نخستین «حلزون غارزی» ایران کشف و ثبت جهانی شد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، در پی تحقیقات یک تیم تحقیقاتی شامل یاسر فاطمی و محمد جواد ملک حسینی از ایران و پژوهشگرانی از کشور‌های لهستان، اسلوونی و جمهوری چک یک جنس جدید و ششمین گونه حلزون غار‌های سولفیدی در دنیا کشف و ثبت جهانی شد که نتایج این اکتشاف در مجله مطالعات غار و کارست آمریکا به چاپ رسید. سید محمد جواد ملک حسینی، دانشجوی دوره دکتری زیستشناسی غار از دانشگاه لیوبلیانا و محقق مؤسسه ملی زیست شناسی اسلوونی با اعلام این خبر به تسنیم گفت: غار بسیار با ارزش "ماهی کور" تشان، به سبب دارا بودن سولفید هیدروژن، میزبان گونه‌های بسیار خاص این چنین اکوسیستم‌هایی است که مشابه آن در کمتر نقط‌های از دنیا یافت می‌شود. وی افزود: تا امروز 20 غار سولفیدی در دنیا و در کشور‌هایی چون، رومانی، استرالیا، آمریکا، ایتالیا و اسپانیا کشف شده که از میان آن‌ها فقط 5 غار میزبان حلزون‌های غارزی است. در پی تحقیقات تیم، یک جنس جدید و ششمین گونه حلزون غار‌های سولفیدی در دنیا کشف و ثبت جهانی شد که این اولین مورد مشاهده حلزون‌های غارزی در ایران است. ملک حسینی ادامه داد: جنس جدید برگرفته از نام مقدس ایران با نام Trogloiranica است و اسم گونه با نام Trogloiranica Tashanica برای تشویق بیشتر مردم محلی در حفاظت از این غار بسیار با ارزش نام گذاری شده است. احتمال می‌رود این حلزون کور، حدود سه میلیون سال پیش و در اواخر دوره "میوسن" از اجداد خود جدا شده و طی تکامل، با محیط کاملا ایزوله و تاریک غار سازگاری کامل پیدا کرده است. به همین دلیل این گونه به لحاظ ژنتیکی، اطلاعات بسیار با ارزشی را از سه میلیون سال تکامل در ژنوم خود نهفته دارد. وی با بیان اینکه غار "ماهی کور" تشان، تنها غار سولفیدی کشف شده در ایران با این درجه از اهمیت زیستی به شمار می‌رود که میزبان گونه فوق با ارزش ماهی کور است می‌گوید: متأسفانه بعد از چهار سال از کشف، این غار، کماکان با بی‌توجهی به حال خود رها شده است و روز به روز بر میزان تخریب آن افزوده میشود. این غار در رده غار‌های درجه یک رتبهبندی میشود و به هیچوجه برای بهرهبرداری (گردشگری، منابع آبی و خاکی و...) به هیچ شخص و نهادی واگذار نمی‌شود. این پژوهشگر یادآور شد: محیط این غار برای میلیون‌ها سال است که کاملا ایزوله مانده است و اغلب موارد بیماری‌زای محیط بیرون برای این ماهی و برای این حلزون کاملا ناشناخته است و هر ورود بی‌ضابطه‌ای (چه افراد محلی و چه غارنوردان و کوهنوردان) ریسک انتقال یک نوع عامل بیماری‌زای خاص، از ویروس گرفته تا قارچ و باکتری را، به محیط غار و به تبع آن مرگ و انقراض موجودات غارزی آن را در پی خواهد داشت. از طرفی به دلیل ناآشنا بودن بازدیدکنندگان با اهمیت ترکیب زمین شناختی غار، اغلب قندیل‌های چند صدهزارساله و چند میلیون ساله غار که اطلاعات بسیار بسیار با ارزشی را از تحولات اقلیمی و زمین شناسی دوران‌های مختلف در دل خود نهفته دارند، شکسته و از بین رفته‌اند. محمدجواد ملک حسینی، عضو این گروه تحقیقاتی افزود: به سبب اهمیت غیرقابل تصور این غار و بر طبق استاندارد‌های جهانی، ورودی این غار باید روی بازدیدکنندگان بسته شود تا محیط زیست درون غار بیش از این تخریب نشود و پروتکل مربوط به این کار نیز در اختیار سازمان حفاظت از محیط زیست قرار داده شده است و امیدواریم هرچه سریعتر ورودی غار بسته شود تا پس از آن با خاطری آسوده‌تر برای شناخت و اجرای برنامه‌های حفاظتی آن اقدام شود. وی در پایان از خانواده بارونی‌نژاد از روستای سرجوشر برای میهمان نوازی، راهنمایی و پشتیبانی و همچنین از کارگروه غارشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد و دکتر شیرین بهادری نیا دانشجوی غارشناسی از موسسه غارشناسی اسلوونی به سبب همراهی در برنامه‌های بررسی غار قدردانی کرد. گفتنی است این پژوهشگران چهار سال است که روی این غار ماهی کور تشان مطالعه می‌کنند و سه گونه جدید غارزی شامل یک گونه ماهی کور، یک گونه سخت پوست و این گونه حلزون را از این غار کشف و به ثبت رسانده‌ان که هر سه گونه نیز برای بیان اهمیت غار از روی نام همین غار به اسم تشان (تشاننزیس، تشانیکوس و تشانیکا) Garra tashanensis, Stenasellus tashanicus, Trogloiranica tashanica نامگذاری شده‌اند. همچنین کار نقشه برداری فنی و دقیق این غار توسط این گروه در دست انجام است.