میزان حقوق کارمندان در زمان قاجار + اسناد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرادید، سندی که در این‌جا ملاحظه می‌کنید، بخشی از دفترچه ثبت دریافتی‌های یک‌ماهه کارمندان وزارت جنگ در سال 1333 قمری (سال 1293 شمسی) است.

در این سند که به دوران سلطنت احمدشاه قاجار مربوط است، فهرست دریافتی کارکنان دوایر مختلف زیرمجموعه این وزارتخانه ذکر شده است؛ از روسای دوایر گرفته تا منشی و مترجم و پیشخدمت و سرایدار.

یکی از نکات جالب توجهی که در این سند به چشم می‌خورد، اختلاف دوازده برابری میان بالاترین و پایین‌ترین حقوق ثبت شده است.

بالاترین حقوق در این سند مربوط به رئیس اداره محاسبات است که 221 تومان (2210 قران) دریافتی ماهانه‌اش بوده و پایین‌ترین حقوق نیز به مستخدمین و سرایدار‌ها مربوط است که ماهیانه 10 تومان دریافت می‌کرده‌اند. حقوق کارمندان میان‌رتبه مثل منشی‌ها، مترجم‌ها یا افراد نظامی اعم از سواره نظام یا پیاده‌نظام نیز حدودا بین 60 تا 70 تومان بوده است.

اما برای درک بهتر اینکه این میزان حقوق واقعا در زمان خودش کم بوده است یا زیاد، باید به اسناد دیگر مربوط به آن دوران (مثل مبایعه‌نامه‌ها یا عقدنامه‌ها) رجوع کنیم که قیمت برخی اقلام در آن‌ها ثبت شده است.

برای مثال در یک عقدنامه مربوط به سال 1337 قمری (1297 شمسی) قیمت یک باب خانه روستایی مبلغ 30 تومان ذکر شده؛ در همین سند قیمت هر راس گوسفند 1 تومان و قیمت هر مثقال طلا نیز معادل 1 تومان قید شده است. البته بر طبق اسناد دیگر، قیمت خانه‌های بزرگ و اعیانی در شهر‌های بزرگ مثل شیراز و تهران در همان زمان به 600 تومان هم می‌رسیده است. اما با این وجود باز هم به نظر می‌رسد میانگین دریافتی کارمندان وزارت جنگ در زمان خودش بسیار قابل توجه بوده است.