نبود نگاه رئالیسم به انتخابات زمینه ساز «پوپولیسم» می شود

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل ازکردتودی، مسئله انتخابات در هر کشور و نظامی از چندین منظر نگریسته می شود.

در کشورهای غربی و لیبرالیسم نوع نگاه ها به انتخابات، نگاهی غالبا حزبی است که نقش مردم تنها در زمان اخذ آرا مشخص و مبرهن می باشد و در این نوع انتخابات این احزاب هستند که باید و نبایدها را تعریف می کنند اما در انتخابات کشور ما، وضعیت به گونه دیگری است.

انتخابات در جمهوری اسلامی ایران از چند منظر قابل واکاوی می باشد.

نخستین و اصلی ترین خصیصه و ویژگی انتخابات در ایران، حضور مردم از ابتدای انتخابات تا پایان دوره چهار ساله می باشد، بدین معنا که نامزد فعلی که فردا به عنوان نماینده مجلس یا شورا و حتی رییس جمهور با آرا مردم انتخاب می شود، نوع بافت سیاسی و اجتماعی کشور به وی اجازه نمی دهد که تنها در مسیر حزب متبوع خود حرکت کند، بلکه افکار عمومی اولویت نخست منتخبین در نظام اسلامی است.

از دیدگاه دیگر اگر نگاهی به مسئله انتخابات در کشور داشته باشیم، متوجه تفاوت های فاحش بین انتخابات در کشورهای لیبرال دموکرات و ایران می شویم.

معمولا نامزدهای انتخاباتی در کشورهای لیبرال دموکرات از کانال حزب خود برای حضور در انتخابات شرکت می کنند و در این میان نقش مردم تنها در پروسه آغاز تا پایان رای گیری می باشد و بعد از مشخص شدن شخص برنده این آرمان ها و خواسته های حزب هستند که نماینده منتخب مخاطب آن خواهد بود و علنا نقش مردم از بین می رود ولی با این وجود داشتن رسانه های قدرتمند باعث می شود که روند کاری نامزد پیروز در افکار عمومی به گونه ای دیگر نشان داده شود.

ولی در انتخابات ایران؛ نماینده، رییس جمهور و یا عضو شورا در طول دوران وکالت خود یعنی در دوران نمایندگی اش، به صورت مداوم باید پاسخگوی مردم باشد که این را باید وجه تمایز انتخابات در کشوری همانند ایران با کشورهای غربی و لیبرال دموکرات نامید.

با این حال نباید از آفت هایی که انتخابات در ایران را همیشه دستخوش خود می کند غافل باشیم.

نوع نگاه ها، باورها، آرمانها و... در انتخاب نماینده و نامزد اصلح یکی از مشکلات مزمن انتخابات در این کشور است که البته این نگرش قبیله ای و قومیتی در ظرف تاریخ نمی گنجد و نمونه های آن را در اولین انتخابات ایران در دهه های خیلی پیش یعنی در اواخر قاجاریه، پهلوی اول و... به عینه می بینیم.

این نگرش که ریشه در تصمیمات احساسی دارد، باید برداشته شود، ولی تغییر این طرز فکر نیازمند چند راهکار است، اولین و مهمترین آن فرهنگ سازی است که متاسفانه این امر به دهه ها زمان احتیاج دارد ولی در کل می تواند نقش کلیدی در تغییر کیفیت و حتی کمیت انتخابات در داخل کشور داشته باشد.

از سوی دیگر باید گفت فلسفه انتخابات برای بسیاری از اقشار جامعه حتی فرهیختگان مسئله مجهول و ناشناخته است.

البته ناشناخته بدان معنا نیست که انتخابات امری مستتر در زیر چتر دیگر امور کشوری باشد، بلکه منظور از ناشتاخته بودن انتخابات، کنش هایی است که جامعه در مقابل این انتخابات از خود نشان می دهد.

ما در اصل انتخابات هیچ مشکلی نداریم و حتی در دوران حضور منتخب مردم نیز ارتباطات کماکان دوسویه می باشد، ولی مسئله این است که انتخاب کننده مطالبه های خود از منتخب خویش را به خوبی نمی شناسد و قادر نیست چارچوبی برای آن تعریف و متصور شود.

لذا نهادهایی که به نوعی در بحث فرهنگ سازی دخیل هستند چه در بخش دولتی چه خصوصی باید نوع نگاه ها را به مسئله انتخاباتی استاندارد و روتینگ کنند.

اما مسئله بسیار مهمتر و بسیار حیاتی در انتخابات کشور، انتخاب از روی احساسات، قرار گرفتن در مسیر موج های رسانه ای، تبلیغاتی و... است و همین عوامل باعث می شود که بسیاری از ما که معیارهای استانداردی برای انتخاب کاندیدای خود داریم در پروسه روز رای گیری همه چیز را به فراموشی بسپاریم و نگاهمان را از سمت نگاه فراجناحی و یا فراقبیله ای و عشیره ای به نگاهی از روی احساسات تغییر دهیم که این همان سم و شرنگ انتخابات در ایران است.

از سویی دیگر چه کسانی یا چه سازمان هایی متولی اصلاح این تفکرات و نگرش ها هستند خود مقوله ای بسیار فراگیر است، ولی آنچه هویداست، این است که انتخابات در کشور به ویژه در برخی از مناطق از مسیر و ریل استاندارد خود خارج می شود و در این اثنی می بینیم که کسانی در خلا باورهای رئالیسم و مطالبه گرایانه به راحتی عبور می کنند و به عنوان وکیل مردم 4 سال را در کسوت نماینده، رییس جمهور و... بر مسند تکیه می کنند که بی شک راندمان این منتخبان ملت نه تنها پایین است، بلکه همین منتخبان که از خلا نبود معیارهای درست انتخابات استفاده کرده اند و خود را به عنوان نماینده می بینند، بعضا اعمالی را مرتکب می شوند که نه تنها تاثیری در تعالی جامعه ندارد، بلکه خود تیشه بر ریشه ساختارهای اجتماعی می باشد.

کامران حسین نظم

انتهای پیام /