خاتمی رئیس جمهوری در سال 2004 سفری به فرانسه داشت و با آقای شیراک، تفاهمنامه 10 ساله‌ای با هم امضا کردند هنوز آن تفاهمنامه تمام نشده بود فرانسه به صورت غیرقانونی و غیرمتعهدانه از تحریم آمریکایی ها تبعیت کرد در حالی که در ایران اتومبیل‌هایی فروخته شده بود که با فناوری فرانسوی‌ها بود اما فرانسوی ها در تامین قطعات آن کوتاهی کردند و اجازه ندادند چون گفتند تحریم آمریکاست. در حالی که تحریم آمریکا، تحریم سازمان ملل هم نبود.
وی در پایان گفت: بنابراین ایران چندین بار شاهد بدعهدی آنها بوده و این بدعهدی‌ها همچنان ادامه دارد و ما این بدعهدی را در برچام شاهد هستیم. کشورهای اروپایی عضو برجام با وجود اینکه یک مذاکره طولانی و پرزحمت انجام شد با خروج آمریکایی‌ها، به تعهدات خود عمل نکردند. من برجام را تفاهمنامه لازمی می دانم و انتقادی به اصل آن ندارم چون بعضی‌ها به آن هم انتقاد دارند اما می‌خواهم بگویم همین طرف‌های تجاری غربی ما، هم اکنون بدعهدی می‌کنند و مردم ما باید به اینها توجه داشته باشند. واضح است که به عهد اینها نمی‌توان به صورت جدی اعتماد کرد. بنابراین اینکه ما به سمت کشورهایی برویم و روابط داشته باشیم که به تعبیری تنه به تنه آمریکا و اروپا می‌زنند و هم سطح قدرت آنها بوده، اقدام درستی است. بدین گونه که یکی در حوزه اقتصادی و دیگری در حوزه نظامی قدرتمند هستند هم می‌توانند به ما کمک کنند و هم به نوعی موازنه قدرت ایجاد می‌کنیم که اقدام عاقلانه ای است.