هنرمند نمی‌تواند سکوت کند / نباید دست به سانسور حرف‌ها بزنیم

سارا نصراللهی: مرجان خسروی مستندساز درباره مستند «مسیرهای زنانه» گفت: این مستند بعد از اینکه فاند جشنواره هات داکس را کسب کرد، دومین فاند خود را از جشنواره دی ام زد کره جنوبی دریافت کرد. وی ادامه داد: هنوز صداگذاری این مستند انجام نشده اما «مسیرهای زنانه» مراحل پایانی خود را سپری می‌کند و تا حدود 4 ماه آینده آماده خواهد بود. برخی از مراحل پست پروداکشن مانند موسیقی و اصلاح رنگ آن در اروپا انجام خواهد شد و از آنجا چند تهیه کننده خارجی دارد و تولید مشترک میان ایران و اسپانیا است، باید ببینیم آن‌ها هم چه رویکردی دارند تا در نهایت بتوانیم برای اولین بار در یک جشنواره بزرگ از آن رونمایی کنیم. کارگردان «مسیرهای زنانه» درباره موضوع این مستند مطرح کرد: این مستند درباره کوچ عشایر بختیاری است. «مسیرهای زنانه» یک مستند شخصیت محور و مردم‌نگارانه است و در آن به اقلیم چهارمحال و بختیاری که زیست خودم در آنجا اتفاق افتاده است، می‌پردازم. شخصیت اصلی این مستند یک زن است که تصمیم به کوچ می‌گیرد. تلاش کرده‌ام تا در این مستند علاوه بر نشان دادن تمام اتفاقات کوچ به بعضی از آداب و رسوم قبیله‌ای نیز بپردازم.

وی درباره مستند دیگر خود با نام «رویای یک اسب» توضیح داد: این مستند نیز درباره رویای یک دختری است که در منطقه عشایری زندگی می‌کند و باتوجه به تمام محدودیت‌ها به نویسندگی علاقه دارد و توانسته است در این حوزه مقام هم کسب کند وآرزو دارد که بتواند مطرح و معروف شود. خسروی افزود: مدتی برای فیلمبرداری به روستای سرآقاسید سفر می‌کردم و در این رفت‌وآمدها به صورت اتفاقی با یک دختر 15ساله عشایری به نام شهناز آشنا شدم و در لابه‌لای صحبتی که با هم داشتیم، این دختر به من گفت که آرزو دارد تا روزی مشغول به درس خواندن شود اما پدرش این اجازه را به او نمی‌دهد چرا که در آنجا رسم نبود که دخترها تحصیل کنند و یا حتی به دانشگاه بروند اما با این وجود دلیل اصلی و به بیان دیگر ایده اولیه که منجر شد تا من پس از آشنایی با شهناز به ساخت این مستند بپردازم این بود که مادرم همانند شهناز از کودکی آرزوی درس خواندن داشت اما به دلیل شرایطی که در روستاهای مناطق بختیاری وجود داشت هرگز موفق به درس خواندن نشد و به سبب پیوند عاطفی بسیار قوی که میان من و مادرم وجود دارد، دیدار با شهناز این انگیزه را به من داد تا مستند «رویای یک اسب» را تولید کنم و این فیلم را به عنوان ادای دِینی به مادرم تقدیم کنم. به زبان دیگر شهناز خاطرات کودکی من و مادرم است. این مستندساز ادامه داد: کسانی که در طبیعت زندگی می‌کنند با وجود تمام محدودیت‌ها، آرزوهای بزرگ در سر دارند. مانند خودم که آرزو داشتم روزی یک کارگردان بزرگ شوم. این مستندساز افزود: «رویای یک اسب» تا به همین‌جا هم موفقیت‌های بین‌المللی کسب کرده است که ازجمله آن‌ها می‌توان به جشنواره کراکوف لهستان، نانسی فرانسه، سائوپائولوی برزیل، بلگراد صربستان، شارجه امارات و مذهب امروز ایتالیا اشاره کرد. این مستند مصداق آن شعر است که می‌گوید «هرچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند». کاراکتر دختر که شهناز نام دارد کودکی خودمن است. شهناز دختری عشایری است که آرزوهای بزرگ در سر دارد با این تفاوت که از یک دهه دیگر است و حتی فشارهایی بیشتر از من را تجربه کرده است. این مستند رویای یک دختر سرکش است که دوست ندارد با تفکرهای مردانه موجود خود رامحصور کند و دوست دارد اولین زن دانشگاه رفته و تحصیل‌کرده آنجا باشد. کارگردان «رویای یک اسب» ادامه داد: این مستند را برای حضور در شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» ثبت‌نام کرده‌ایم. خسروی درباره مستند دیگر خود که درباره چالش‌های زنان و کودکان عشایر است، توضیح داد: مستند دیگری با عنوان «شوهرایران خانم» روی میز تدوین دارم. این مستند به نوعی اقتباس ادبی از داستان «شوهر آهو خانم» علی محمد افغان است و به زعم خودم بهترین فیلم من تا این لحظه همین مستند است.

این مستندساز درباره جشنواره‌های تخصصی داخل کشور مانند «سینماحقیقت» و «فیلم کوتاه تهران» مطرح کرد: جشنواره «سینماحقیقت» و «فیلم کوتاه تهران» زمانی می‌توانند موفق و تاثیرگذار باشند که اجازه بدهند فیلم‌های جسوری که حال و احوال جامعه و اجتماع را نشان می‌دهد، به نمایش دربیایند. هنرمند نمی‌تواند سکوت کند و درست است که انتقادش را با هنری که دارد نشان بدهد و این جشنواره‌ها نیز باید صدای همه مردم باشد و در آن تک‌صدایی وجود نداشته باشد. یک جشنواره زمانی خوب، حرفه‌ای و تخصصی می‌شود که صدای تمام طیف‌های جامعه را در بر بگیرد. خصوصا درباره مستند و فیلم کوتاه باید اینطور باشد زیرا این دو حوزه و به خصوص مستند، جزو پیشروترین و منتقدترین حوزه‌ها هستند و بسیاری از فیلم‌های بلند سینمایی ایده‌های خود را از همین مستندها و فیلم کوتاه‌ها می‌گیرند. مرجان خسروی در پایان گفت: مستندسازان رسالتشان بیان درد جامعه است و همواره پیشرو هستند. کسانی که سوژه خود را در اخبار داغ روز پیدا می‌کنند و اساس کارشان نشان دادن ضعف‌های جامعه و بیان اعتراض خود با زبان هنر خود است. مستند دردنیا به قدری جایگاه رفیعی دارد که برنده جشنواره ونیز مستند «همه زیبایی و خونریزی» انتخاب می‌شود که درباره یک شرکت متقلب دارویی است. تمام حرف این است که نباید دست به سانسور حرف‌ها بزنیم و این مستندسازان که بیان کننده درد جامعه هستند را ببینیم و حرف‌هایشان را بشنویم.

55247