محروم ماندن از ظرفیت عظیم تولید ثروت از حوزه صنایع دستی در سایه بی‌توجهی به آن
یک پژوهشگر صنایع دستی با اشاره به ظرفیت عظیم در زمینه تولید ثروت از طریق رشد صادرات صنایع دستی، گفت: متأسفانه شاهد بی‌توجهی به این عرصه هستیم؛ به گونه‌ای که در برنامه توسعه ششم، در دو ماده مختصر و فرعی از این حوزه سخن به میان آمده بود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ هادی میرزایی مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی وزارت میراث فرهنگی و حجت‌الله مرادخانی پژوهشگر صنایع دستی با حضور در یک برنامه رادیویی، آخرین وضعیت رشد و توسعه دو حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی از حیث راهکارهای لازم به منظور اجرا و اتخاذ با هدف کمک به رفع موانع توسعه این دو حوزه و انجام حمایت‌های مالی لازم از کنشگران مربوطه در قالب صندوق‌های مرتبط مورد بحث و بررسی قرار دادند.
میرزایی با بیان این مطلب که در طول ادوار و سال‌های گذشته در حوزه میراث فرهنگی به صرف نگهداری یا به تعبیر دقیق‌تر نگهداری کالبدی بسنده شده است، گفت: این موضوع در حالی است که کاملاً از ضرورت زنده‌سازی میراث فرهنگی - هنری به طور کامل غفلت شده است.
مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی وزارت میراث فرهنگی ادامه داد: راه حل اساسی برای توسعه و بهبود نگهداشت میراث فرهنگی که منجر به صیانت صحیح از آن نیز خواهد شد، اعطای کاربری در خور شأن و منزلت آثار عظیم میراث فرهنگی موجود در کشور در سایه بهره‌برداری خردمندانه و اصولی از آنها است.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه الزاماً باید در سال‌های گذشته با استفاده از منابع مالی و ملی حاصل از فروش نفت خام به توسعه و بهسازی بناهای تاریخی می‌پرداختیم، بیان کرد: در صورت تحقق این امر می‌توانستیم ضمن احیای بناهای تاریخی و فرهنگی در راستای مرمت آن نیز قدم برداریم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه پس از 8 سال از آغاز به کار طرح "پردیسان" که با هدف ایجاد یک زیرساخت مناسب و مطمئن برای توسعه گردشگری و تأمین نیازهای اقامتی گردشگران داخلی و خارجی در دستور کار قرار گرفت، تصریح کرد: هرچند تاکنون اعتباری بالغ بر 200 میلیارد تومان برای پروژه مذکور هزینه شده است اما باید امروز در کمال تأسف اعلام کنیم که حتی یک تخت به ظرفیت اقامتی کشور اضافه نشده است؛ این موضوع به هیچ عنوان در خور فرهنگ و تمدن کشور ایران نیست و تطابقی با ظرفیت‌های گسترده گردشگری موجود در کشورمان ندارد.
میرزایی همچنین در ادامه صحبت‌های خود توضیح داد: در برنامه چهارم توسعه به سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقت اجازه داده شد تا ضمن بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و ایجاد منابع مالی لازم در سایه جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در این حوزه اقدام به تأسیس صندوق توسعه کند.
مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی اضافه کرد: بنا بر تلاش‌های فعالان حوزه میراث فرهنگی با استناد به قوانین موجود در نهایت تاکنون 60 مجموعه فرهنگی تاریخی به بخش خصوصی واگذار شده و از 20 مجموعه تاریخی جدید نیز بهره‌برداری به عمل آمده است.
مطابق با گفته‌های وی، با هدف حمایت، توسعه و ترویج صنایع دستی و فرش دستباف و همچنین در راستای تکریم هرچه بیشتر پیشکسوتان این حوزه، پیش‌تر صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی به صندوق توسعه تبدیل شد و مقرر شد ضمن اعمال اصلاحات لازم مفاد جدیدی نیز به اساسنامه این صندوق اضافه شود.
این مقام مسئول با بیان این مطلب که قاعدتاً بخشی از منابع این صندوق از طریق صندوق کارآفرینی "امید" تأمین خواهد شد، اظهار کرد: در صدد هستیم تا با پیش‌بینی غالب دغدغه هنرمندان و استادکاران صنایع دستی، این موارد به صورت کامل از جمله مواردی همچون تأمین مواد اولیه و مارکتینگ در قالب وظایف قانونی صندوق درج و احصا شود و متناسب با آن درآمدهای صندوق نیز به سمت عملیاتی شدن حرکت کند.
اعداد اعلامی در حوزه فروش و صادرت صنایع دستی، آمارسازی است
در ادامه حجت‌الله مرادخانی به‌روزرسانی و اصلاحات صورت گرفته در ارتباط با اساسنامه این صندوق را امیدوارکننده توصیف کرد و گفت: آنچه برای حل مشکلات حوزه صنایع دستی از اهمیت بسیار فراوانی برخوردار است این موضوع خواهد بود که الزاماً باید نگاهی واقع‌بینانه به این حوزه و مشکلات آن وجود داشته باشد.
این پژوهشگر صنایع دستی در ادامه با تأکید بر این مطلب که از نظر علمی و تئوری این موضوع در اغلب قریب به اتفاق نشست‌ها و گفت‌وگوهای مربوطه در فضای مجازی تصریح می‌شود که ایران به صورت بالقوه ظرفیت بسیار بزرگ و فراوانی در عرصه صنایع دستی دارد و به تعبیر بهتر از تنوع بالای صنایع دستی برخوردار است، عنوان کرد: اما موضوع اساسی این است که قطعاً و باوجود این ظرفیت نباید از نظر عملی در حوزه صنایع دستی در سطح فعلی بمانیم.
وی همچنین با استناد به آخرین گزارش رسمی کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد، بیان کرد: بر اساس آمار رسمی منتشر شده در این کنفرانس کشور چین رقمی بالغ بر 191 میلیارد و 407 میلیون دلار صادرات در حوزه محصولات خلاق داشته از این میزان و در واقع 37 درصد این آمار متعلق به حوزه صنایع دستی این کشور است، که همین امر قاعدتاً حاکی از تنوع بسیار بالای صنایع دستی این کشور است.
به اعتقاد این مدرس دانشگاه، این در حالی است که اعداد و ارقام اعلامی از فروش و صادرات محصولات صنایع دستی در کشور ما و توسط نهادهای مربوطه بعضاً صحیح نبوده و در موارد بسیاری در خصوص آن مغایرت و تعارض وجود دارد؛ لذا باید بدانیم که این آمارها به هیچ عنوان قابل استناد نیست و صرف بسنده آن باعث بر زمین ماندن کارهای اصلی و به حاشیه رفتن امور اساسی می‌شود.
مرادخانی همچنین با تأکید بر اینکه قطعاً امروز این حوزه نیازمند توجه و حمایت اساسی در عرصه صنایع دستی حوزه فرش است، تصریح کرد: یکی از مصادیق عینی مغایرت‌های آماری در حوزه فرش به وضوح قابل مشاهده و لمس است.
این پژوهشگر صنایع دستی در ادامه صحبت‌های خود عنوان کرد: به صرف اتکا و استناد به آمار لاجرم باید نتیجه بگیریم که این بازار در داخل و نیز در حوزه صادرات عملکرد قابل قبولی دارد؛ اما سؤال اساسی این است که پس چرا اساساً این حوزه معاف از مالیات است؟!
وی با بیان اینکه هنرهای سنتی و صنایع دستی اساساً در کشور ما از حوزه‌های دارای ظرفیت بسیار عظیم، بالقوه و بکر در زمینه اشتغال آفرینی، تولید ثروت و درآمد ارزی از طریق رشد صادرات محسوب می‌شوند، خاطرنشان کرد: اما در کمال تأسف و تعجب شاهد بی‌مهری و بی‌توجهی به این عرصه هستیم به گونه‌ای که در برنامه اخیر توسعه کشور یعنی برنامه ششم، صرفاً در دو ماده مختصر از این حوزه به صورت فرعی و آن هم در کنار دیگر حوزه‌های فرهنگی سخن به میان آمده است و بر لزوم حمایت از آن تاکید شده در حالی که این حوزه نیازمند توجه جدی‌تر و حمایت قانونی و اجرایی بیشتر است.
صنایع دستی ایران در هزارتوی مشکلات تئوری و عملی استفاده از ظرفیت‌های صنایع دستی در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی و ایران‌هراسی