نگاهی به آمارهای نادرست / مهمترین اشتباهات زاکانی در رقابت‌های انتخاباتی چه بود؟
بیان آمارهای غیردقیق اقتصادی و حتی اعلام وعده‌هایی بدون در نظرگیری شرایط اقتصادی کشور از سوی کاندیداها، فضای اقتصادی کشور را در ایام انتخابات به شگفتی وا داشته است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، موج اعلام آمارهای عجیب و غریب از سوی کاندیداهای چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری ادامه دارد و در میان 6 کاندیدا، اعداد و ارقام بیان شده از زبان علیرضا زاکانی به نظر می‌رسد اقتصادیون را بیشتر به تعجب وا داشته است.
یکی از مهمترین اشتباهات زاکانی در اعلام آمار، مربوط به گزارش مقایسه نقدینگی نسبت به تولید ناخالص داخلی است که در روزهای گذشته با واکنش تند اقتصاددانان مواجه شد. او همچنین در میان وعده‌هایی که به مردم می‌داد، بی‌توجه به ظرفیت تولید طلای کشور، وعده داد که در سال 20 گرم طلا به هر خانوار داده می‌شود.
نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در چین بیش از 200 برابر است
در همین رابطه، علیرضا زاکانی اظهارات ضدونقیضی درباره وضعیت نقدینگی در ابتدا و میان مناظره اول انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد. علیرضا زاکانی که در دور اول مناظره گفته بود افزایش نقدینگی مشکلی ندارد و حتی می‌تواند باعث رشد اقتصادی شود، در دوم دوم با فراموش کردن آنچه خودش دقایقی پیش گفته بود، با انتقاد از دولت روحانی به دلیل افزایش نقدینگی گفت که یکی از افتخارات دولت شهید رییسی کاهش رشد نقدینگی بوده است.
اما در این میان، این بخش از اظهارات زاکانی مورد تعجب اقتصاددانان قرار گرفت؛ تا جایی که برخی از اقتصاددانان نسبت به تعریف اشتباه از نقدینگی واکنش نشان دادند. زاکانی عنوان کرد: من معتقدم که اصل نقدینگی مفید است. مهم این است این نقدینگی سرگردان نشود و در جای خاص سرمایه گذاری شود. در چین نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی بیش از 200 برابر است. میانگین دنیا 140 برابر است. ایران 75 درصد است، لذا نقدینگی به ذات بد نیست.
کارشناسان اقتصادی در واکنش به این اظهارنظر زاکانی، عنوان کردند: آقای زاکانی کلا مفهوم نقدینگی و ربط آن به تولید ناخالص داخلی را درک نکرده! نقدینگی یک متغیر تجمیعیه، ولی تولید هر سال (GDP) یک متغیر یک‌ساله است.
اقتصاددانان معتقدند برای مقایسه باید نقدینگی با جمع GDP های 30 سال اخیر مقایسه شود یا فقط در کشورهایی که در 30 سال گذشته رشدهای برابر داشتند مقایسه شود.
به باور آنها، ایران را نمی‌شود با آمریکا یا کشورهای توسعه‌یافته مقایسه کرد، زیرا حجم دارایی‌ها در اقتصاد آنها به شدت بالاست، در نتیجه نقدینگی بیشتری نیز نیاز دارند، ولی در اقتصاد ایران، حجم نقدینگی نسبت به دارایی‌ها به نحوی است که نقدینگی به شدت بالاست و حجم دارایی‌ها کم است، بنابراین این باعث تورم در اقتصاد ایران شده است.
ترکیه عضو WHO است
زاکانی همچنین در اولین مناظره خود گفت ترکیه عضو WHO است یعنی سازمان جهانی بهداشت که ایران هم عضوش هست. ولی به نظر می‌رسد که منظور زاکانی WTO سازمان تجارت جهان بود.
او گفت: ترکیه هم عضو ناتو و هم عضو WHO است. هم در مرکزیت FATF قرار دارد و طی 20 سال گذشته تا به امروز از 2003 تا 2023 بالغ بر 250 میلیارد دلار در آن سرمایه‌گذاری شده است. همین ترکیه سال 2023 بالغ بر 250 میلیارد دلار صادرات داشته است.
WHO سازمان بهداشت جهانی است و سازمان مورد نظر شهردار تهران، WTO سازمان تجارت جهانی است. به‌علاوه ترکیه در بخش خاکستری FATF قرار دارد و هنوز تاییدیه‌های لازم را کسب نکرده است.
ترکیه 70 درصد تورم دارد
در این میان، زاکانی، نامزد انتخابات در اولین مناظره تلویزیونی گفت که ترکیه با سرمایه‌گذاری خارجی و عضویت در FATF بیش از 70 درصد تورم دارد.
اما برخلاف این تحلیل او، تحلیلگران معتقدند مهمترین عامل تورم ترکیه پس از سال 2017 به تحریم‌های آمریکا و ترامپ بر علیه این کشور مربوط است.
در پی چرخش اردوغان به شرق پس از کودتای 2016 و خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، روابط ترکیه و غرب تیره و ترامپ تحریم‌هایی را بر علیه صنایع این کشور اعمال کرد که به خروج شرکت‌های بین‌المللی و سقوط ارزش لیر در برابر دلار انجامید.
به هر خانواده 3 نفره 20 گرم طلا در سال داده می‌شود
وعده عجیب زاکانی درباره اختصاص یارانه طلا، صدای اقتصاددانان را درباره عدم درک شرایط اقتصادی کشور در آورد؛ به طوری که بلافاصله پس از رونمایی او از وعده پرداخت اعتبار 20 گرم طلا در سال به هر نفر، اغلب اقتصاددان در محاسباتی، عنوان کردند که او عدد نمی‌شناسید.
علیرضا زاکانی، کاندیدای چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در مناظره پنج‌شنبه 31 خردادماه اعلام کرد: یک یارانه طلایی تنظیم کردیم که ما به ازای مصرف انرژی خانوار کشور در بخش خانوار و نه تولید، انجام می‌شود.
وی گفت: بنزین، گاز و برق را در نظر بگیرید؛ به هر خانواده سه نفره معادل اعتبار 20 گرم طلا در سال یارانه داده می شود. یک خانوار پنج نفره 110 میلیون در سال یارانه دارد و اعتباری به میزان طلا به آنها داده می شود که مصون از تورم است. در این زمینه اسباب صرفه‌جویی فراهم می. شود و به میزان انتقال از سوخت‌های فسیلیِ بنزین به سمت سوخت های پاک می‌روند و سودشان بیشتر می‌شود.
بلافاصله پس از رونمایی او از طرح اختصاص یارانه طلا، اقتصاددانان واکنش نشان دادند. براساس محاسبات اقتصادیون، ما 26 میلیون خانوار داریم، 20 گرم طلا به هر کدام یعنی 520 تن طلا در سال! این در حالی است که تولید طلای ایران کلا 10 تن در سال است!
ابتدای سال 1400 معادل 101 درصد رشد نقدینگی داشتیم
دیگر اعداد زاکانی که به نظر می‌رسد بدون توجه به آمارهای واقعی اقتصاد بوده، مربوط به رشد نقدینگی است. او در اظهارات خود در مناظره‌ها عنوان کرد: در موضوع نقدینگی که مطرح شد، در فاجعه دهه نود توسط دولت آقای روحانی رخ داد. شرایط را به سمتی برد که سال 1400 بالغ بر 101 درصد رشد نقدینگی در ابتدای سال 1400 داشته باشیم و در دولت رییسی به 23 درصد رسید و به افتخار برای دولت ایشان تبدیل شد.
این در حالی است که برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد در بررسی داده‌های بانک مرکزی در 6 ماه پایانی فعالیت دولت دوازدهم (دولت حسن روحانی) و 6 ماه نخست تشکیل دولت سیزدهم (دولت ابراهیم رئیسی) چنین اعدادی پیدا نمی‌شود. بالاترین نرخ رشد نقدینگی (نسبت به ماه مشابه سال قبل) در 6 ماه پایانی فعالیت دولت در خرداد و تیر 1400با رکورد 39.4 درصد ثبت شده است. با روی کار آمدن دولت ابرایهم رئیسی در مرداد 1400، نرخ رشد نقدینگی کمی بیشتر می‌شود و در آیان ماه به اوج خود یعنی حدود 43 درصد می‌رسد.
در کنار این، براساس آماری که به تازگی حسن روحانی در واکنش به آمارها مربوط به رشد نقدینگی منتشر کرده، در طول 8 سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم نقدینگی 8 برابر شده نه 26 برابر. اگر کل دهه 90 را هم حساب کنیم، نقدینگی 12 برابر شده است. نقدینگی در 32 ماه اول دولت یازدهم 93 درصد افزایش پیدا کرد، در دولت سیزدهم هم 93 درصد افزایش پیدا کرد.
براساس گفته روحانی، مهم این است که پایه پولی در 32 ماه دولت یازدهم 53 درصد افزایش پیدا کرد اما پایه پولی در دولت سیزدهم 100 درصد افزایش پیدا کرده است. این نشان می‌دهد که شرایط کشور از لحاظ نقدینگی چگونه بوده است؟
دولت روحانی 1299 بدهی داشت
علیرضا زاکانی شهردار تهران و نامزد انتخابات ریاست جمهوری در عین حال، در اولین مناظره تلویزیونی در 28 خرداد 1403 گفت: سال 92 دولت وقت 205 همت بدهی داشت به بانک‌ها. سال 1400 که تحویل داد 1299 همت بدهی داشت.
بر اساس گزارش‌های پولی و بانکی بانک مرکزی، مجموعه بدهی‌های دولت به شبکه بانکی، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی در پایان سال 1392، بیشتر از 177 هزار میلیارد تومان بود. این رقم یعنی مجموعه بدهی دولت به بانک مرکزی، به سیستم بانکی و موسسات اعتباری غیربانکی در مرداد سال 1400، به حدود 1187 هزار میلیارد تومان رسید.
ارزش اسمی بدهی‌های دولت به بانک‌ها، بانک مرکزی و موسسات اعتباری غیربانکی از سال 92 تا 1400، نزدیک به 571 درصد رشد کرده و در واقع 6.7 برابر شده است. اما با محاسبه تاثیر تورم، ارزش واقعی این بدهی با احتساب نرخ تورم، 7.8 درصد رشد کرده است.
خودروی برقی باید برای همه باشد
در این میان، علیرضا زاکانی در پنجمین مناظره انتخابات 1403 گفت: هر چه می‌گویم، قبلا اجرا کرده‌ام. مثلا درباره بسته خودروی برقی، این‌طور است. تا عید نوروز انقلابی در حوزه حمل و نقل عمومی می‌شود. خودروی برقی باید برای همه باشد که به صلاح و صرفه است. با قدرالسهمی که براساس ماده 12 توسط دولت داده می‌شود قیمت خودروی برقی بسیار ارزان تمام می‌شود.
این ادعا در حالی است که هنوز خبری از فعال‌شدن هزار تاکسی برقی در تهران نیست و گفته می‌شود بیش از 70 تاکسی برقی پلاک‌گذاری شده‌اند و همچنان وضعیت وام این خودروها روشن نیست. اگر همه این هزار تاکسی برقی را هم فعال در تهران تصور کنیم، باز هم اعداد اعلام‌شده نشان می‌دهد هنوز تا عملیاتی‌شدن وعده‌ها راه زیادی باقی مانده است. شهردار تهران مهر سال 1402 قول ورود 20 هزار تاکسی و ون برقی را به تهران داده بود.
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1925096