ورق دیگری از محرومیت سیستان و بلوچستان

دانشجو نوشت: دشتیاری، منطقه‌ای در جنوب بلوچستان است که با بی توجهی‌های مکرر مسئولین دست و پنجه نرم می‌کند. شهرستان مردمان خوب و دشت‌های سخاوتمند که گیر نامهربانی‌های پیاپی بالادستی هاست. سرزمین زنان کوزه به دستی که به کوه و دشت می زنند تا آب بیاورند. هرچند که وجود چشمه‌ها در دل کوه و دشت‌های اطراف روستا مزیت به حساب می‌آید اما ساکنین تعداد زیادی از روستا‌های استان مجبور به ساخت هوتک‌هایی برای جمع آوری آب باران هستند.

هوتک هایی که نه آب آنها بهداشتی است و عاری از بیماری و نه همیشه عامل نجات. چنان که در برخی موارد جان کودکان این دیار را هم گرفته. چندی پیش خبر فوت پسر بچه 9 ساله‌ای که بعد از نجات دوستانش در داخل یکی از هوتک‌های سیستان و بلوچستان غرق شد، بازتاب رسانه‌ای پیدا کرد.

امیرحسین عظیمی، فعال رسانه‌ای بلوچ در خصوص کم آبی‌های روستا‌های جنوب استان سیستان و بلوچستان می‌گوید: هوتک‌ها پدیده‌ای زاییده از خشکسالی‌ها و نبود آبرسانی منظم است. هوتک‌هایی دست ساز که محل دپوی آب از باران است و مردم برای رفع حاجت مجبور به استفاده از آن هستند. آب‌هایی که تائیدیه بهداشت و استاندارد ندارد و مخل سلامتی مردم می‌شود. عظیمی می‌گوید: هوتک گودالی پر از آب‌های راکد است که مردم مجبور به استفاده از آن هستند، چرا که سهمیه روزانه 15 لیتر جوابگوی مصارف آن‌ها نیست. با این حال شرایط برای مردم روستا‌هایی که حتی از تانکر‌های آبرسانی محرومند دشوارتر است. عورکی یکی از چندین روستای از توابع شهرستان دشتیاری در جنوب استان سیستان و بلوچستان است که شبکه آبرسانی و لوله کشی ندارد. طبق آخرین برآورد‌ها و منابع خبری، حدود 3000 روستا در سطح استان فاقد شبکه آبرسانی هستند و به شکل سقایی اداره می‌شوند. در این میان حدود 1300 روستا هم به وسیله تانکر آبرسانی می‌شوند و سهم هر فرد چیزی بالغ بر 15 لیتر در شبانه روز است؛ هرچند که این آبرسانی منظم نیست و در زمان‌های مشخصی طبق وعده‌های از پیش تعیین شده اتفاق نمی‌افتد. مابقی روستا‌ها یعنی چیزی حدود 1700 روستای آن از همین آبرسانی‌های گاه و بی گاه تانکر‌ها بی بهره اند و آبفا با بهانه‌هایی مثل صعب العبوری دسترسی به روستا و عدم وجود جاده مناسب از فرستادن تانکر آب به این مناطق خودداری می‌کند. در هفته‌های گذشته کلیپ‌ها و عکسهای متعددی از عدم وجود آب و گلایه‌های مردم روستای عورکی در فضای مجازی منتشر شد. با این حال روستا‌های زیادی در استان وسیع سیستان و بلوچستان با بحران آب، روزگار می‌گذرانند. در این میان بنا به اعداد و ارقام موجود، حال روستا‌های دشتیاری از تمام مناطق وخیم‌تر است که تعدادی هم مربوط به شهرستان‌های چابهار و نیکشهر می‌شوند. شاید یکی از رسالت‌های جا افتاده دولت تدبیر و امید در طول هفت سال ریاست جمهوری رسیدگی به شبکه آبرسانی مناطق مختلف کشور بود. 3000 روستایی که تنها در یکی از استانهای کشور عملا حتی لوله کشی نشده و از ابتدایی‌ترین حقوق زندگی جدا مانده اند. استانی که طبق برآوردهای وزارت نیرو، 700 هزار نفر از جمعیت روستایی اش به شبکه آب دسترسی ندارند!

یزدان پناه از اهالی دیار دشتیاری و از معلمان جنوب استان بلوچستان است؛ معلمی که شاهد نداری ها و کاستی‌های بی وقفه سیستان و بلوجستان بوده. وی می‌گوید: در دل دشتیاری روستا‌های متعددی پیدا می‌شود، روستا‌هایی که مردم برخی از آن‌ها به چاه مجهزند و عده‌ای از آن بی بهره. عورکی جز این روستا‌هایی است که لوله کشی نشده و به کل از آب شرب محروم است.

او گفته که خیرین محلی و غیر محلی بعد از وقوع سیلاب سال گذشته پای کار آمدند و نزدیک به 1200 متر از 6 روستا را لوله گذاری کردند، اما خبری از قدمات دولتی نیست و تماما اقدامات خیرین است. یزدان پناه می‌گوید: عورکی و دیگر مناطق محروم علاوه بر نبود آب شرب از قحطی مکرر برق نیز رنج می‌برند. بسیاری از ساکنین این نواحی بی شناسنامه اند. این روستا‌ها از جاده‌های مناسبی برخوردار نبوده و بعد از کوچک‌ترین سیلابی راه تمامی روستا‌ها بسته می‌شود. بی آبی گوشه‌ای هرچند وسیع از محرومیت سیستان و بلوچستان است و شاید به گفته بسیاری از مردم، یکی از اصلی‌ترین راهکار‌های پایان دادن به بی آبی، اتمام شبکه پایین دست، دو سد اصلی بلوچستان یعنی پیشین و زیردان است که بعد از گذشت 20 سال هنوز بهره برداری نشده اند. برای پیگیری مشکل مردم با عفتی، معاون فرماندار چابهار در خصوص عدم پیشرفت طرح‌های عمرانی، نبود سیستم آبرسانی و لوله کشی به روستا‌های سیستان و بلوچستان صحبت کردیم. می‌گوید: عهده دار این عقب افتادگی، وزارت نیرو و آب و فاضلاب استان است. طرح‌های نیمه تمامی که باید به دست اداره آب و فاضلاب حل بشود، اما بی نتیجه مانده است. عفتی ادامه می‌دهد: این نتیجه عمکرد ضعیف اداره آبفا استان سیستان و بلوچستان و وزارت نیرو است! مسئولینی که توان انجام وظایف خود را ندارند بهتر است که سمت را به افراد کاردان تری واگذار کنند. طبق آخرین برآورد‌ها حدود 3000 روستا در سطح استان فاقد شبکه آبرسانی هستند و به شکل سقایی اداره می‌شوند. در این میان حدود 1300 روستا از این آمار به وسیله تانکر آبرسانی می‌شوند و سهم هر فرد چیزی بالغ بر 15 لیتر در شبانه روز است در ادامه چندین مرتبه با قاسمی، مسئول اداره آب و فاضلاب استان سیستان و بلوچستان تماس گرفته و در آخر موفق به گفتگو با وی شدیم. قاسمی می‌گوید: شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی 4 ماه است ادغام شده و من به تازگی به این سمت منصوب شده ام. تمام این مسائل درست است، ولی برای سال‌های متمادی گذشته است. تمامی کاستی‌ها را می‌پذیرم و برایشان برنامه داریم. تا کنون حدود مبلغ 240 میلیارد تومان را به مناقصه گذاشتیم که تقریبا 10 مجتمع روستایی را شامل می‌شود.