«معجزه آبخیزداری»| آثار و نتایج ناگوار طرح های انتقال آب در دنیا / آیا راه حل ارزان‌تری برای تأمین آب وجود دارد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ بررسی ها نشان می دهد از دیرباز به دلیل توزیع نایکنواخت نزولات جوی و نیز مجاورت برخی مناطق خشک و نیمه‌خشک با مناطق پربارش، انتقال بین حوزه‌ای آب در قالب طرح‌هایی برای ایجاد شرایط مناسب برای توسعه فعالیت های انسانی مطرح بوده است و در کشورهای مختلف دنیا این گونه طرح ها انجام شده است.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

تحقیقات نشان می دهد انتقال آب بین حوزه ای در کشورهای مختلف دنیا دارای آثار و عواقب متعدد اقتصادی، سیاسی اجتماعی و زیست محیطی متعددی بوده است که این آثار به ترتیب زیر است:

1- آثار اقتصادی

افزایش مصرف آب

کاهش توان تولیدی دشت های سیلابی

رکود اقتصاد کشاورزی منطقه

از دست رفتن زمین های کشاورزی و ضرورت واردات غذا

2- آثار زیست محیطی

پایین رفتن سطح سفره‌آب زیرزمینی در مناطق خشک

فرسایش خاک و اختلال در زهکشی طبیعی در مراحل اجرا

آلودگی بالای آب های سطحی و شدت رسوب‌گذاری

تخریب زیستگاه حیات وحش، پارک ها، مناطق تفریحی و مکان های تاریخی

استقرار گونه‌های مهاجر مقاوم به شرایط حاضر

کاهش تولید مثل ماهی ها و کاهش منابع غذایی

انقراض موجودات و گیاهان آبزی اعماق آب ها به علت گل آلودگی

تغییر اقلیم منطقه

تشدید رانش زمین و فرسایش در مکان های خاص

کاهش تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی در نتیجه احداث آبراهه‌ها

انقراض گونه‌های ماهی و مهاجرت گونه‌های مهاجم آبزیان

شوری خاک

کاهش گونه‌های بومی و افزایش تهاجم گونه‌های مهاجم

تخریب زیستگاه آبزیان

3- آثار اجتماعی و سیاسی

مهاجرت

افزایش بیماری های ناشی از آب و افزایش تبخیر و تعرق

مناقشات اجتماعی

تاثیرات منفی بر زندگی روستایی‌ها

** هزینه های سرسام آور هزینه انتقال آب

یکی از مهمترین چالش های انتقال آب در ایران به لحاظ اقتصادی، گران بودن و هزینه های سرسام آور انتقال آب است؛ بر اساس جزئیات محدود موجود در اسناد رسمی از پروژه‌های انتقال آب مشابه انجام شده در کشور، هزینه پروژه شیرین‌سازی و انتقال آب از دریا به سمت خشکی در طرح انتقال آب از دریای عمان به 3 استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی با طول نزدیک به 1514 کیلومتر معادل 4 میلیارد دلار برآورد می‌شود. البته شنیده‌های غیر رسمی از قول مشاور این طرح مبین این مسئله است که هزینه این پروژه تا 6 میلیارد دلار نیز قابل افزایش است. به گفته کارشناسان هزینه انتقال آب هر متر مکعب از 100 هزار تومان تا 200 هزار تومان برآورد شده است.

بر خلاف تصور عموم مردم، بخش قابل توجه از پروژه شیرین‌سازی و انتقال آب مرتبط با هزینه‌های انتقال آب بوده و به طور متوسط تا 95 درصد از هزینه‌های این پروژه به بخش انتقال شامل هزینه تملک مسیر، هزینه لوله، هزینه خرید اتصالات، هزینه اجرایی ایستگاه پمپاژ، هزینه احداث مخزن، هزینه کل برق رسانی و سایر هزینه‌های موجود مرتبط با بخش انتقال آب است.

** ضرورت توجه به آبخیزداری و آبخوانداری برای رفع مشکل کم آبی

آثار و عوارض متعدد انتقال آب به خصوص هزینه های سرسام آور آن در حالی است یکی از راه های ارزان و مقرون بصرفه و دوست دار محیط زیست برای تأمین آب و رفع چالش کم آبی و خشکسالی، آبخیزداری و آبخوانداری است که متاسفانه در نظام تصمیم گیری و برنامه ریزی و تبلیغی کشور بدان اهتمامی صورت نمی گیرد و این در حالی است که نمونه های موفق متعدد آبخیزداری و آبخوانداری بعد از انقلاب در سرتاسر کشور برای تأمین آب شرب و کشاورزی و حتی صنعت وجود دارد که از آنها غفلت شده است که این مساله باید بیش از گذشته مدنظر مسئولان واقع شود.