«هیپوکامپوس»؛ کمدی فلسفی از جهان آشفته امروز

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ ایده نگارش «هیپوکامپوس» از نگاه طاهری به آشفتگی و از مدار خارج شدن زندگی امروز نشأت گرفته است. او معتقد است که بشر در سیاره زمین، زندگی را به جایی رسانده که با ساختار منظم و ارگانیک هستی در تضاد کامل است. طاهری وضعیت کنونی جهان را به خوابی تشبیه می‌کند که در آن با ناهماهنگی‌ها و رخدادهای غیرمنطقی مواجه می‌شویم و تعجب نمی‌کنیم. به همین ترتیب، امروز مدام شاهد اتفاقاتی هستیم - از مرگ صدها انسان گرفته تا نابودی شهرها - که هیچ توضیح عاقلانه‌ای برای آن‌ها وجود ندارد. «هیپوکامپوس» دقیقاً محصول چنین وضعیتی است؛ نمایشی که جهان آشفته و غیرمنطقی انسان امروز را به تصویر می‌کشد.

چالش نویسندگی و تفاوت‌ها با آثار قبلی

اگرچه ممکن است رگه‌هایی از کمدی‌های قبلی طاهری در «هیپوکامپوس» یافت شود، اما به گفته او تفاوت‌های بسیاری با آن‌ها دارد. زندگی امروز ما شبیه دهه‌های 70 و 80 نیست و این تغییرات در نگارش اثر جدید منعکس شده‌اند. «هیپوکامپوس» یک چالش نوشتاری بزرگ برای طاهری بوده است، چرا که هشت کاراکتر ثابت دارد که دائماً روی صحنه حضور دارند. همچنین، این نمایشنامه وضعیت غیرمعمولی را نشان می‌دهد که آدم‌ها در آن گرفتار شده‌اند و با منطق عینی سازگار نیست. طاهری توضیح می‌دهد که نوشتن چنین متنی باید از یک سو دچار ساختارگریزی نمی‌شد و از سوی دیگر باید پیوستگی ساختاری خود را حفظ می‌کرد.

کمدی، تنها ژانر برای نمایش زندگی امروز

امید طاهری بیان می‌کند که زندگی امروز را تنها می‌توان در ژانر کمدی نمایش داد. او معتقد است که کار از تراژدی گذشته است، اما تأکید می‌کند که منظور او از کمدی، کمدی مفرح و آزاد نیست. در این بافت کمیک، جایی برای خوش‌باشی و تفریح وجود ندارد؛ بلکه کمدی در سطحی عمل می‌کند که درد به اوج شدت خود رسیده است. به نظر او، تراژدی در دوره‌های آرامش و رفاه بشر بیشتر پاسخگوست، اما کمدی ناب درست زمانی وارد می‌شود که انسان از حال و روز خود به گریه افتاده است.

فرازمانی و فرامکانی بودن «هیپوکامپوس»

نمایشنامه «هیپوکامپوس» جغرافیای خاصی ندارد و به گفته طاهری، ماهیت نمایش این است که در هر نقطه‌ای از جهان که اجرا شود، مخاطب آن را به جغرافیای خود پیوند می‌زند. او حتی اشاره می‌کند که «هیپوکامپوس» اولین نمایشنامه اوست که در آن از اسامی ایرانی استفاده شده، اما همچنان آن را محدود به مرز و جغرافیا نمی‌داند. رویکرد تماتیک متن، انسانی است و ناظر بر وضعیتی منطق‌گریز، آشفته و بی‌ثبات است که امروز در سراسر دنیا می‌توان شاهد آن بود.

انتشار پس از اجرا و زمان نگارش

امید طاهری اعلام کرده که نمایشنامه «هیپوکامپوس» پس از اجرای میثم عبدی منتشر خواهد شد. عبدی همواره اولین کارگردان نمایشنامه‌های او (به جز «شام کوتاه کریسمس») بوده است، هم به دلیل اینکه گروه تئاتر «اشتباهات» از دهه هفتاد فعالیت می‌کند و طاهری نویسنده این گروه است، و هم به دلیل آشنایی و تسلط عبدی بر این ژانر و شیوه اجرایی‌اش. طاهری امیدوار است «هیپوکامپوس» نیز مانند «اکتشافات»، «ارتفاعات» و «استشمامات» مورد توجه گروه‌های تئاتری قرار گیرد. او یادآور می‌شود که تنها برای «کمدی اکتشافات» بیش از هشتاد مجوز اجرا در نقاط مختلف کشور صادر کرده است.

نگارش پلات «هیپوکامپوس» در دوره کرونا آغاز شد. طاهری در آن دوران تمرکز ایجاد شده را فرصتی برای نوشتن سه نمایشنامه می‌داند که «هیپوکامپوس» اولین آن‌هاست. او حدود شش ماه درگیر نوشتن متن بوده و در ماه‌های اخیر، همزمان با تمرینات گروه، تغییراتی نیز در آن ایجاد کرده است. به دلیل محدودیت زمانی اجرا (80 دقیقه)، بخش‌هایی از متن که در حالت مطلوب حدود 110 دقیقه زمان می‌خواست، کوتاه شده‌اند. با این حال، نسخه چاپی نمایشنامه کامل‌تر خواهد بود و بخش‌هایی از جمله در پایان‌بندی را شامل می‌شود که در اجرا حضور ندارند.