نگرانی دوباره از وضعیت هورالعظیم در تابستان

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با ابراز نگرانی از وضعیت کم آبی هورالعظیم در تابستان پیش رو، خواستار جلب همکاری کشاورزان برای عدم کشت تابستانه در حوضه کرخه شد.

محمدجواد اشرفی روز سه شنبه در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: با توجه به کاهش بارندگی و خالی بودن سد کرخه، شرایط خوبی برای هورالعظیم در تابستان پیش رو پیش‌بینی نمی‌شود و امسال همه باید همکاری کنند تا در حوضه کرخه کشاورزی صورت نگیرد در غیر اینصورت در تالاب هورالعظیم با بحران‌هایی همچون مرگ و میر آبزیان و ماهیان روبرو خواهیم شد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر 63 درصد از تالاب هورالعظیم آب دارد، افزود: مخازن یک و 2 و 3 این تالاب وضعیت بهتری نسبت به مخازن 4 و 5 دارند.

اشرفی اضافه کرد: با توجه به تنش آبی در بالادست حوضه کرخه، آبی که باید به هورالعظیم برسد به هیچ وجه جوابگوی نیازهای تالاب نیست و برای تابستان امسال به شدت نگران شرایط هورالعظیم هستیم.

وی ادامه داد: در استان تلاش‌های بسیاری برای ممنوعیت کشت در حوضه کرخه صورت گرفته و این ممنوعیت جزو مصوبات کم‌سابقه است، البته میزان موفقیت در اجرای این مصوبه به عملکرد دستگاه‌هایی همچون جهاد کشاورزی و سازمان آب و برق مرتبط است.

اشرفی گفت: در صورت محقق شدن ممنوعیت کشت در حوضه کرخه و عدم برداشت آب برای کشاورزی، از حداکثر 70 مترمکعب برثانیه که از سد کرخه رهاسازی می‌شود، می‌توان امیدوار بود حدود هفت تا هشت مترمکعب برثانیه آب وارد هورالعظیم شود، که اگر چه این مقدار کمتر از نیاز آبی تالاب در تابستان در شرایط خشکسالی (12 مترمکعب در ثانیه) است اما با همین مقدار آب ناچیز نیز می‌توان تنش‌های آبی را به حداقل رساند.

وی با تاکید بر اهمیت تامین حقابه هورالعظیم افزود: خسارتی که تامین نشدن حقابه این تالاب و احتمال بروز شرایط حاد به دنبال دارد، چه بسا بیشتر از ممنوعیت کشت در حوضه کرخه است، به طور مثال خودسوزی هورالعظیم در تابستان 97 که مدت طولانی ادامه داشت، در صورت تکرار می‌تواند اثرات روانی و بهداشتی بسیاری داشته باشد.

بر اساس این گزارش، تالاب مرزی هورالعظیم در جنوب غرب کشور در خوزستان و در انتهای حوضه آبریز کرخه قرار دارد. این تالاب از بهار پارسال و در پی تنش آبی در حوضه کرخه با بحران خشکی مواجه شده است.

خشک شدن هورالعظیم، مرگ و میر ماهی‌ها و تلفات گاومیش‌هایی که در این تالاب زندگی می‌کنند، اعتراض اجتماعی را در تابستان پارسال در برخی شهرهای خوزستان به دنبال داشت.

طبق مطالعات حقابه هورالعظیم، بر اساس این مطالعات برای حداقل 100 هزار هکتار از مساحت تالاب هورالعظیم 1.8 میلیارد مترمکعب حقابه تعیین شده است به این معنی که برای زنده نگه‌داشتن بخش ایرانی این تالاب که بیش از یکصد هزار هکتار وسعت دارد، بسته به خشکسالی یا ترسالی، باید حداقل 24 مترمکعب بر ثانیه و در گزینه مطلوب 56 مترمکعب بر ثانیه آب وارد هور شود. این در حالی است که ورودی به این تالاب در برخی مواقع به صفر می‌رسد.

بر اساس آیین‌نامه نحوه حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور مصوبه 1394، نحوه تخصیص حقابه محیط زیستی تالاب‌ها از رودخانه‌های بالادست آنها پس از تامین آب شرب نسبت به سایر مصارف دارای اولویت است.

سازمان آب و برق خوزستان ممنوعیت کشت تابستانه را در حوضه کرخه و ممنوعیت کشت شلتوک را در سراسر خوزستان اعلام کرده است.

به گفته رجایی رییس حوضه آبریز رودخانه کرخه، در استان‌های بالادست حوضه کرخه (کرمانشاه، لرستان و بخشی از ایلام) نیز محدودیت کشت تابستانه و ممنوعیت کشت شلتوک اعلام شده است.