مزایا و دغدغه‌های اجرای ریال دیجیتال در اقتصاد ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، ریال دیجیتال (CBDC) مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیع‌شده، با هدف حفظ ارزش پول ملی، شفاف‌سازی تراکنش‌ها و تسهیل نقل‌وانتقالات مالی معرفی شده است. اما این نوآوری چه تأثیری بر نظام پرداخت ایران خواهد داشت؟ ابعاد اثرگذاری ریال دیجیتال بر نظام پرداخت
1. کاهش هزینه و افزایش سرعت تراکنش‌ها
ریال دیجیتال بستری آنلاین و آنی برای تراکنش‌های خرد و کلان می‌سازد؛ به‌طوری‌که کارمزد نقل‌وانتقال به شدت کاهش می‌یابد و پرداخت‌های بین‌بانکی یا حتی پرداخت‌های بین مشتریان بدون توقف‌های رایج و بدون وابستگی به سامانه‌های فعلی صورت می‌گیرد.
2. امنیت و شفافیت بالاتر
استفاده از فناوری بلاکچین و یا DLT سبب می‌شود تمام تراکنش‌ها در سامانه‌ای غیرقابل دستکاری ثبت شوند؛ بنابراین ردیابی وجوه و مقابله با تخلفات و کلاهبرداری مالی آسان‌تر خواهد شد. این شفافیت همچنین زمینه‌ساز مبارزه جدی با پول‌شویی و تأمین مالی غیرقانونی می‌شود.
3. دسترسی آسان‌تر به خدمات مالی
ریال دیجیتال، با حذف واسطه‌ها و اتصال مستقیم افراد به زیرساخت بانک مرکزی، دسترسی مردم به خدمات بانکی و پرداختی را حتی در نقاط کمتر برخوردار بیشتر خواهد کرد. این اقدام می‌تواند شکاف مالی و بانکی را به حداقل برساند.
4. پشتیبانی بهتر از نوآوری‌های فین‌تک و اقتصاد دیجیتال
سیستم‌های پرداخت نوین، کیف پول‌های دیجیتال، قراردادهای هوشمند و سایر فناوری‌های مالی بر بستر ریال دیجیتال قابلیت پیاده‌سازی پیدا می‌کنند و بوم زیست استارتاپ‌های پرداخت توسعه می‌یابد.
5. کنترل و سیاستگذاری کارآمدتر پولی
ریال دیجیتال به بانک مرکزی قدرت بیشتری برای سیاستگذاری هماهنگ و کنترل در گردش پول می‌دهد؛ زیرا امکان رهگیری و مدیریت دقیق نقدینگی برای سیاست‌های ضدتورمی و مقابله با رکود فراهم می‌شود.
چالش‌ها و دغدغه‌ها
با وجود مزایای فراوان، اجرای ریال دیجیتال بدون چالش نخواهد بود:
- نگرانی از حریم خصوصی و کنترل دولتی شدیدتر بر دارایی افراد
- لزوم ارتقای سواد دیجیتال عمومی و اپراتورهای بانکی
- ملاحظات امنیت سایبری و تهدیدات هکری
- نیاز به اصلاح زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در نظام بانکی
- احتمال تضعیف برخی خدمات بانک‌های تجاری
آینده نظام پرداخت با ریال دیجیتال
کارشناسان معتقدند در صورتی که زیرساخت‌ها آماده و آموزش‌های لازم به کاربران و اپراتورها داده شود، ریال دیجیتال می‌تواند مسیر شفاف و هوشمندانه‌ای درمدرن‌سازی نظام پرداخت و اثربخشی سیاست‌های اقتصادی کشور ترسیم کند. این تحول اگر با مدیریت ریسک و تعامل ذینفعان همراه شود، ایران را گام‌به‌گام به استانداردهای جهانی پرداخت نزدیک می‌کند و امنیت، شفافیت و کارایی اقتصاد را بالا می‌برد.
به گزارش اکونیوز، به طور خلاصه، ورود ریال دیجیتال به عرصه پرداخت کشور اگر با سیاستگذاری درست، ارتقاء زیرساخت‌ها و آموزش عمومی همراه شود، می‌تواند نظام پرداخت را کارآمدتر، امن‌تر و شفاف‌تر کند و زمینه‌ساز توسعه اقتصاد دیجیتال و رفاه بیشتر شهروندان باشد.