نقد‌هایی به اکسپوی 2023 که قرار بود توسعه دهنده صادرات باشد / پول زور از غرفه داران به اسم اسپانسری و جانمایی مناسب

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مهران شفاعتی: هفدهم اردیبهشت ماه، پنجمین نمایشگاه اکسپوی تهران کار خود را در محل نمایشگاه‌های دائمی تهران آغاز کرد. نمایشگاهی برای نمایش توانمندی‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی که تا پیش از این 4 بار دیگر نیز برگزار شده بود. با وجود اینکه نفس وجودی چنین نمایشگاهی بسیار امید بخش و اقدامی مترقی است، اما نارسایی‌هایی در اکسپوی 2023 نمایان بود که اگر نظر مخاطبان خارجی و داخلی را به تولید کشورمان منفی نکند، مثبت هم نکرده است. بر اساس گزارش میدانی خبرنگار دانشجو، اولین تصویر از نمایشگاه اکسپوی 2023 هاج و واج ماندن و سردرگمی خارجی‌ها در غرفه‌ها و راهرو‌های نمایشگاه بین‌المللی بود. بطورکلی مسئولان برگزاری این نمایشگاه هیچ برنامه‌ای برای راهنمایی و هدایت غیر فارسی زبانان نداشتند و اغلب خارجی‌ها به دنبال فردی بودند که بتواند سوالات انگلیسی خود را از آن‌ها بپرسند. البته تعدادی مترجم به صورت نمایشی حضور داشتند که اکثرا در یکی از غرفه‌ها جمع شده بودند. ناگفته نماند که این مشکل برای فارسی زبانان نیز وجود داشت، با وجود چندین اسپانسر بزرگ مسئولان برگزاری نمایشگاه اهتمامی برای ایجاد یک غرفه راهنمایی نداشتند. لازم به توضیح نیست که در اکسپوی 2023 تدبیری درباره ایاب و ذهاب بازدید کنندگان نیز وجود نداشت و اکثر آن‌ها مجبور بودند برای رسیدن به غرفه مورد نظر از پیاده‌روی در محوطه بزرگ نمایشگاه بین‌المللی بهره بگیرند. موضوع دیگر نبود تبلیغات موثر درباره اکسپوی 2023 بود، اینطور که پیداست تبلیغات برای مسئولان برگزاری این نمایشگاه صرفا به بنر‌های سطح اتوبان خلاصه می‌شود؛ نه تنها مردم از برگزاری این نمایشگاه اطلاعی نداشتند بلکه رسانه‌ها و خبرنگاران تخصصی نیز اطلاعات دقیقی در این رابطه نداشتند و این موضوع را بوضوح می‌توان در نحوه پوشش اخبار نمایشگاه مشاهده کرد. فارغ از مسائل مطرح شده، غرفه داران که همان صادرکنندگان و تولیدکنندگان وطنی بودند نیز دل‌پری از برگزار کنندگان اکسپوی 2023 داشتند. پول زور به بهانه اسپانسری! یکی از صادرکنندگان حاضر در نمایشگاه با این شرط که نامی از وی برده نشود در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با بیان اینکه غرفه را اجاره می‌دهند و می‌گویند اگر جای خوب نمایشگاه را بخواهی، باید اسپانسر شوی، افزود: «درواقع اسپانسر شدن بهانه‌ای است برای دریافت پول بیشتر و کسب درآمد از غرفه داران؛ یعنی یک غرفه که نزدیک به در ورودی باشد، باید پول بیشتری با بهانه اسپانسر شدن بپردازد، درحالی که در هیچ کجای دنیا همچین موضوعی مرسوم نیست.» وی افزود: «در کشور‌های دیگر که نمایشگاه‌های این چنینی برگزار می‌شود، جانمایی غرفه یکسان است و بازدیدکنندگان سردرگم نمی‌شوند، اما در اکسپو‌های ایران هر بار محل غرفه تغییر می‌کند و اساسا نظم خاصی در این زمینه وجود ندارد.» این فعال اقتصادی ادامه داد: «به غیر از اجاره برگزار کنندگان این نمایشگاه برای جانمایی بهتر از صادرکنندگان طلب پول بیشتری می‌کردند. رقمی که برای تولیدکنندگان کوچک قابل توجه است و اساس از نظر اقتصادی صرفه ندارد که برای چنین نمایشگاهی چندین میلیارد هزینه کنیم.» وی افزود: «اگر هدف توسعه صادرات کشور است چرا این چنین تولیدکنندگان را برای یک نمایشگاه تحت فشار قرار می‌دهند، به طور حتم سال آینده در نمایشگاه شرکت نخواهم کرد.» تشویق نمی‌خواهیم، تنبیه نکنید غرفه دار دیگری در انتقاد به اکسپوی 2023 تهران گفت: «برگزار کنندگان نمایشگاه نگاه کسب منفعت و سود به تولیدکنندگان داشتند. ساعت برگزاری نمایشگاه هم به ما اعلام نشده بود، ساعت 16 که تازه مردم فرصت می‌کردند به نمایشگاه بیایند زمان آن به اتمام می‌رسید و در رفتاری زشت تمام روشنایی نمایشگاه راس ساعت 16 خاموش می‌شد.» وی افزود: «در کشور‌های دیگر برای حضور در چنین نمایشگاه‌هایی تشویق‌هایی از سوی دولت در نظر گرفته می‌شود، اما در ایران ما را تنبیه می‌کنند، مسلما با چنین نمایشگاه‌هایی نمی‌توان ادعای حمایت از تولید و صادرات داشت، زیرا برای ما آورده‌ای نداشت و صرفا هزینه‌ای بود که روی دستمان ماند.» اخذ هزینه‌های هنگفت با عناوینی مانند اجاره غرفه یا جانمایی مناسب در حالی در اکسپوی 2023 تهران اتفاق افتاده است که شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی از زیر مجموعه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت است و رئیس آن مستقیما از سوی وزیر صمت تعیین می‌شود. شایسته است اگر این وزارتخانه توان حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان را ندارد حداقل نمک به زخم آن‌ها نزند و حداقل فضای نمایشگاه را به صورت رایگان در اختیار سربازان جنگ اقتصادی کشور قرار دهد. از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که چنین نمایشگاه‌هایی ویترینی از اقتصاد و فرهنگ ایران برای خارجی‌ها است و کوچکترین نارسایی می‌تواند باعث دلزدگی آن‌ها جهت حضور و سرمایه‌گذاری در کشورمان شود؛ بنابراین گزارش، با وجود تمام نقد‌های مطرح شده نباید این رسم و میراث شایسته کنار گذاشته شود و روند برگزاری نمایشگاه توان صادراتی ایران با قوت بیشتری باید ادامه داشته باشد.