مجلس مداحی اهل بیت یا کنسرت موسیقی؟ / «مداحی، موسیقی پاپ نیست»
سال 1400 یکی از هشدار‌های مقام معظم رهبری در دیدار با مادحین این بود که: «نوآوری نباید به هنجارشکنی و تغییر هویت مداحی منجر شود، چرا که مداحی، موسیقیِ پاپ نیست.» عدم فهم همین موضوع می‌تواند منجر به سردرگرمی در فرم و محتوای مداحی و برگزاری مجلسی شبیه کنسرت موسیقی پاپ شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو، مداحی حسین طاهری شب میلاد حضرت معصومه (س) در ورزشگاه حیدریان قم مورد نقد بسیاری قرار گرفت، به نظر این نقدها خیلی هم بی‌راه نیست! اتفاقی که در شکل و فرم برنامه مداح اهل بیت حسین طاهری در شب میلاد حضرت معصومه (س) سردرگمی عجیبی را منجر شد و شاید همین امر باعث نقدهای زیادی به این مراسم و نوع برگزاری آن شد هر چند موافق این نیستیم که فضای نقد هم باعث شود تا شور و شعف برای اهل بیت (ع) و همچنین نوآوری در مداحی سرکوب شود و قصد نگارنده این گزارش ابدا این نیست.
نقد اصلی کسانی که به این برنامه و حضور و شکل مداحی حسین طاهری در قم ایراد وارد کردند این است که هم نوع میزانسن و نحوه قرار گرفتن مداح در میان آن همه دختر و هم ایستاده برگزار شدن و بالا و پایین پریدن دختران در شأن مراسمی که در آن مدح اهل بیت (ع) و حضرت معصومه (س) می‌شود نیست!
حامیان و مدافعین وی و اینگونه مراسم‌ها نیز از حضور متنوع مخاطبین و اقشار مختلف مردم و با سلایق متفاوت در مجلسی که یاد و نام حضرت فاطمه معصومه (س) و بر مبنای روز دختر است حضور به هم رساندند و شوری که به خاطر این موضوع ایجاد شد و احتمال تأثیرگذاری این طور مجالس است به عنوان یک نقطه قوت یاد کردند. حسین طاهری در واکنش به مسائل پیش آمده در صفحه توئیتری خود نوشت: «هرچقدر قضاوت بشم و حرف بشنوم بازهم خوشحالم که خوشحالی این نسل رو دیدم! دلتون‌شاد در‌پناه‌چادر‌خانم‌حضرت‌زهرا (س)» که این گزارش نه درصدد قضاوت بلکه مبنایش نقد است.
بر این اساس هم طرح چند مسئله اساسی و هم نگاهی به هشدارها و رهنمودها در مورد موضوع مداحی و نحوه برگزاری مراسم مدح که شایسته اهل بیت است ضروری به نظر می رسد و هم باید به این موضوع پرداخت که آیا این مسیر می تواند توجیه کننده‌ای برای جذب مخاطب باشد؟ و اصلا به شرط جذب مخاطب تضمین ماندگاری آن‌ها در مکتب اهل بیت که غایت نهایی و اصلی آن است هم می‌تواند باشد؟ سوال اصلی هم این است که آیا برای نوآوری در شکل و محتوای مداحی تا کجا می‌توانیم ساختارشکنی کنیم؟
پاسخ همه این پرسش‌ها را می‌توان در هشدار سال 1400 رهبری در دیدار با رهبری پیدا کرد، ایشان در آن دیدار با طرح این مسئله که «موسیقی پاپ نیست» اضافه می‌کنند: «نوآوری نباید به هنجارشکنی و تغییر هویت مداحی منجر شود.» به نظر می رسد این مسئله قابل تعمیم به نحوه برگزاری مراسم اهل بیت (ع) هم هست یعنی نباید شکل برگزاری برنامه به گونه‌ای باشد که ما را یاد کنسرت‌های پاپ یا حتی چیزی بدتر از آن بیاندازد و این به نظر می تواند همان نقطه «تغییر هویت مداحی» باشد.
اما در مورد توجیه مدافعین نیز رهبر انقلاب به مداحین تأکیدشان بر این مضوع است که باید مراقب بود جذب جوانان به هر قیمتی نباشد و اینگونه نشود که برای جذب جوان، از برخی آهنگ‌ها و نواهای نامناسب استفاده شود. شاید برخی بگویند حالا خود مداحی متناسب با مولودی و شادی آن است اما باید توجه داشت شکل اجرای مداحی نیز رابطه مستقیمی با محتوای آن دارد و شکل اجرا می‌تواند کاملا کل برنامه را متأثر کند و آنچه در برنامه حسین طاهری در شب میلاد حضرت معصومه در قم بزرگنمایی داشت همین نحوه اجرا بود.
یکی دیگر از هشدار‌هایی که رهبری در همین مورد و در همان سخنرانی نیز می‌دهد این است که نباید «اجرای مداح را به سمت اموری که مداحی نیست بلغزاند» آقای حسین طاهری روز جمعه 29 اردیبهشت نیز به نمایشگاه کتاب مراجعه کرد آنچه خود من به عنوان خبرنگار حاضر در آنجا دیدم نوعی تلاش برای مهم نشان دادن خود و پا گذاشتن درمسیر فرهنگ شهرت و سلبریتی سازی بود و این پرسش اساسی در ذهنم مطرح شد: که آیا چنین رویکردی برای یک مداح درست است؟ و منطبق بر شئون و فرهنگ مداحی اصیل و درست هست؟ و باز هم این پرسش که شهرت به چه قیمتی؟ و اصلا ما مجاز به چنین عملی ولو برای فرهنگسازی و جذب حداکثری هستیم؟ امیدواریم برای این مداح جوان کشور این پرسش‌ها حمل بر قضاوت نشود و صرفا درنگی باشد بر جایگاهی که در آن حضور دارد و در آن مسیر حرکت می‌کند.
این پرسش‌ها اساسی است که این روز‌ها باید مدام از جامعه تصمیم گیر فرهنگی و به خصوص فعالین شناخته شده‌تر آن و حتی کسانی که احتمالا به این افراد مشورت‌های رسانه‌ای می‌دهند پرسیده شود و محوریت آن این باشد: «آیا برای جذب جوانان مجاز به انجام هر کاری هستیم؟ و به چه قیمتی؟»
