نگاهی به نامزدهای شاخص ریاست‌جمهوری / همه برای یکی
علی‌رغم زودهنگام بودن برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم در پی شهادت آیت‌الله رئیسی رئیس جمهور سابق، ویژگی حائز اهمیت آن، مشارکت فعال همه طیف‌های سیاسی است.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- ثبت نام داوطلبان انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری به مدت 5 روز از دهم تا چهاردهم خرداد برگزار شد و 80 نفر از فعالین سیاسی، وزرای فعلی و سابق و نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی برای کاندیداتوری در این انتخابات نام‌نویسی کردند.
علی‌رغم زودهنگام بودن برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم در پی شهادت آیت‌الله رئیسی رئیس جمهور سابق، ویژگی حائز اهمیت آن، مشارکت فعال همه طیف‌های سیاسی است.
ثبت 80نفر برای ریاست جمهوری؛ از واقعی تا نمایشی و پوششی* «نه» به گزینه تحریم
با آغاز فرایند ثبت نام در انتخابات، همه طیف‌ها و جریانات سیاسی کشور - از اصولگرایان و مستقلین تا اصلاح‌طلبان و اعتدالیون - نامزدهای خود را روانه خیابان فاطمی کردند.
اصلاح‌طلبان که در 1400 دست روی گزینه‌های رادیکالی همچون مصطفی تاج‌زاده گذاشته بودند و وی را هم بعنوان کاندیدا معرفی کردند و در انتخابات مجلس نیز با عدم مشارکت، راضی به حمایت از نامزدهای تاییدصلاحیت شده نبودند، این بار با در پیش گرفتن یک روند عقلانی، سبدی کوچکتر اما شامل شخصیت‌هایی که می‌توانند تاییدصلاحیت بگیرند انتخاب کردند.
محمد شریعتمداری وزیر کار دولت روحانی، مسعود پزشکیان نماینده مجلس، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور و عباس آخوندی وزیر مسکن روحانی از جمله چهره‌های شناخته شده اصلاح‌طلبان هستند.
در این بین، عبدالناصر همتی و نیز جهانگیری نامزدهای حزب هم کارگزاران هم هستند که در صورت تاییدصلاحیت، مانند 1400 مورد حمایت حزب قرار خواهند گرفت.
در نبود چهره‌هایی چون محمدرضا عارف و سید محمد صدر که از نزدیکان خاتمی هستند، احتمالا پزشکیان و شریعتمداری در کنار نامزدهای کارگزاران می‌توانند گزینه نهایی جبهه اصلاحات به شمار روند.
در ادامه نگاهی به جریان‌های شاخص حاضر در صحنه انتخابات کاندیداهای آنها خواهیم داشت:
* نواصولگرایان
در میان چهره‌های جریان شاخص اصولگرایی، بارزترین فرد، محمدباقر قالیباف است. وی پیش از این 3 بار نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده بود که یک‌بار در سال96 به نفع آیت‌الله رئیسی کنار رفت.
قالیباف که هم‌اکنون ریاست مجلس را برعهده دارد، در ساعات پایانی روز آخر ثبت‌نام‌ها به وزارت کشور آمد تا شانس خود را برای چهارمین بار امتحان کند.
در صورت تاییدصلاحیت قالیباف، وی احتمالا گزینه نهایی احزاب اصولگرا و شورای ائتلاف نیروهای انقلاب خواهد بود.
ناگفته نماند، با توجه به ائتلاف‌های اخیر جبهه پایداری و محمدباقر قالیباف (مثلاً در انتخابات اخیر مجلس) و نیز با عنایت به بهبود روابط آنها و همچنین با توجه به اینکه اختلاف نظرهایی میان جبهه پایداری با سعید جلیلی وجود دارد، احتمال حمایت نهایی پایداری از محمدباقر قالیباف نیز - اگرچه هنوز قطعی نیست - اما غیرممکن و بعید هم به نظر نمی‌رسد.
* ورود تحول‌خواهان با زاکانی و نادران
علیرضا زاکانی شهردار فعلی تهران که در انتخابات سال 1400 به نفع آیت‌الله رئیسی کنار رفت، این‌بار نیز مجدداً برای ورود به رقابت‌ها پا به عرصه گذاشته است.
زاکانی نماینده جریان اصولگرایان تحول‌خواه به‌شمار می‌رود. نام‌گذاری بخشی از نیروهای انقلاب تحت عنوان اصولگرایان تحول‌خواه به مجلس هفتم برمی‌گردد که شاهد شکل‌گیری فراکسیونی تحت این عنوان بودیم؛ بدنه این جریان را احزاب اصولگرایی تشکیل می‌دهند که در دهه هفتاد شکل گرفتند؛ جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی و جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی.
این احزاب نوپای دهه هفتاد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 80، ستادهای احمد توکلی را در دست داشتند و در انتخابات مجلس هفتم در سال 82، توانستند بدنه فهرست اصولگرایان تحت عنوان «آبادگران» را تشکیل دهند و به مجلس راه یابند.
چهره‌هایی همچون احمد توکلی، پرویز سروری، حسین فدایی، علیرضا زاکانی که از همان دوره مجلس با تشکیل فراکسیون تحول‌خواهان انقلابی به جریانی جدا از سایر اصولگرایان تبدیل شدند اما در عمده انتخابات‌ها هماهنگ با سایر احزاب اصولگرا عمل می‌کردند.
از این جریان، الیاس نادران نماینده ادوار مجلس نیز کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری شده است. حال باید دید تحول‌خواهان بر فرض احراز صلاحیت یکی از دو گزینه‌شان (نادران و زاکانی) با نیروهای انقلاب اجماع می‌کنند یا مستقلاً در صحنه می‌مانند؟
* راست سنتی و حمایت از لاریجانی؟
جریان راست سنتی در چند دوره انتخابات اخیر در حاشیه سیاست به‌سر می‌برد. این جریان که پیشتر شیخوخیت اصولگرایان را برعهده داشتند، بعد از انتخابات سال 98 و شکل‌گیری شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، با تشکیل شورای وحدت تلاش داشتند کنش مستقلی در عرصه سیاسی داشته باشند.
شورای وحدت در انتخابات سال گذشته لیستی مستقل ارائه داد اما به جز دو نفر (منوچهر متکی و سید علی یزدی‌خواه) که با فهرست‌های دیگر مشترک بودند، نتوانست موفقیتی کسب کند.
از این جریان دو کاندیدا حضور دارند؛ محمدرضا پورابراهیمی نماینده ادوار که به نمایندگی از حزب موتلفه کاندیدا شده است و مصطفی پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز. با این وجود در صورت تایید صلاحیت علی لاریجانی بعید نیست وی گزینه نهایی این جریان باشد.
در انتخابات سال 84، شورای هماهنگی نیروهای انقلاب که ریاست آن را علی‌اکبر ناطق نوری برعهده داشت، بعد از تکثر نامزدهای اصولگرا، از علی لاریجانی اعلام حمایت کرد و حزب موتلفه اسلامی نیز وی را به عنوان کاندیدای خود برگزید.
با توجه به حضور نزدیکان لاریجانی در شورای وحدت همچون پورمحمدی و محمدرضا باهنر، ممکن است بعد از قریب 20 سال مجدداً لاریجانی با حمایت احزابی چون موتلفه شانس خود را برای ریاست‌جمهوری امتحان کند.
* جلیلی و یارانش
سعید جلیلی از سال 92، با همراهی برخی فعالان سیاسی، تشکیلات و بدنه‌ای برای خود تدارک دیده و تاکنون نیز بخش مهمی از این بدنه را حفظ کرده است و به نظر می‌رسد همان جریان اینک نیز برای رای آوری وی تلاش می‌کنند.
با این حال و علی‌رغم اینکه برخی سعید جلیلی را نزدیک‌ترین گزینه به دولت می‌دانند، اما معرفی گزینه‌هایی از سوی دولتی‌ها نشان می‌دهد که گفتمان دولت گزینه‌ای غیر از آقای جلیلی را برگزیده و سعید جلیلی فارغ از دولت آقای رئیسی، نامزد انتخابات شده است.
* کارگزاران دولت شهید رئیسی
در میان داوطلبان ثبت‌نام کرده، شاهد حضور 5 عضو کابینه آیت‌الله شهید رئیسی بودیم: محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد، داود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه، مهرداد بذرپاش وزیر راه، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رییس بنیاد شهید و سید صولت مرتضوی وزیر کار.
در این میان، اسماعیلی پیش از سایرین و با همراهی میثم نیلی و محسن منصوری و مهرداد بذرپاش در آخرین ساعات تعیین شده، با مراجعه به ستاد انتخابات ثبت نام کردند.
با این حال، فارغ از اینکه افراد زیادی قصد دارند خود را امتداد گفتمان آقای رئیسی معرفی کنند، اما اینکه ضرورتاً یک عضو کابینه به عنوان نماینده گفتمان ایشان تثبیت شود، قطعی نیست.
* بهاری‌ها
محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور دولت نهم و دهم شاخص‌ترین کاندیدای جریانی‌ست که به بهاری‌ها معروف هستند.
محمود احمدی‌نژاد که با 5 بار داوطلبی، رکورددار ثبت‌نام در انتخابات‌های ریاست جمهوری است، در دو دوره قبل با عدم احراز صلاحیت از سوی شورای نگهبان روبه‌رو شد.