نقش خانواده در سازگاری فرزندان با مدرسه

به گزارش مشرق، مدارس سراسر کشور 14 فروردین ماه 1401 پس از 2 سال وقفه به دلیل شیوع بیماری همه‌گیر کووید19، با ابلاغ مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا بازگشایی شد.

آموزش و تعلیم در بستر فضای مجازی را که به گفته برخی از صاحب‌نظران حوزه آموزش با کاهش میزان یادگیری و افت تحصیلی دانش‌آموزان همراه شده بود، تعطیل کرد و با تداوم واکسیناسیون و کاهش شیوع بیماری، سرانجام شنبه دوم مهر 1401 زنگ آغاز سال تحصیلی در تمامی مدارس کشور به صدا درآمد.

این بازگشایی اما به اذعان تعدادی از والدین و آموزگاران، به دلیل 2 سال دوری دانش‌آموزان از مدرسه، تغییر عادات رفتاری فرزندان و سبک زندگی خانواده‌ها، امروز با اضطراب و نگرانی همراه شده و مستلزم حمایت و همراهی خانواده و کادر آموزشی مدرسه به منظور سازگاری با شرایط جدید است.

به گفته تعدادی از صاحب‌نظران، کودک از احساسات والدین الگوبرداری می‌کند و بنابراین کنترل و مدیریت هیجانات پدر و مادر به ویژه در حضور فرزندان و نیز همراهی و همدلی مربیان با دانش‌آموزان می‌تواند احساس اعتماد و اطمینان کودکان و سازگاری با مدرسه را تقویت کند.

«نرگس نوروزی» روانشناس بالینی و مشاور خانواده در این رابطه معتقد است: به منظور کاهش و رفع اضطراب ناشی از بازگشایی مدارس باید با دانش‌آموزان گفت وگو شود. خانواده به ویژه پدر و مادر باید خصوصیات و ویژگی‌های این محیط آموزشی را برای کودکان شرح داده و با برخی عبارات همچون «در مدرسه درس می‌خوانی، دوستان جدید پیدا می‌کنی و...» سبب ایجاد و تقویت احساس آرامش در فرزندان شوند. به منظور کاهش و رفع اضطراب ناشی از بازگشایی مدارس باید با دانش‌آموزان گفت وگو شود و خانواده به ویژه پدر و مادر خصوصیات و ویژگی‌های این محیط آموزشی را برای کودکان شرح دهند

وی می‌گوید: بحران کرونا و تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی، سبک زندگی و برخی عادات دانش‌آموزان و خانواده‌ها را تغییر داد و امروز بازگشایی مدارس و تطابق با شرایط جدید (اعم از بیدار شدن در ساعات معین صبح، حذف کمک پدر و مادر در امتحانات مجازی و...) برای دانش‌آموزان دشوار و با اضطراب و نگرانی همراه است.

نوروزی افزود: تنظیم و مرتب کردن کتاب‌های درسی، آماده‌سازی کیف، لوازم التحریر و... نیز از شب گذشته می‌تواند در ایجاد آرامش و کاهش اضطراب و استرس فرزندان نقشی اساسی داشته باشد.

الگوبرداری فرزندان از والدین

به گفته این مشاور خانواده ادامه داد: پدر و مادرها باید در این دوران آرامش خود را حفظ کنند. تنش و نگرانی برخی والدین در ایام بازگشایی مدارس گاه از فرزندان هم بیش‌تر است. این اضطراب و نگرانی را کنترل کنند؛ در غیر اینصورت عواطف و احساسات منفی به فرزندان (به ویژه کودکان مقطع ابتدایی) نیز منتقل می‌شود.

وی تاکید کرد: از بروز اضطراب در حضور فرزندان خودداری کرده و در خصوص موضوعات نگران‌کننده در حضور کودک و نوجوان صحبت نکنند. اصول بهداشتی مقابله با کرونا را یادآوری کرده و اطمینان داشته باشند، تغییرات رفتاری نظیر شب‌بیداری‌ها نیز به تدریج با گذشت زمان اصلاح خواهد شد.

نوروزی تصریح کرد: کادر آموزشی مدارس هم باتوجه به دو سال تعطیلی ناشی از بحران کرونا با دانش‌آموزان مدارا کنند.

مواجهه با موقعیت جدید و گذار از دوره سازگاری

«اعظم امامی» مدرس و کارشناس روانشناسی نیز در این رابطه گفت: مواجهه با موقعیت جدید همواره نیازمند گذار از یک دوره سازگاری (با شرایط جدید) است که گاه با اضطراب و نگرانی همراه می‌شود.

وی افزود: بحران کرونا، تعطیلی مدارس و تداوم آموزش و تعلیم در بستر فضای مجازی در دوران شیوع بیماری، با برخی آسیب‌ها اعم از کاهش ارتباطات اجتماعی، حذف فراگیری مهارت‌های زندگی، تضعیف هویت دانش‌آموزی و افت تحصیلی دانش‌آموزان همراه شد.

امامی تصریح کرد: اکنون هر یک از این مولفه‌ها می‌تواند سازگاری با محیط جدید (مدرسه) را برای دانش‌آموزان دشوارتر کند. برای برخی از کودکان پیدایی کرونا مصادف با آغاز سال تحصیلی بود و اکنون پس از تجربه آموزش مجازی (طی 2 سال) کلاس‌های حضوری، ارتباط چهره به چهره با معلم و دیگر دانش‌آموزان سخت و با ترس همراه است.

راهکار چیست؟

وی اظهار داشت: خانواده، (به خصوص والدین) و کادر آموزشی مدرسه در این رابطه نقشی حیاتی خواهند داشت و با رفتار و عملکرد صحیح می‌توانند گذار از این دوره را کوتاه و سازگاری با محیط را افزایش دهند.

امامی افزود: به عنوان مثال، پدر و مادرها در باره وقایع و اتفاقات روزانه در مدرسه با فرزندان (به ویژه در مقاطع ابتدایی) گفت وگو کنند. در باره دوستان، روند آموزش در مدرسه، رفتار مربیان و معلمین و همچنین احساسات دانش‌آموزان نسبت به این محیط سوال کرده و شرایط کودک را از این طریق ارزیابی و به عواطف و پیغام‌های روانی او پاسخ دهند.

ضرورت برقراری ارتباط والدین با کادر آموزشی مدرسه 

وی یادآور شد: والدین همچنین با کادر آموزشی مدرسه به خصوص معلمان ارتباط داشته و مربیان و مدیران مدارس هم دوری دانش‌آموزان از محیط مدرسه طی 2 سال و آموزش مجازی در منزل با حمایت والدین را مدنظر داشته باشند.