چهارشنبه 25 تیر 1404

ناکارآمدی سیاست‌های حمل‌ونقل؛ جاده در مرکز، ریل در حاشیه

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
ناکارآمدی سیاست‌های حمل‌ونقل؛ جاده در مرکز، ریل در حاشیه

دنیای اقتصاد: قیمت پایین سوخت در ایران باعث شده سیاست‌های توسعه‌ای حمل‌ونقل بیشتر معطوف به گسترش زیرساخت‌های جاده‌ای باشد و بخش ریلی در رقابتی نابرابر با مدهای جاده‌ای، عملاً در حاشیه بماند.

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ قیمت پایین سوخت در ایران باعث شده سیاست‌های توسعه‌ای حمل‌ونقل بیشتر معطوف به گسترش زیرساخت‌های جاده‌ای باشد و بخش ریلی در رقابتی نابرابر با مدهای جاده‌ای، عملاً در حاشیه بماند.

مطالعات بین‌المللی و تجربه کشورهای اروپایی نشان می‌دهد میان نرخ سوخت و بهره‌وری بخش ریلی - چه در حوزه جابه‌جایی مسافر و چه در بخش بار - رابطه مستقیمی وجود دارد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، بحران‌های زیست‌محیطی، دولت‌ها را به سوی توسعه حمل‌ونقل ریلی سوق داده؛ اما در ایران، ارزان بودن سوخت ضمن تشویق خودرومحوری، باعث شده گسترش راه‌های جاده‌ای همچنان در اولویت قرار گیرد؛ تا جایی که در سال‌های اخیر، به ازای هر چند پروژه جاده‌ای، تنها یک طرح ریلی به بهره‌برداری رسیده است.

مهرداد تقی‌زاده، معاون پیشین حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی، با اشاره به غفلت از اسناد بالادستی، سیاست‌گذاری فعلی در این حوزه را مغایر با منافع ملی و روند جهانی توسعه پایدار دانست و گفت: توسعه همزمان جاده و ریل در کشوری با منابع محدود نه‌تنها غیراقتصادی، بلکه ناکارآمد است.

در حالی که کشورهای دیگر مسیر توسعه حمل‌ونقل را با تمرکز بر ظرفیت‌های انبوه‌بر ریلی پی می‌گیرند، زیرساخت‌های حمل‌ونقل در ایران به شکل نامتوازن رشد یافته است. هرچند در برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری شده تا 30 درصد از بار کشور از طریق خطوط ریلی جابه‌جا شود، اما بسیاری از کارشناسان این هدف را بلندپروازانه و دور از دسترس می‌دانند.

طبق آخرین آمار سال 1403، مجموع طول آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌های اصلی کشور از 50 هزار کیلومتر فراتر رفته، در حالی که طول خطوط راه‌آهن تنها 15 هزار کیلومتر است. این در حالی است که مشکلاتی همچون کمبود ناوگان، اتصال ناکافی شبکه ریلی به مبادی اصلی بار (خصوصاً بنادر)، فرسودگی زیرساخت‌ها و رقابت نابرابر با جاده، مانع توسعه این بخش شده‌اند.

در چنین شرایطی، پایین بودن نرخ سوخت سبب شده استفاده از خودروهای شخصی و حمل‌ونقل جاده‌ای ارجحیت داشته باشد و همچنان سهم عمده‌ای از حمل‌ونقل کشور به این بخش اختصاص یابد. در نتیجه، تحقق سهم 30 درصدی حمل ریلی بار در آینده نزدیک، با موانع متعددی مواجه خواهد بود.//

مشروح گزارش را اینجا بخوانید.//