نفت در برابر غذا؛ تعیین تکلیف آمریکا برای پول ایران

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - وزیر نفت ایران به تازگی خبر داد امریکا با آزادسای پول صادرات گاز ایران به عراق موافقت کرده اما ایران فقط می تواند با این پول، دارو و کالای اساسی بخرد. این پول به ارز عراق (دینار) و در حساب ایران در یکی از بانک های عراقی است.

جواد اوجی وزیر نفت گفته است: "همه پول‌های فروش گاز ایران در بانک TBI (بانک تجارت عراق) دریافت می‌شود. البته شروطی دارند که این پول‌های دریافتی برای خرید دارو و کالاهای اساسی اختصاص داده شود که به طرف عراقی گفتیم این محدودیت برداشته شود و امیدواریم با رایزنی‌ها این اتفاق بیفتد". براساس این خبر مشخص می شود وزارت خزانه داری امریکا موافقت کرده ایران بتواند از بخشی از پول خود در عراق را استفاده کند اما تنها می تواند برای خریدن دارو و کالاهای اساسی غذایی هزینه کند. یعنی این پول امکان انتقال به تهران یا خرج کردن برای سایر موارد را ندارد.

ایران به عراق گاز و برق صادر می کند. دولت عراق هم پول آن را به حساب ایران در بانک تجارت عراق واریز می کند اما به دلیل تحریم امریکا، ایران نمی تواند این پول را به دلار یا ارز دیگری تبدیل یا به بانک های ایرانی یا دیگر کشورهای جهان منتقل کند.

تنها با صدور مجوز وزارت خزانه داری امریکا امکان تبدیل این پول به دلار یا ارز دیگر و انتقال به بانک های دیگر ممکن می شود. وزارت خزانه داری امریکا هم فقط برای خرید دارو و غذا مجوز صادر می کند. مبلغ این پول ایران در عراق رقمی بین 10 تا 18 میلیارد دلار است. در اسفند گذشته خبرهایی درباره موافقت آمریکا با آزادسازی 500 میلیون دلار آن منتشر شد.

چون پول ایران در بانک عراقی و به دینار است ایران هیچ استفاده ای از آن نمی تواند بکند چون تنها می تواند در بازار عراق خرید کند.

اصولا به دلیل تحریم امریکا، پول ایران در عراق توقیف نیست بلکه متوقف است. یعنی پول ایران در عراق چون به ارز محلی است و امکان تبدیل آن به دلار و انتقال آن به بانک دیگری نیست ایران امکان استفاده از آن را ندارد.

براساس این تحریم، امریکا اجازه استفاده از دلار برای ایران را نمی دهد در نتیجه پول ایران به ارزهای محلی در کشورهای مختلف باقی مانده ولی امکان تبدیل به دلار یا انتقال به دیگر بانک ها نیست.

این شیوه تحریم امریکا علیه ایران از زمان دولت اوباما - احمدی نژاد آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. دولت امریکا هم در مراحل مختلف سختگیری و آسان گیری در این تحریم داشته است.

هدف از این تحریم هم در گام اول قطع دسترسی ایران به درآمدهای اصلی خارجی خود و در گام دوم، مقابله با تامین مالی برنامه نظامی، هسته ای و... ایران است.

این بخشی از تحریم های بزرگتر امریکا علیه ایران بود که در بخش دیگری، برنامه صفرسازی صادرات نفت ایران هم اجرا شد. با این جزئیات که هر 6 ماه، 20 درصد از صادرات نفت ایران کاهش یابد تا صادرات نفت ایران به صفر برسد.

این دو تحریم در دولت اوباما علیه ایران اجرا ولی با دستیابی به برجام در دوره روحانی - اوباما، متوقف شد. سپس در دوره ترامپ و با خروج او از برجام و بازگشت به تحریم های حداکثری، دوباره ازسرگرفته شد که تاکنون نیز ادامه دارند. در دوره فعلی رئیسی - جو بایدن، هر دو تحریم اجرا می شوند اما چین توانسته با خرید نفت از ایران و پرداخت پولش، تحریم ها را دور بزند ولی سایر مشریان، خرید نفت ایران را متوقف کرده اند.

همین تحریم امریکا باعث شده ایران نتواند پول های متوقف شده خود در کشورهای متعددی را دریافت کند. آمار دقیقی از کشورها و مبلغ پول ها در دست نیست اما با پیگیری خبر رسانه ها می توان گفت هم اکنون ایران پول های متوقف شده ای در سریلانکا، هندوستان و کره جنوبی دارد. تا سال های زیادی ایران پول متوقف شده زیادی در چین نیز داشت اما سفیر ایران در پکن به تازگی گفته است ما هیچ طلبی از چین نداریم.

دریافت چای از سریلانکا و برنج از پاکستان و هندوستان به جای طلب ایران از این کشورها در همین چارچوب قابل اشاره هستند. در اصل ایران مجبور شده با پول متوقف شده اش در بازار کشور بدهکار خرید کند.

تنها راه برای تبدیل پول ایران به دلار و انتقال آن به دیگر بانک ها نیز صدور مجوز وزارت خزانه داری امریکاست. وزارت خزانه داری آمریکا هم صرفا برای خرید دارو و غذا مجوز صادر می کند و اجازه تبدیل این پول به دلار و انتقال آنها به دیگر بانک ها را ممکن می سازد. صدور مجوز خرید غذا و دارو توسط وزارت خزانه داری امریکا هم بعد از بررسی انجام می شود.

در نتیجه می توان گفت خرج کردن پول ایران در خارج از کشور در گرو تصمیم گیری وزارت خزانه داری امریکاست. همین شرایط درباره طلب ایران از کره جنوبی نیز صادق است.

ایران به کره جنوبی نفت صادر کرده و دولت سئول هم پول ایران را پرداخت می کند اما این پول به ارز کره جنوبی (وون) و به حساب ایران در یکی از بانک های کره ایی است اما به دلیل تحریم امریکا تبدیل این پول به دلار یا به ارز دیگر یا انتقال آن به بانک دیگر در نقطه دیگری از جهان غیرممکن است.

نکته اینکه به دلیل تحریم، این پول حتی امکان تبدیل به ارزی غیر از دلار را هم ندارد زیرا تبدیل هر دو ارز به یکدیگر تنها از طریق تبدیل آنها به دلار ممکن می شود. در اواخر دولت احمدی نژاد (سال 1391) رسانه های غربی برآورد کرده بودند به دلیل تحریم های امریکا، رقمی حدود 100 میلیارد دلار ایران در بانک های جهان متوقف شده است.

این تحریم ابتکاری دولت اوباما علیه ایران، در عمل بخش مهمی از اقتصاد ایران را به شکل "نفت در برابر غذا" تبدیل کرد. تحریم نفت در برابر غذا برای عراق صدام بین سال های 1995 تا 2000 میلادی اجرا شد.

این برنامه براساس مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 1995 میلادی بود. در برنامه نفت در برابر غذا برای عراق، مصوبه شورای امنیت سازمان ملل وجود داشت اما در تحریم فعلی امریکا علیه ایران از تحریم های داخلی خود استفاده می کند.

در این وضعیت، دولت امریکا عملا مدیریت هزینه کردن پول های ایران در خارج از کشور را برعهده گرفته است.

تماشاخانه

کشف کتیبه‌ای از دوره اسلامی متعلق به بیش از 1200 سال قبل / تا امروز قدیمی‌ترین کتیبه اسلامی ایران است؛ کاتب احتمالا 40 سال پس از عبور امام هشتم در همان مسیر کتیبه را نوشته است (فیلم)

ببینید | مکالمه دوستانه استاد شجریان و فروشنده خارجی / کلاه سرم گذاشتین

فیلم های دیگر docReady(function () { if (window.innerWidth کانال عصر ایران در تلگرام