مطالبه 78 درصدی مخاطبان فارس برای برگزاری مجالس حضوری محرم / چند پیشنهاد برای تصمیم‌گیران
به گزارش خبرنگار حوزه مسجد و هیأت خبرگزاری فارس، شیوع موج دوم ویروس کرونا در کشور و افزایش روز‌افزون تعداد مبتلایان و فوت‌شدگان ناشی از این بیماری، موجب شده تا بسیاری از مذهبی‌ها به خصوص هیأتی‌ها نگران برگزاری جلسات مذهبی در ماه محرم باشند.
جلسات مجازی تجربه جدید هیأت‌ها در شرایط کرونایی
نگرانی این قشر به آن دلیل است که با شیوع موج اول این بیماری در اسفندماه، مجالس متعدد مذهبی در مناسبت‌های ماه‌های رجب، شعبان و ماه رمضان لغو و بعضا به صورت مجازی برگزار شد. روندی که از سالروز شهادت امام هادی (ع) در 8 اسفندماه آغاز شد و بسیاری از هیأت‌های مذهبی، جلسات خود را به فضای مجازی بردند تا تجربه‌ای جدید در برگزاری این آیین‌ها داشته باشند.
روند تعطیلی حرم‌های اهل بیت (ع)، مساجد و جلسات مذهبی تا ابتدای ماه رمضان در کشور ادامه داشت. رسانه ملی تلاش کرد با پخش 30 شب مناجات شعبانیه، حال معنوی در مردم ایجاد کند، اما خلأ برگزاری جلسات و حضور در مجالس مذهبی، مساجد و زیارت حرم‌های اهل بیت (ع) همچنان وجود داشت و در حوالی ماه رمضان به اوج خود رسید. نهایتا با توصیه مقام معظم رهبری و اعلام ستاد ملی مبارزه با کرونا، مساجد، حرم‌های اهل بیت و هیأت‌های مذهبی در شب‌های قدر با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فعالیت خود را از سر گرفتند.
تجربه برگزاری مراسم شب‌های قدر موفقیت‌آمیز بود. هیأتی‌ها با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، حال و هوای معنوی را به مردم منتقل کردند تا حیات معنوی شهروندان توام با کرونا در جریان باشد. این تجربه خوب مورد تقدیر سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم قرار گرفت و روز 24 اردیبهشت‌ماه از این عملکرد و همچنین همراهی مردم برای اجرای این دستورالعمل‌ها قدردانی کرد.
افزایش نگرانی‌ها با اوج‌گیری دوباره کرونا
این روزها رشد یک‌باره و جان‌سختی کرونا دوباره شهروندان ایرانی را در خصوص برگزاری آیین‌های مذهبی نگران کرده است؛ به طوری که یکی از سردبیران فارس من با ثبت سوژه‌ای خواسته تا برای بازگشایی مجالس در ایام ماه محرم پروتکل نوشته شود او نوشته است:
«با توجه به نزدیک شدن ایام محرم لازم است پیش‌نویسی از دستورالعمل‌های بهداشتی در این ایام نوشته شود و در معرض نظرسنجی افراد قرار گیرد تا در نهایت یک دستورالعمل صحیح و قابل اجرا اعلام شود و از این طریق ایام محرم و سوگواری به درستی و با کمترین خطر ابتلا به کرونا برگزار شود.»
دستور رئیس جمهور برای تدوین پروتکل‌های بهداشتی محرم
رئیس جمهور در شامگاه 27 تیرماه هنگامی که در جلسه ستاد مبارزه با کرونا سخن می‌گفت، از وزیر کشور خواست هرچه سریع‌تر با همکاری دستگاه‌های ذیربط، دستورالعمل‌های مرتبط با برگزاری ایام سوگواری و عزاداری در ماه محرم را برای تصویب در ستاد ملی مبارزه با کرونا آماده و ارائه کند. این دستور، فقط دو روز وقت لازم داشت تا بلافاصله از سوی سازمان تبلیغات اسلامی، طراحی و رسانه‌ای شود.
تشکیل ستاد ملی پیگیری‌های ویژه محرم با تدبیر دفتر مقام معظم رهبری
سازمان تبلیغات اسلامی، روز دوشنبه 30 تیرماه، جلسه ستاد ملی پیگیری‌های ویژه محرم را با حضور اعضای ستاد از نهادهای مختلف و با تدبیر دفتر مقام معظم رهبری برگزار کرد که در آن اعلام شد: بناست سندی را برای برگزاری مجالس عزاداری در ماه محرم تدوین کنند که پیش‌نویس این سند در این نشست بررسی شد.
در نهایت قرار است با حضور روسای دستگاه‌های عضو، این سند در دفتر مقام معظم رهبری به تصویب برسد. بخش پروتکل‌های بهداشتی این سند، توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال تدوین است.
جلسات محرم به فضای باز منتقل می‌شود
حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در حاشیه این نشست در جمع خبرنگاران اظهار داشت: جلسات محرم در فضای باز یا فضای سرپوشیده با سقف‌های بلند و با رعایت ضوابطی مانند استفاده اجباری از ماسک و... می‌تواند اجرایی شود و ما برای رعایت این ضوابط سخت‌گیر هستیم.
تغییر ماهیت نذری‌های محرم
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی همچنین در خصوص برنامه‌ریزی برای نذورات و تبرعات مردم در ماه محرم باتوجه به اینکه برخی وقف است، گفت: امسال توصیه بر این است که نذورات به سمت اقلام بهداشتی یا سبدهای ارزاق مواد غذایی سوق پیدا کند. البته در خصوص تغییر ماهیت نذورات و موقوفات با توجه به شرایط خاص امسال استفتائات از مقام معظم رهبری و سایر مراجع انجام شده است که به زودی پاسخ‌ها منتشر خواهد شد.
تأکید آیت‌الله وحید به برگزاری جلست محرم با رعایت نکات بهداشتی
آیت‌الله وحید خراسانی از مراجع عظام تقلید نیز در پاسخ استفتائی در خصوص برگزاری مراسم ماه محرم گفتند: شعائر اهل‌بیت (ع) و خصوصا اقامه عزای حضرت سیدالشهداء (ع) نباید تعطیل شود، ولیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه متخصصان امر توصیه می‌کنند.
پیشنهادهای مخاطبان فارس برای برگزاری مجالس محرم
خبرگزاری فارس طی روزهای اخیر با انتشار مطلبی از مخاطبان فارس خواست نظرات و پیشنهادهای خود را برای برگزاری مراسم و آیین‌های محرم در شرایط کرونایی ارائه کنند. تمام نظرات مخاطبان را اینجا می‌توانید مشاهده کنید که در ادامه تعدادی از پیشنهادهای شاخص نیز ارائه می‌شود:
در پارک‌ها تکیه برپا شود
1. «در تمام پارک‌ها تکیه به پا شود. در فضاهای باز بزرگراه‌ها، مسیری برای ورود دسته‌های عزاداری طراحی شود. از فضاهای باز استفاده شود و اطلاع رسانی گسترده صورت گیرد؛ زیرا مردم از هیات‌های مجازی خسته شدند»
هیأت‌ها از مردم برای حضور در جلسات ثبت‌نام کنند
2.«هیات‌ها به‌صورت اینترنتی برای روزهای عزاداری ثبت نام کنند؛ آن هم به تعدادی که ظرفیت 1 متر 1 متر نشستن داشته باشند. انتظامات هیات هم کسانی را که ثبت نام نکردند، راه ندهد. خود عزاداری هم در مکان سرباز باشد.»
عزاداری هیأت‌ها در قالب دسته‌ها ساماندهی شود
3. «با حفظ فاصله اجتماعی دسته‌های عزاداری در دهه اول تقویت شوند. استفاده از زنجیر شخصی، ضدعفونی دست‌ها و نظارت میاندارها بر ماسک و پروتکل صورت گیرد. نذری خشک در ایستگاه‌های صلواتی مثل شیر بسته‌بندی، کیک و... توزیع شود. در میادین بزرگ هر شهر نیز صوت و تصویر، زنده هیات‌های بزرگ پخش شود.»
مردم با خودروهایشان در جلسات شرکت کنند
4. «در محیط روباز جلسات برگزار شود. زمان مراسم هر شب کوتاه‌تر از قبل شود و می‌توان به صورت حضور در ماشین، جلسات را برگزار کرد»
(این شکل عزاداری در ماه مبارک رمضان تجربه شده است. گزارش آن را اینجا ببینید)
هیأت‌های خانگی با کمک رسانه ملی فعال شوند
5. «هرخانه یک هیات، همه در خانه‌هاشان بنشینند و عزاداری کنند. تلویزیون هم برنامه مناسب پخش کند.»
رسانه ملی و هیأت‌های مجازی اولویت اصلی
6. «باید اولویت با صدا و سیما و هیأت‌های مجازی باشد و زیرساخت لازم مانند اینترنت رایگان در اختیار مردم قرار گیرد. اگر هم قرار است مراسمی باشد در فضای باز و با حداقل افراد برگزار شود.»
مجالس هیأت‌های بزرگ در استادیوم‌های ورزشی برگزار شود
7.«بهتر است برنامه عزاداری‌های بزرگ در استادیوم‌های و در زمین‌های رو باز فوتبال و... برگزار شود. مراسم عزاداری مساجد هم در جلوی مساجد و در خیابان‌ها در عرض 2 ساعت جمع‌بندی شود.»
نذری‌های محرم به سمت سبد کالا سوق پیدا کند
8. «مشابه ماه مبارک رمضان، مراسم‌ها در زمان کوتاه، در فضای باز، با رعایت فاصله اجتماعی، با وسایل شخصی، بدون هیچ‌گونه نذری برگزار شود. نذری عین ماه مبارک به سمت تهیه سبدکالا برای فقرا هدایت شود.»
پیشنهاد تشکیل دسته‌جات ضدعفونی و اهدای خون توسط هیأتی‌ها
9.«در خانه‌ها و کوچه‌ها پرچم مشکی نصب شود. مراسم آنلاین و تلویزیونی برگزار شود. ارائه نذری در ظروف یکبار مصرف با رعایت اصول بهداشتی صورت گیرد. همچنین دستجات ضدعفونی، اهدای خون، کمک به نیازمندان تشکیل شود.»
در هیأت‌ها به جای سینه‌زنی، زنجیززنی شود
10. «مراسم عزاداری حتی‌الامکان در فضاهای باز و پروتکل بهداشتی برگزار شود. بیشتر از منبر و روضه‌خوانی استفاده شود. از سینه زنی شور جلوگیری شود و زنجیرزنی صورت گیرد؛ زیرا فاصله بهتر رعایت می‌شود. نذورات قطع نشود و به صورت بسته‌بندی شده توزیع شود.»
برگزاری جلسات در حیاط مدارس
11. «یکی از بهترین راه‌ها این است که مراسم در فضای باز و با سخت‌گیری در مراعات فاصله‌گذاری برگزار شود. حیاط مساجد، ورزشگاه‌ها، حیاط مدارس و هر محیط غیرمسقف که قابل کنترل باشد، می‌تواند گزینه مناسبی برای برگزاری مراسم باشد.»
اما فعالان و کارگزاران هیأت‌های مذهبی، اعم از اهل منبر، ذاکران و گردانندگان جلسات و محافل عزاداری چه می‌گویند؟
ساعات برگزاری جلسات هیأت‌ها در طول روز تقسیم شود
حجت‌الاسلام سیدعباس موسوی مطلق، سخنران مذهبی و استاد اخلاق با ارائه پیشنهادهایی برای برگزاری جلسات محرم می‌گوید: «تمکین از دستورالعمل‌های وزارت بهداشت ضروری است؛ زیرا نشان‌دهنده عقلانیت است. زمان برگزاری جلسات باید مختصرتر شود و نسبت به سال‌های قبل اگر دو ساعت بود، یک ساعت و یا یک سوم شود. جلسات هم باید در طول ساعات روز تقسیم شوند و از بعد نماز صبح تا آخر شب برگزار شود که موجب تقسیم تراکم جمعیت شود.
محرم امسال فرصتی برای احیای روضه خانگی
وی افزود: شیوع کرونا، فرصت دیگری برای احیای روضه‌های خانگی است که اعضای خانه می‌توانند روضه‌خوانی را دعوت کنند تا در فضای منزل برای آن‌ها روضه بخواند.
موسوی مطلق گفت: در فضای مجالس نیز می‌توان استعمال گلاب، دود کردن اسپند و کندر را رواج داد که از توصیه‌های طب سنتی است و خاصیت ضدعفونی‌کننده دارند.
صرف نذری‌های محرم برای کمک به نیازمندان
این استاد اخلاق گفت: اگر نذری‌ها برای محل و مصرف خاصی وقف نشده‌اند و یا نذر جدیدی صورت می‌گیرد، می‌تواند به سمت حمایت از خانواده‌های آسیب‌دیده کرونا ببرند و یا اقلام بهداشتی توزیع کنند.
الگوگیری از بعضی از هیأت‌های برادران عراقی برای سینه‌زنی در محرم
امیر عباسی مداح اهل بیت (ع) نیز با ارائه پیشنهادی گفت: یکی از مسائلی که ممکن است، هیأت‌ها را در ماه محرم با مشکل برای رعایت فاصله‌گذاری مواجه کند، سینه‌زنی است، زیرا در زمان سخنرانی مردم با رعایت فاصله کنار هم نشسته‌اند، اما در زمان سینه‌زنی برای نظم گرفتن، فاصله‌ها به هم می‌خورد. پس پیشنهاد من الگوگیری از نحوه مجالس و سینه‌زنی بعضی از هیأت‌های برادران عراقی‌مان است.
وی افزود: در این مجالس افراد با فاصله‌های یک متر یک متر کنار هم می‌ایستند و صفوف نیز باز هم با هم فاصله یک متری دارند که به این ترتیب فاصله اجتماعی به شکل مطلوب رعایت می‌شود.
عباسی ادامه داد: در خصوص محل برگزاری جلسات در ماه محرم نیز استفاده از ظرفیت ورزشگاه‌ها برای جلسات بزرگ و پرجمعیت مناسب است.
پیشنهادی برای شیوه سینه‌زنی هیأت‌ها
محمود مدینه‌نگاه، مسئول هیأت نورالرضا (ع) تهران نیز در این خصوص با ارائه پیشنهادهایی گفت: هیأت‌ها می‌توانند مجالس خود را در مساجد بزرگ و ورزشگاه‌های برگزار کنند و یا فضای سرپوشیده با جمعیت کم برگزار شود تا بار اصلی برنامه در فضای باز و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، کسی را دچار مخاطره نکند.
مدینه‌نگاه گفت: در زمان سینه زنی باید خادمان توجیه شوند که در این بازه زمانی با مداح هماهنگ باشند و فاصله اجتماعی در این فضا رعایت شود. پیشنهاد هیأت ما برای این امر، الگوگیری از سینه‌زنی سنتی مردمان جنوب است که مداح در وسط قرار می‌گیرد و افراد دور او حلقه می‌زنند که به این صورت می‌توان فاصله‌گذاری کرد و یا در کوچه‌های مرسوم سینه‌زنی با فاصله قرار گیرند.
محرم امسال، هیأت‌های خانگی رونق پیدا می‌کند
حجت‌الاسلام سیدمحمدحسین میرلوحی، کارشناس مذهبی و سخنران هیأت مکتب‌الصادق (ع) اظهار داشت: در شرایط کرونایی می‌توان جلسات روضه‌های خانگی را رونق داد. پیشنهادم این است که روضه‌خوان‌ها و هیأت‌ها در هر محل در خانه‌ها حضور پیدا کنند و برای اهالی آن خانه، روضه بخوانند تا خانه‌ها تک تک حسینیه شود.
میرلوحی با اشاره به وظیفه مهم هیأت‌های بزرگ گفت: وضعیت بسیاری از شهرها قرمز نیست و در این شهرها می‌توان جلسات را در فضای باز برگزار کرد و از مسئولین مختلف در شهرها تقاضا باید کار کرد که به میدان بیایند تا امکان برگزاری جلسات را در فضای باز فراهم کنند و بتوانیم این تهدید را به فرصت تبدیل کنیم. ان‌شاالله با این کار بتوانیم صدای عزای امام حسین (ع) را در کوی و برزن منتشر کنیم.
این سخنران مذهبی گفت: دسته‌های عزاداری نباید برنامه‌های خود را لغو کنند. با رعایت فاصله اجتماعی می‌توان این برنامه را برگزار کرد و حتی هرشب دسته عزاداری را به صورت محدود به خیابان‌ها آورد.
به نظر می‌رسد با پایان بررسی‌های ستاد ملی کرونا، به زودی تصمیمات این ستاد برای مراسم و آیین‌های عزاداری محرم اعلام شود. پیش از آن، حتما تجربه برگزاری مراسم عرفه (که همیشه در محیط‌های روباز برپا می‌شده) به ما این فرصت را خواهد داد تا محرم امسال را هم با تجربه‌های تازه‌ای پشت سر بگذاریم.
انتهای پیام /
ماه محرم ویروس کرونا محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی سیدمحمدحسین میرلوحی سیدعباس موسوی مطلق استاد اخلاق هیأت مکتب الصادق
