منابع علمی جهان اسلام به جغرافیای خاصی منحصر نیست
تهران - ایرنا - تفاهم‌نامه همکاری کتابخانه امام امیرالمؤمنین (ع) نجف و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی نهاد در کتابخانه مرکزی امام خمینی (قدس سره) مشهد امضا شد.
به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در ادامه تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نشست امضای تفاهم‌نامه همکاری کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین علیه السلام نجف اشرف و نهاد با حضور سیدعلاء عبدالحسین القسام مدیرکل پژوهش و مطالعات دیوان وقف شیعی عراق؛ حیدر السهلانی مدیر کتابخانه امیرالمؤمنین (ع)؛ سیدباقر میرعبداللهی معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ سجاد محمدیان مدیرکل دفتر پژوهش و آموزش نهاد؛ حجت الاسلام علی‌اکبر سبزیان مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی و عباس حسین‌زاده مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان سه شنبه 1 شهریورماه 1401 در کتابخانه مرکزی امام خمینی (قدس سره) مشهد برگزار شد.
تفاهم‌نامه‌ای برای همفکری محققان ایران و عراق
حجت‌الاسلام حیدر السهلانی در این نشست با تشکر از مهمان‌نوازی مدیران نهاد برای امضای تفاهم‌نامه گفت: از امام صادق (ع) نقل شده است «از کتاب‌هایتان نگهداری کنید که روزی به آنها نیاز خواهید داشت.» در تذکره احوالات علما آمده است که یکی از عالمان قدیم در جلسه‌ای از حاضران پرسید: چه چیزی بهتر از همه داشته‌های دنیایی است؟ یکی گفت باغ‌های دمشق و دیگری نام ملک مصفایی را برد و سایر افراد نیز مکان‌های معروف و گرانبهایی را نام بردند، اما او در پاسخ گفت این‌ها به چشم زیبا هستند در حالی که ما زیبایی دل را می‌خواهیم. آن عالم در ادامه عناوین برخی کتاب‌ها را برای حاضران در جلسه ذکر کرد. از این قبیل نقل‌ها در سنت اسلامی فراوان است.
مدیر کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین (ع) نجف افزود: علامه امینی در سال 1953 میلادی کتابخانه امیرالمؤمنین (ع) را تأسیس کرد. علامه زمانی که برای نگارش دانشنامه «الغدیر» احساس نیاز کرده بود، به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و بسیاری دیگر از کشورهای دنیا سفر کرد تا منابع لازم برای نگارش کتاب را جمع‌آوری کند. در حال حاضر بالغ بر 10 هزار دست‌نوشته از ایشان در این کتابخانه موجود است. در این کتابخانه ما دست‌خطی منسوب به امیرالمؤمنین علی (ع) مربوط به سال 30 هجری داریم.
حجت‌الاسلام السهلانی ابراز کرد: هم‌اکنون کتابخانه در حال توسعه است. بالغ بر 4 هزار کتاب چاپ سنگی در مخزن موجود است و کتاب شفای ابن‌سینا، قدیمی‌ترین کتاب میان آنها است. همچنین از میان 10 هزار کتاب این کتابخانه، هزار جلد از آنها جزو کتاب‌های نادر و نایاب است.
وی ضمن تشکر از مهدی رمضانی دبیرکل، مدیران و میزبانان ایرانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تصریح کرد: بر اساس آموزه‌های اسلامی، کتابخوانی و دانستن موقعیت نمی‌شناسد، به همین دلیل این تفاهم‌نامه مشترکات بین دو کشور را نشان می‌دهد که به توسعه همفکری محققان و پژوهشگران دو کشور کمک می‌کند.
وی ضمن اشاره به برخی از فرازهای سخنان رهبر معظم انقلاب در حوزه فرهنگ عمومی و کتاب و کتابخوانی، افزود: آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند باید فضا و بستر معنوی کتابخانه برای مراجعه‌کنندگان بهترین فضا باشد، در غیر این صورت ساختمان‌ها به تنهایی ارزشی ندارند. تأکیدات بلیغ آیت‌الله خامنه‌ای در باب جایگاه ارزشی و اندیشگی کتابخانه‌ها نیز باید سرلوحه فعالیت فعالان این عرصه باشد.
منابع علمی جهان اسلام به جغرافیای خاصی منحصر نیست
سیدباقر میرعبداللهی در نشست امضای تفاهم‌نامه نهاد با کتابخانه امام امیرالمؤمنین (ع) نجف اشرف، ضمن معرفی اجمالی نهاد کتابخانه‌ها برای مهمانان عراقی، با اشاره گستره ملی فعالیت‌های کتابخانه‌ای و برون‌کتابخانه‌ای نهاد و تصدی مدیریت بیش از 3800 کتابخانه عمومی، گفت: حضور مهمانان عراقی، از کتابخانه امیرالمؤمنین (ع) یادآور مجاهدات عالمانه و صبوری مثال‌زدنی و خستگی‌ناپذیر علامه امینی در نگارش کتاب الغدیر و تلاش‌های پیوسته علامه در حفظ میراث شیعی و علوی در جهان اسلام است. ما این خدمات علامه را فراموش نمی‌کنیم و مایه افتخار است که با فرهیختگانی از عراق برای امضای تفاهم‌نامه همراه شده‌ایم که یاد و نام گرامی این مرد را به همراه دارند.
معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خصوص مسئولیت‌های فراملی فعالان حوزه فرهنگ گفت: کسب دانش، دانایی‌دوستی و تعاون علمی هم دستور آشکار قرآن کریم است و هم به وفور در سیره و سخنان اهل بیت (ع) دیده می‌شود و مطابق تعالیم اسلامی کسب دانش و قرارگرفتن در مرتبه دانایی، مرز نمی‌شناسد و معتقدیم داشته‌ها و منابع علمی جهان اسلام منحصر به جغرافیای خاصی نیست و تمام امت اسلام را شامل می‌شود.
وی افزود: در همین راستا ما موظفیم خودمان را به مجامع علمی بیرون از نهاد معرفی کنیم. استعداد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در توسعه کتابخوانی و انتشار اطلاعات با بیش از 3800 کتابخانه عمومی در سراسر ایران ظرفیت بی‌نظیری در جهان اسلام است. این ظرفیت به اندازه‌ای است که در برخی مناطق ایران، کتابخانه تنها مرکز فرهنگی برای مراجعه مردم است.
معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد تصریح کرد: خوشحالیم که می‌توانیم این ظرفیت را در قالب انعقاد تفاهم‌نامه در بیرون از مرزها گسترش دهیم.
میرعبداللهی ادامه داد: مدتی قبل برخی کتابداران و مدیران کتابخانه‌های عمومی به دعوت کتابخانه امیرالمؤمنین (ع)، مهمان گرامیانی از حوزه فرهنگ و کتابخانه در نجف و کربلا بودند و از اطلاعات علمی آن کتابخانه بهره‌مند شدند و این نشست علاوه بر امضای تفاهم‌نامه، به نوعی پاسخ به گرامیداشت مهمانان ایرانی از سوی برادران عراقی ما است. امیدواریم این تلاش علمی و فرهنگی مورد رضایت حق باشد و افق‌های روشن‌تری از دانایی را پیش روی ما بگشاید.
اشتراک منابع علمی و اسلامی میان اندیشمندان و پژوهشگران دو کشور
شیخ عماد الکاظمی نیز در این نشست گفت: امیرالمؤمنین (ع) فرمودند سلطنت علم، باقی و قدرت مال ازبین‌رفتنی است. علامه امینی عمر خود را نثار علم کرد به همین دلیل بعد از گذشت نیم قرن همچنان جایگاه او را ارج می‌نهیم.
مدیر کتابخانه‌های آستان مقدس کاظمین افزود: امضای تفاهم‌نامه بین کتابخانه‌های ایران و عراق سبب می‌شود که دست‌نوشته‌ها، معلومات و منابع علمی و اسلامی میان پژوهشگران و اندیشمندان ایران و عراق به اشتراک گذاشته شود. امیدواریم تبادل علمی میان این دو کشور افزایش یابد و این ظرفیت در آینده نزدیک به تمام کشورهای جهان اسلام تسری پیدا کند.
مدیر کتابخانه‌های آستان مقدس کاظمین در پایان تصریح کرد: کشور عراق کتابخانه‌های بزرگ با منابع خطی بی‌نظیری دارد. در کاظمین کتابخانه عمومی سیدحسین شهرستانی تأسیس شده که منابع این کتابخانه با تمام پژوهشگران، محققان و دانشجویان به اشتراک گذاشته می‌شود. این جلسات و تفاهم‌ها موجب می‌شود منابعی که از نسل‌های قبل برای ما به یادگار مانده به نسل‌های بعد منتقل شود.
پیشرفت‌های قابل توجه ایران در زمینه های علمی
سیدعلا عبدالحسین القسام مدیرکل پژوهش و مطالعات دیوان وقف شیعی عراق ضمن ابراز اعجاب و قدردانی از زحماتی که برای تجهیز کتابخانه‌های ایران انجام شده است، گفت: جمهوری اسلامی ایران پیشرفت‌های بسیار قابل‌توجهی در زمینه‌های علمی داشته است و ما مفتخریم با چنین کشوری در ارتباط هستیم. مردم ایران به رهبری آیت‌الله خامنه‌ای با وجود تحریم‌های گسترده به افتخارات بزرگی دست پیدا کرده‌اند. ما صراحتاً از هر قدمی که برای پیشرفت ایران برداشته می‌شود حمایت می‌کنیم و مفتخر به همراهی با ایران هستیم.
حجت‌الاسلام کاشف الغطا نیز طی سخنانی گفت: کتابخانه امیرالمؤمنین نجف دارای منابع بزرگی از تمام مذاهب اسلامی است و محققان سراسر جهان می‌توانند از آنها بهره ببرند. چاپخانه ما در استانبول در تراز جهانی فعالیت می‌کند و در زمینه چاپ کتاب‌های اسلامی فعالیت‌های درخشانی دارد. در 1400 سال گذشته بسیاری از حکومت‌ها در زمینه کتاب، به اندازه یک روز را نیز صرف چاپ و نشر کتاب‌های اسلامی نکردند. از طرف دیگر ما از نزدیک شاهد تخریب کتابخانه‌ها به دست عوامل خونریز و بی‌فرهنگ داعش بودیم.
مدیر تحقیقات و مطالعات علمی کتابخانه امیرالمؤمنین (ع) نجف اشرف در پایان ضمن قدردانی از برگزاری این نشست، امضای تفاهم‌نامه با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را مقدمه‌ای برای نشر علوم اسلامی دانست.
همچنین در این مراسم حجت‌الاسلام علی‌اکبر سبزیان مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان عراقی نهاد گفت: امضای این تفاهم‌نامه در ایام محرم، در آستانه اربعین و در جوار امام مهربانی را به فال نیک می‌گیریم و امید داریم اینگونه تعاملات فرهنگی منشأ خیر و برکت و اثر باشد. امیدواریم این تفاهم با عنایت امام رضا (ع) منجر به ارتقای فرهنگ دو کشور شده و تداعی‌گر شعار ایران والعراق لایمکن الفراق باشد.
در پایان این نشست سیدباقر میرعبداللهی معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات به نمایندگی از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و حیدر السهلانی مدیر کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین (ع) نجف اشرف تفاهم‌نامه همکاری را امضا کردند.
برگزاری برنامه‌های مناسبتی و فرهنگی به‌صورت مشترک؛ به اشتراک‌گذاری فهرست نسخ خطی و منابع نادر میان طرفین و در صورت نیاز فایل منابع به فراخور؛ تبادل اطلاعات و تجربیات در خصوص موضوعات فنی و مدیریتی و برگزاری وبینارها و نشست‌های علمی و موضوعی از جمله تعهدات مشترک نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین (ع) نجف اشرف است.
گفتنی است بازدید از کتابخانه های عمومی شهرهای مشهد و قم نیز از جمله برنامه های سفر مهمانان عراقی نهاد کتابخانه های عمومی کشور است.