مربی چند نسل
رضا داوری اردکانی (زاده 15 خرداد 1312 در اردکان یزد) فیلسوف و متفکر ایرانی و استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشگاه تهران است. داوری اردکانی از بدو تأسیس فرهنگستان علوم (1368) عضو پیوسته فرهنگستان علوم شد و از سال 1377، ریاست این فرهنگستان را بر عهده دارد. وی عضو هیئت مؤسس انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرالمعارف بزرگ اسلامی و از چهره‌های شاخص در حوزه نظریه‌پردازی فرهنگی و اندیشه فلسفی ایران به‌شمار می‌آید. ایشان، استاد ممتاز دانشگاه تهران، استاد نمونه کشور، چهره ماندگار کشور، دارای نشان درجه یک دانش، فارابی‌شناس و پژوهشگر برجسته دانشگاه تهران را در کارنامه خویش دارد. همچنین نشان انجمن نویسندگان روسیه، عضویت پیوسته در آکادمی علوم تاجیکستان، جایزه ملی علامه طباطبایی، جایزه اخلاق ونیایش، نشان زرین تلاشگران برترکشور وعنوان استاد خادم کتاب ازجمله افتخارات اوست.
چکیده آثار استاد عبارتند:
* شاعران در زمانه عسرت 1350 * فارابی، فیلسوف فرهنگ 1354 * فارابی، مؤسس فلسفه اسلامی 1354 * تمدن و تفکر غربی 1355 * وضع کنونی تفکر در ایران 1357 * فلسفه چیست؟ 1359 * فلسفه در دام ایدئولوژی 1373 * درباره غرب 1379 *درباره علم 1379 *فلسفه، سیاست و خشونت 1385 *نگاهی دیگر به تاریخ فلسفه اسلامی 1387 * ما و تاریخ فلسفه اسلامی 1389 * گاه خرد 1395
درباره استاد داوری اردکانی می گویند: او برج عاج نشین نیست، همواره در متن زندگی کرده، سخن گفته، کتاب نوشته و کوشیده با کاربست فلسفه از چیستی و چرایی مسایل زمانه‌اش بگوید. هرچند منتقدانش بارها او را با برچسب‌هایی مانند غرب‌ستیز، تجدد ستیز، فیلسوف جمهوری اسلامی و... نواخته اند اما او در مسیری که رفته دچار تردید نشده، از به چالش هم نهراسیده. راهی را رفته که باید می‌رفت؛ او فلسفه و پرسشگری را انتخاب کرده و مدافع جدی آنست. ازاینرو انتظاری نیست اگر همه سخنان او را نفهمند. او فیلسوف فرهنگ است. رضا داوری که اکنون درآستانه نود سالگی است درباره تمدن اسلامی و امکان تحقق آن می گوید «هم من و هم شما به تمدن نوین اسلامی فکر می‌کنیم و من قبل از انقلاب هم به آن فکر می‌کردم. مسأله من از سی‌سالگی و بلکه زودتر وضع تفکر در ایران بوده است؛ به وضع علم و فرهنگ، نظم اداری، راسیونالیته، مدیریت و مسائل جامعه فکر کنید و بسنجید که در چه وضعی است! اگر جامعه اسلامی ساختید آنگاه علم اسلامی دارید و این مسأله نمی‌تواند بر عکس باشد. از بانک، فضای مجازی، مدرسه، دانشگاه مدرن و پست مدرن و هم.... نمی‌توانیم صرف نظر کنیم. آنها را می‌پذیریم؛ اما آیا مثلا فضای مجازی را ما استفاده می‌کنیم یا اینکه او از ما استفاده می‌کند؟ ما دلمان خوش است که این وسیله‌ای است که ما آن را در راه مقصودمان به کار می‌بریم در حالی که تکنیک و قانون آن دارد دنیا را اداره می‌کند. امروز تکنیک و قانون تکنیک، همه دنیا را اداره می‌کند.
داوری اردکانی با طرح این پرسش که آیا کرونا نظم جهان را بر هم می زند؟ می گوید: کرونا منشا بعضی تغییرها و گرفتاری ها شده است، ولی تغییر نظام جهان حرف دیگری است. وضع جهان مسلما تغییر می کند، اما تغییر نظام جهان ساده نیست. کرونا و بطور کلی هیچ قدرت نفی کننده ای نمی تواند آن را به آسانی تغییر دهد، مگر آنکه اساس تفکر و بینش بشر به کلی دگرگون شود. نظم جهان در صورتی بر هم می خورد که نظم دیگری بتواند جای آن را بگیرد.
وی می افزاید: آیا شواهدی از عبرت گرفتن از تاریخ سراغ دارید؟ یکی از آزمایش ها و آموزش های تاریخ، درس فرج بعد از شدت است. در کلمات ائمه اطهار از جمله نهج البلاغه امام علی (ع) نیز آمده است که «عند تناهی الشده تکون الفرجه» بعضی صاحب نظران اروپایی نیز از آن تعبیری به این مضمون کرده اند که نجات آنجاست که خطر آنجاست. این نه به معنی عبرت گرفتن است و نه بشارت خودبه خودی راه را می دهد، بلکه به این معناست که هنگام شدت، همت ماندن و راه یافتن پدید می آید.