معاون سازمان انرژی اتمی: توسعه کاربرد پرتوها بر اساس آمایش سرزمینی خواهد بود

به گزارش ایرنا «پژمان شیرمردی» در حاشیه مراسم توسعه کاربرد پرتوها در صنایع غذایی در جمع خبرنگاران درباره حوزه کاربرد پرتوها گفت: حوزه کاربرد پرتوها که در اصل همان نام پاور صنعت هسته‌ای است؛ چهارتا پنج حوزه کشاورزی و مواد غذایی، محیط زیست، سلامت، صنعت را پوشش می‌دهد؛

وی با بیان اینکه باید با یک برنامه بلندمدت برای حل مشکلات با اولویت بخش کشاورزی و مواد غذایی پیش برویم، ادامه داد: کشور ما در سال گذشته 121 میلیون تن تولید محصولات زراعی، باغی، شیلات و پروتئینی داشته است در این میان کاربرد پرتوها و پرتودهی به عنوان یکی از حلقه های زنجیره تامین می‌تواند تاثیرگذار باشد.

معاون سازمان انرژی اتمی گفت: متاسفانه امروزه استفاده از مواد شیمیایی برای نگهداری مواد غذایی و افزایش انبارمانی آن‌ها موجب بیماری‌زایی شده است و به جامعه آسیب می‌زند اما با استفاده از پرتوها می‌توانیم غذاها را در استریل و حشرات و آفات آن‌ها را کنترل کرده و کاهش دهیم بدون اینکه از مواد شیمیایی به عنوان آفت‌کش استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه در دوره جدید روی بحث توسعه سامانه‌های پرتودهی کار بزرگی انجام خواهیم داد؛ گفت: بر اساس داده‌های آمایش سرزمینی کشور را بر اساس ظرفیت؛ تولید مواد غذایی، محصولات کشاورزی و مواد صنعتی و نیز از نظر صادرات و واردات به مناطق مختلف تقسیم می کنیم تا بتوانیم حوزه توسعه کاربرد پرتوها را هدفمند پیش ببریم.

شیرمردی افزود: در گام دوم باید به سمت تامین مواد غذایی پرتودهی شده برای کشورهای همسایه حرکت کنیم. همچنین در نظر داریم از سامانه‌های پرتابل برای شرکت‌های مختلف صادراتی و تولیدکننده غذایی و کشاورزی استفاده کنیم. می‌توان روی خط تولید آنها از سامانه‌های پرتودهی پرتابل نصب کرده و حوزه پرتوها را در دل صنعت ببریم.

وی اظهار کرد: ممکن است در حوزه هسته‌ای هزینه اولیه زیاد باشد. اما این هزینه در بلندمدت می‌تواند برای کشور ارزآوری داشته و از کیفیت و سلامت غذای مردم را هم تامین کند. ضمن اینکه از نقطه نظر بسته تکنولوژی هر کدام از این سامانه‌های پرتودهی می‌تواند یک قلب تحقیقاتی برای آن مجموعه باشد.

شیرمردی خاطرنشان کرد: در حوزه پرتودهی سامانه‌های پرتودهی و کاربرد پرتوها، یک بازار 500 میلیاردی در دنیا وجود دارد که متاسفانه کشور ما کمتر از یک درصد سهم جمعیتی بازار این حوزه را در اختیار دارد. بنابراین باید به سمتی حرکت کنیم که حداقل یک درصد از بازار پرتودهی دنیا را داشته باشیم که متاسفانه در حال حاضرچنین نیست.

وی ادامه داد: حوزه دیگر استفاده از پرتوهای یون ساز و پلاسمای سرد به جای استفاده از پرتوهای گاما و الکترون است که هم از نظر هزینه‌ای به صرفه است و هم سرعت نصب آن بالاتر خواهد بود.

شیرمردی گفت: کاربرد پرتو فقط به محصول نهایی توجه نمی‌کند. این حوزه به تولید بذر هم می پردازد. به این معنا که تولید بذرهای هیبریدی و مقاوم که منجر به تولید محصولاتی با مقاومت بالا در برابر آفات خواهد شد؛ فعال است. در واقع حوزه کاربرد پرتوها تنها انتهای زنجیره را مورد توجه قرار نداده و اتفاقا از زمان بذر می‌توان اثر کاربرد پرتوها را دید.

وی افزود: با توجه به محدودیت هایی که سازمان‌های بهداشت جهانی در این زمینه اعمال کردند حتما باید به جای استفاده از مواد شیمیایی و سمی برای استریل کردن؛ به سمت پرتودهی حرکت کنیم. در حال حاضر حتی اگر ما هم نخواهیم هم باید این کار را انجام دهیم و الزامات بین المللی ما را به این سمت جهت می‌دهد.

معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه 90 درصد از هرم مواد غذایی انسان می‌تواند توسط پرتو فرآوری شود؛ گفت: هم برای کاهش بار میکروبی و هم برای دیر رسیدن میوه می‌توان از این فناوری بهره گرفت. حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی و غذایی در کشور به صورت ضایعات در می‌آید که می‌توان با استفاده از این پرتودهی محصولاتی را که زود به بازدهی می‌رسند؛ رسیدن آنها را به تاخیر انداخت و عملا مدت زمان انبارمانی را افزایش داد.

وی گفت: بررسی ها بر میوه‌های موز و انبه آغاز شده و در بحث کاهش آفات عقیم‌سازی حشرات هم فعالیتی انجام شده است که عملا با تولید آفات عقیم شده بدون استفاده از سموم آفات را کنترل کنیم. در حال حاضر در فازهای تحقیقاتی و نیمه صنعتی ورود پیدا کردیم اما نگاه ما در دوره جدید این است که این تحقیقات به مرحله تجاری سازی رسیده و آثار آن را مردم و کشور ببینند.

دیگر با مرجوع شدن محصولات کشاورزی مواجه نخواهیم شد

«غلامرضا نوری» عضو کمیسیون کشاورزی و کمیسیون ویژه جهش تولید و اجرای اصل 44 هم درباره نقش انرژی هسته ای پرتودهی به محصولات کشاورزی گفت: در مرحله ای قرار داریم که انرژی هسته ای در کشور به صورت وسیع در حوزه اقصاد، صنعت، کشاورزی و سلامت وارد خواهد شد.

وی اضافه کرد: با توسعه این بخش از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به کشورهای تمامیت خواهی که همیشه ادعا می کنند ایران در پی استفاده غیرصلح آمیز انرژی هسته ای است؛ نشان خواهیم داد که اینگونه نیست. ایران در مسیر استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است و مصمم هستیم از این موهبت الهی در اقتصاد و زندگی مردم بهره مند شویم.

این نماینده مجلس همچنین درباره کاربرد پرتودهی در کشاورزی هم گفت: پرتودهی برای امنیت غذایی به ویژه در بعد ایمنی مواد غذایی برای مبارزه با انواع میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها و به منظور سلامت بیشتر محصولات و افزایش ماندگاری آنها چه برای مصرف داخلی و چه برای صادرات بسیار ضروری است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به مرجوع شدن بخشی از محصولات ایران در روزهای گذشته گفت: با استفاده از این پرتودهی در بسته‌بندی و فرآوری محصولات کشاورزی دیگر با این مشکلات و معضلات مواجه نخواهیم شد و محصولات به صورت کاملا ضدعفونی و عاری از باکتری ها و قارچ ها خواهند شد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر هم ماندگاری محصولات تولیدی افزایش پیدا می‌کند به طوری که هم برای مصرف داخلی از ایمنی بیشتری بهره‌مند خواهند شد و هم با برخورداری از استانداردهای بین‌المللی امکان صادرات آنها فراهم می‌شود. ضمن اینکه استفاده از این تکنولوژی تاثیر بسیار زیادی در زنجیره ارزش در محصولات کشاورزی صنعتی خواهد داشت.

نوری درباره میزان تاثیر گذاری این پرتوها بر سلامت محصولات کشاورزی هم گفت: در این زمینه تحقیقات مورد نیاز انجام شده است و در تمام دنیا کشورهایی که به انرژی هسته‌ای دسترسی دارند از این تکنولوژی و امکانات استفاده می‌کنند و مطمئن باشید همه محصولات وارداتی به کشور در قالب این تکنولوژی ضدعفونی و بسته بندی شده و یک روش مرسوم بین‌المللی و کاملا عاری از عوارض است.

وی درباره نحوه بهره‌برداری از دستگاه های کننده هم گفت: برخی از این دستگاه‌ها پرتابل بوده و در واحدهای تولید کننده قرار می‌گیرد و بعضی هم در واحدهای عمده تولید مستقر شده و محصولات به آنجا انتقال داده می‌شود. همایش امروز هم به منظور ایجاد هماهنگی های بیشتر در این حوزه بوده و بخش خصوصی هم در این حوزه به دلیل مفید، موثر وکم هزینه و پربازده بودن آن استقبال خوبی کرده است.