مراتع و جنگل‌های استان اردبیل زیر تیغ سودجویان
اردبیل - ایرنا - حافظان منابع طبیعی شبانه‌روز در کمین قاچاقچیانی هستند که از دل جنگل، درختان بریده و الوار قاچاق می‌کنند، یا در آن کوره‌هایی برای تبدیل چوب به زغال تعبیه می‌کنند. مراتع و اراضی ملی نیز از دست درازی سودجویان در امان نیست و مردان قانون همچنان در پی شکار آنها هستند.
کمین‌ها و گشت‌های شبانه نیروهای حافظ منابع طبیعی در سال‌های اخیر در استان اردبیل افزایش یافته، اما گویا تعقیب و گریز سودجویان و تخریب‌گران مرتع و جنگل با پاسداران طبیعت تمامی ندارد و هر روز اخبار جدیدی از کشف محموله‌های قاچاق و آزادسازی اراضی تصرف شده منابع طبیعی منتشر می‌شود.
در سالیان اخیر تخریب مراتع، جنگل ها و حتی مزارع کشاوری در استان اردبیل توسط سودجویان با نام و شکل‌های مختلف جریان داشته و روند نابودی طبیعیت بی‌بدیل این استان همچنان ادامه دارد. این تخریب‌ها در سالیان گذشته که کمتر مورد توجه مسوولان قرار گرفت موجب عقب نشینی جنگل‌ها و مراتع گیاهی و جایگزینی آنها با ساختمان‌های سیمانی، بتونی و شکل‌گیری شهرک‌های ویلایی شد.
اکنون در گذر از مسیرهای گردشگری و جاده‌های بین شهری و روستایی استان اردبیل می‌توان شاهد رشد قارچ‌گونه ویلاهای کوچک و بزرگ بود، برخی روستاها نیز با گسترش خانه‌سازی تا عمق مزارع کشاورزری پیشروی کرده و تبدیل به شهرهای کوچک شده‌اند.
اجرای برخی طرح‌های رفاهی، تفریحی و نیز افزایش حضور مردم در مناطق جنگلی استان از جمله جنگل فندقلو نیز آسیب‌هایی به این ذخیره‌گاه جنگلی زده و در صورت فقدان برنامه‌های پیشگیرانه شاهد تخریب آن در آینده نه چندان دور خواهیم بود.
در مناطق جنگلی حیران که از استان اردبیل تا استان گیلان امتداد می‌یابد نیز تخریب جنگل با ایجاد کوره‌های زغال، برداشت چوب آلات برای مصارف سلولزی، آتش‌سوزی، چرای بی رویه دام، سیلاب و ویلا و ساختمان سازی ادامه دارد.
رضا کرمی‌نیا جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزدرای استان اردبیل می‌گوید: میزان تخریب مراتع امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته و 349 فقره پرونده تخریب تشکیل و 2 هزار و 182 هکتار زمین هم در نقاط مختلف استان تخریب شده است.
وی بیان کرد: امسال همچنین 150 فقره پرونده تصرف اراضی در استان تشکیل شده و 929 هکتار زمین در نقاط مختلف استان از سود جویان رفع تصرف شده است.
به گفته وی، تمام زمین های تخریب شده از سوی سود جویان اراضی ملی است و متصرفان و تخریب کنندکان هیچگونه سند و مدرکی دال بر مالکیت ندارند.
شهامت هدایت مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل هم گفت: باتوجه به مرزی بودن استان اردبیل قاچاق چوپ هر ساله در این استان اتفاق می‌افتد که برای جلوگیری از آن پاسگاه‌های استان به صورت شبانه روزی تلاش می‌کنند.
وی ادامه داد: یگان حفاظت منابع طبیعی هر روز نظارت همه جانبه‌ای دارد و پاسگاه های منابع طبیعی استان مجهز هستند.
ضرورت تشدید اقدامات حفاظتی از منابع طبیعی
استان اردبیل یک میلیون و 50 هکتار مرتع ییلاقی، قشلاقی و میان بند و 65 هزار هکتار جنگل دارد و به اعتقاد صاب‌نظران تشدید اقدامات حراستی از آنها یکی از نیازهای ضروری استان در مسیر توسعه می‌باشد.
آیت الله سید حسن عاملی نماینده ولی فقیه در استان وامام جمعه اردبیل در این باره گفت: باید جلوی تخریب اراضی ملی به هر صورت ممکن گرفته شود.
وی با بیان اینکه در انجام مسوولیت خطیر و حیاتی حفاظت و حراست از مواهب الهی باید همه مسئولان و مردم باید پای کار باشند، افزود: با انگیزه وظیفه‌ای و کار موظفی این کار تحقق پیدا نمی‌کند و ما نمی‌توانیم در حفاظت و حراست از منابع طبیعی موفق عمل کنیم.
به گفته وی، بیشه‌زارها و جنگل‌ها به تدریج در حال تخریب و نابودی است و حتی عده‌ای سعی می‌کنند با تخریب جنگل، مرتع شکل گرفته و از آن بهره‌برداری کنند که ضروری است در مقابله با این پدیده نامبارک اقدام جدی انجام شود.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل هم در این باره گفت: اراضی ملی به عنوان میراث آیندگان و ثروتی که همه در آن سهیم هستند باید مراقبت شده و به دست نسل آینده برسد.
وی افزود: بیت‌المال مانند نفت با ارزش است و باید برای استفاده نسل بعدی نیز از آن حفاظت شود.
بهنامجو با تاکید بر تلاش بیش از پیش دستگاه‌های اجرایی مرتبط با اراضی و منابع ملی از جمله مراتع، جنگل‌ها، حریم رودخانه ها و زمین‌های شهری افزود: لازم است این دستگاه‌ها طوری عمل کنند که هیچ راه نفوذی برای افراد سودجو وجود نداشته باشد.
استاندار اردبیل همکاری دستگاه‌های اجرایی و شورای حفظ حقوق بیت‌المال در امور اراضی و منابع طبیعی را در راستای هم دانست و گفت: در صورتی که دستگاه‌های اجرایی در کنترل افراد سودجود و متخلف با مشکل مواجه شوند این شورا وارد عمل می‌شود.
ناصر عتباتی رییس کل دادگستری استان اردبیل نیز با تاکید بر نظارت بیش از پیش دستگاه‌های اجرایی مرتبط بر اراضی ملی و منابع طبیعی استان ورود به موقع این دستگاه‌ها را در کاستن از پرونده‌های مرتبط با تخریب و تصرف موثر دانست.
وی افزود: اگر دستگاه‌های اجرایی مرتبط در احداث بنا، نظارت بر جنگل‌ها و مراتع، حریم رودخانه‌ها، حریم راه‌ها و زمین‌های شهری نظارت کامل داشته باشند تا حد زیادی از حجم ورود پرونده‌ها به حوزه قضایی کاسته می‌شود.
عتباتی بیان‌کرد: در سال گذشته از 441 هزار پرونده ورودی به حوزه قضایی 40 درصد آن مربوط به حوزه ارگان‌های دولتی بود.
وی گفت: در حال حاضر هفت هزار و 9 رقبه، 381 هکتار موقوفه، 6 هزار و 337 کیلومتر حریم راه، 813 هزار هکتار اراضی، سه هزار و 400 کیلومتر طول رودخانه و چندین هزار متر زمین شهری در استان داریم که نیاز به مراقبت دارند و باید مدیران حوزه‌های مربوطه از این اموال که متعلق به کل ملت است به نحو احسن حراست کنند.
چگونه از منابع طبیعی می‌توان بهتر حراست کرد
کارشناسان می‌گویند که تنها قوه قهریه و دادگاه و جریمه در حفظ و حراست از متابع طبیعی استان اردبیل چاره ساز نیست بلکه می‌بایست آحاد مختلف مردم در این زمینه مشارکت کرده و این ضرورت به‌عنوان یک فرهنگ نهادینه شود.
این کارشناسان با اشاره به وجود برخی اختلاف‌ها بین شهروندان و منابع طبیعی تاکید دارند که رفع این اختلاف و سپردن حراست از این منابع به مردم یکی از راهکارهای مهم در حراست از مراتع می‌باشد.
یکی از راهکارهای اصلی در جلوگیری از تخریب منابع طبیعی تعیین تکلیف حق و حقوق مالکان و تعیین حدود اراضی ملی است که پس از گذشت دهها سال این اقدام هنوز به صورت کامل صورت نگرفته است.
حسن قهری ساکن یکی از روستاهای بیله سوار مغان گفت: سال‌های طولانی است که اختلافاتی بین کشاورزان و سازمان منابع طبیعی در باره مالکیت اراضی وجود دارد و هنوز هم این اختلاف حل و فصل نشده است.
وی بیان کرد: برای دریافت سند جهت اراضی آبا و اجدادی خود اقدام کرده اما منابع طبیعی اجازه صدور سند را نمی‌دهد.
به گفته روستاییان، تعیین تکلیف نشدن این اراضی موجب شده تا آنها از سوی برخی افراد دور از چشم مراجع قانونی تخریب شود و ضروری است که منابع طبیعی در باره وضعیت این زمین‌ها و حدود و میزان آن با روستاییان به یک راه حل نهایی برسد.
آیت الله عاملی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل نیز با اشاره به برخی فجایع زیست محیطی و تخریب منابع طبیعی در مناطق مختلف استان و برخی آلودگی‌های تدریجی در این حوزه بیان کرد: تا زمانی که مردم و تشکل‌های مردم نهاد در این حوزه ورود نکنند امکان دستیابی به اهداف وجود ندارد.
وی ضرورت بهره‌گیری از تجارب موفق کشورهای مختلف را در این زمینه مورد اشاره قرار داد و افزود: منابع طبیعی و محیط زیست به عنوان یک سرمایه جدی در عین حال که باید مورد مراقبت قرار گیرد.
رییس کل دادگستری استان اردبیل هم گفت: بهترین پیشنهاد برای مجموعه منابع طبعیی استان علاوه بر خلاقیت در برنامه‌ها بهره‌مندی از ظرفیت همیاران طبیعت، نیروهای مردمی، سمن‌ها، ظرفیت بسیج و دیگر نهادها است.
عتباتی بیان کرد: توجه به انفال و حقوق بیت المال و اراضی یکی از مهمترین اولویت‌های مدیران و عوامل دخیل در دستگاه‌های اجرایی قلمداد شده و در این راستا باید اقدامات پیشگیرانه لازم انجام پذیرد.
سیدعبدالله طباطبایی دادستان عمومی و انقلاب استان اردبیل هم با تاکید بر ضرورت حفاظت و صیانت از حقوق عامه؛ تخریب جنگل، قطع اشجار و حریق در عرصه‌های جنگلی را سه خطر منابع طبیعی استان برشمرد و گفت: در معاونت حقوق عامه، دادگستری کل استان اردبیل پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد تا دستگاه‌ها به وظیفه خود عمل کرده و جلوی تخریب منابع طبیعی غیرقابل برگشت را بگیرند.
وی تحقق این هدف را منوط به افزایش حضور فیزیکی و گشت‌های نظارت دستگاه‌های متولی از جمله اداره کل منابع طبیعی، جنگل‌بانی و آبخیزداری دانست و ادامه داد: صیانت از عرصه‌های منابع طبیعی یک وظیفه همگانی است.
طباطبایی با اشاره به همکاری اداره کل ثبت اسناد و املاک استان اردبیل برای حدنگاری و تعیین محدوده دقیق تمامی اراضی ملی، مراتع و جنگل‌های استان افزود: درباره صدور سند تک برگی اراضی ملی، مراتع و جنگل‌های استان اقدامات جدی و عاجل انجام می‌شود.
دادستان عمومی و انقلاب استان اردبیل، صدور سند رسمی و تثبیت مالکیت این اراضی را موجب کاهش تعرض اشخاص عنوان کرد و گفت: با سنددار شدن اراضی ملی، مراتع و جنگل‌های استان، افراد متعرض و معارض نمی‌توانند به این راحتی این اراضی را تصاحب و تصرف کنند.
وی تاکید کرد: با توجه به توصیه رهبری برای جلوگیری از جنگل‌خواری و حفظ عرصه‌های منابع طبیعی از طریق جلوگیری از حریق جنگل و مرتع، نباید اجازه دهیم که فرصت‌طلبان از منابع طبیعی به نفع خود استفاده کنند.
تشدید اقدامات حراستی از منابع طبیعی استان
با توجه به اهمیت منابع طبیعی و مقابله با دست‌درازی به مراتع و جنگل‌ها در سال‌های اخیر اقدمات دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در حفظ و حراست از این میراث گرانبها افزایش یافته و اقدامات مختلفی اجرایی شده است.
امسال تیم‌هایی از یگان حفاظت منابع طبیعی در مراتع و جنگل‌های استان مستقر شده اند تا جلوی تخریب مراتع و جنگل را بگیرند
بنا به اعلام اداره کل منابع طبیعی استان اردبیل، سال گذشته علاوه بر جلوگیری از تخریب و آتش‌سوزی جنگل و مراتع، سه هزار و 900 هکتار اراضی ملی استان از دست سودجویان رفع تصرف شده است.
همچنین با اجرای طرح کاداستر، تثبیت مالکیت 330 هزار هکتار از اراضی ملی استان اردبیل در دستور کار قرار گرفته که بیش از 70 درصد آن تحقق یافته است.
شهامت هدایت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل در این باره گفت: با اقدامات انجام گرفته شاهد کاهش تخریب جنگل و مراتع در استان اردبیل هستیم که این مهم در سایه همکاری و مشارکت ویژه مردم با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان به وقوع پیوسته است.
وی اظهار کرد: در حال حاضر مجازات تخریب اراضی طبیعی به شدت افزایش یافته است و جریمه 80 میلیون ریالی به تخریب هر هکتار از منابع طبیعی لحاظ شده و برخورد با خاطیان به عنوان یک امر ضروری شناخته می‌شود.
هدایت با بیان اینکه برای حفاظت از منابع طبیعی مشارکت مردم و نهادهای مربوطه ضروری است، بیان کرد: سال گذشته علاوه بر جلوگیری از تخریب و آتش‌سوزی جنگل و مراتع همزمان سه هزار و 900 هکتار اراضی ملی استان از دست سودجویان رفع تصرف شد.
مدیرکل منابع طبیعی استان با تاکید بر برخورد قانونی با تخریب گران منابع طبیعی از افزایش جریمه 80 میلیون ریالی برای تخریب هر هکتار اراضی ملی خبرداد و افزود: در سال‌های گذشته با همکاری دستگاه قضایی اراضی تصرف شده از دست افراد سودجو و فرصت طلب خلع ید و به دولت بر گردانده شده است.
هدایت با اشاره به اجرای طرح کاداستر با هدف تثبیت مالکیت اراضی ملی افزود: خوشبختانه تا به این لحظه حدود700هزار هکتار کاداستر اراضی ملی در سطح استان انجام شده و سعی بر این است تا سال 1400تمامی اراضی استان اردبیل تحت پوشش طرح قرار گیرندو در این صورت سودجویان نمی‌توانند ادعای ماکلیت بر اراضی ملی کنند.
او اضافه کرد: در حال حاضر برای 217هزار449هکتار سند تک برگی صادرشده و همچنین اجرای طرح کاداستر اراضی جنگل به اتمام رسیده و درمرحله صدور سند است.
هدایت ادامه داد: در بخش تثبیت مالکیت دولت و اخذ سند خوشبختانه تا به این لحظه حدود700هزار هکتار کاداستر اراضی در سطح استان انجام گرفته شده است.
وی گفت: حفاظت از جنگل‌های زیست محیطی در اولویت بوده و هیچ گونه قطعی درخت در استان اردبیل مشاهده نمی‌شود.
طباطبایی دادستان عمومی و انقلاب استان اردبیل هم با اشاره به ضرورت اعمال تدابیر لازم برای تشدید نظارت و جلوگیری از تخریب و حریق عرصه‌های جنگلی و مرتعی گفت: با هرگونه مماشات و اقدام مخرب در این زمینه برخورد می‌شود.
وی از تعیین شعبه ویژه‌ای برای رسیدگی به پرونده‌های تشکیل شده در این زمینه در دادسرای عمومی و انقلاب استان خبر داد و بیان کرد: معاونت حقوق عامه دادگستری کل استان اردبیل مسوولیت نظارت بر صیانت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع و تشدید نظارت و پایش اقدامات را بر عهده گرفته است.
او اضافه‌کرد: مقرر شد که نظارت بر امر جلوگیری از تخریب و وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان از طریق افزایش بازدیدها و گشت‌های نظارتی در سطح عرصه‌های منابع طبیعی استان افزایش یابد.
کرمی‌نیا جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزدرای استان اردبیل هم گفت: هماهنگی و تعامل با نیروی انتظامی نیز در بحث رسیدگی و برخورد با متخلفان و متجاوزان به عرصه های ملی و منابع طبیعی صورت گرفته و قرار شده این نیروها در زمینه سایر تخلفات حوزه منابع طبیعی کمک رسان یگان حفاظت منابع طبیعی باشند.
وی افزود: در سال‌های اخیر با استقرار نیرو های یگان حفاظت در نقاط مختلف شهر ستان ها جلوی تخریب مراتع گرفته شده است.
اقدامات توسعه ای و احیای منابع طبیعی
در کنار اقدامات نظارتی و حراستی اجرای طرح‌های احیای مراتع و جنگل‌ها بعنوان ابزاری برای حراست و توسعه منابع طبیعی نیز می بایست مورد توجه مسوولان امر رار گرفته و در این زمینه سرمایه گداری مناسب صورت گیرد.
مدیرکل منابع طبیعی استان در این زمینه با اشاره به احیا و توسعه جنگل‌ها گفت: برای توسعه جنگل‌ها و احیای آنها فعالیتهای گسترده‌ای انجام شده که از جمله آن کاشت نهال و درخت در طرح‌های مختلف است.
به گفته وی، پروژه‌های جنگل‌کاری اقتصادی در استان اردبیل اجرا شده بطوریکه 600هزار اصله درخت در استان توزیع شده است.
هدایت همچنین گفت: با تصویب شورای سیاست‌گذاری توسعه زراعت چوب و هماهنگی‌های بعمل آمده با سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های مرتبط توسعه زراعت چوب در این استان شتاب می‌گیرد.
وی با بیان اینکه برای تامین اصله‌های موردنیاز با بخش خصوصی قرارداد تولید هفت میلیون اصله نهال بسته شده و پس از برگ‌ریزان در بین مردم توزیع خواهد شد، افزود: بانک کشاورزی تسهیلاتی نیز به متقاضیان کشت چوب پرداخت خواهد کرد.
وی اظهارداشت: علاوه بر این طبق وعده داده شده در آینده نزدیک سه میلیون و 500 هزار اصله نهال تولید شده در بین مردم و متقاضیان توزیع خواهد شد.
او توسعه زراعت چوب و افزایش سرانه فضای سبز را از جمله اهداف اجرای این طرح عنوان کرد و ادامه داد: با کاشت بیش از 10 میلیون نهال در استان علاوه بر جلوگیری از احتمال قطع درختان جنگلی، چوب موردنیاز صنایع سلولزی و چوبی برای سالیان سال تامین خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه صنوبر و سایر گونه‌های چوب‌ده در استان کشت خواهد شد، گفت: شرایط جوی استان زمینه مناسبی برای رشد سریع این نوع درخت در مقایسه با سایر گونه‌های درختان کشت شده در باغ‌های درختان غیرمثمر این منطقه دارد.
وی بیان کرد: با اجرای این طرح تحولی بزرگ در فضای سبز و صنعت چوب استان اردبیل به وجود خواهد آمد چرا که در هیچ یک از استان‌های کشور با این وسعت نهال کشت نمی‌شود.
همچنین در راستای غنی سازی مراتع طرح‌هایی برای احیای پوشش گیاهی مراتع ییلاقی آسیب دیده استان از سال گذشته اجرایی شده است.
عملیات بذرکاری، کپه کاری و بذرپاشی در مراتع استان با مشارکت مردم انجام شده و همچنین هفتتن بذر مرتعی در بین روستاییان و عشایر توزیع شده است.
مساحت منابع ملی استان اردبیل یک میلیون75هزار هکتار است که از قزل اوزن تا آراز و جنوب استان تا شمال استان عرصه‌ها بصورت پراکنده عرصه های ملی است.
یک میلیون و 15 هزار هکتار منابع و اراضی استان مرتع هستند وحدود 69 هزار هکتار نیز جنگل ها را شامل می‌شود.
گزارش: یعقوب شاددل
*س_برچسب‌ها_س*
