وزارت میراث رویه تبدیل ابنیه تاریخی به دفتر کار را تغییر دهد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی «ساماندهی محورهای تاریخی شهر تهران» به همت گروه نوسازی و بازآفرینی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و با حضور حمیدرضا حاجوی معاون بافت و بناهای تاریخی شهر تهران، محمدسعید ایزدی، معاون اسبق وزیر راه و شهرسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان، حسین راعی عضو هیئت علمی گروه مرمت معماری و شهری دانشگاه علم و صنعت و مجید روستایی عضو هیئت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران برگزار شد.

انجام 4 پروژه مطالعاتی در حوزه ساماندهی محورهای تاریخی

عبدالله خرسندیان رئیس گروه نوسازی و بازآفرینی مرکز مطالعات در ابتدای این نشست به اهمیت محورهای تاریخی به عنوان شاهرگ‌های حیاتی و هویت‌ساز شهر تهران اشاره کرد و گفت: منظور ما از ساماندهی بافت تاریخی، حفظ و نگهداری بافت موجود با حداقل هزینه و کمترین تخریب است.

وی با بیان اینکه ساماندهی محورهای تاریخی می تواند به موتور محرک توسعه گردشگری شهری، هویت بخشی به نسل جوان و بازآفرینی قلب تاریخی شهر تبدیل شود، افزود: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهر تهران در این خصوص 4 پروژه مطالعاتی همچون تدوین برنامه راهبردی ارتقای تاب آوری شهری در محدوده حصار ناصری، برنامه عملیاتی بهره‌برداری از بناهای ارزشمند و معاصر غیر میراثی تهران، باز زنده‌سازی مجموعه باغ علاءالدوله به منظور شناسایی ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ظرفیت سنجی تعریف پروژه‌های محرک توسعه با هدف بازآفرینی شهری داشته است.

طرح تفصیلی حصار ناصری در نوبت کمیسیون ماده 5/ تدوین اطلس سرمایه گذاری ابنیه ثبت ملی

در ادامه این مراسم، حمیدرضا حاجوی معاون بافت و بناهای تاریخی شهر تهران اظهار کرد: معاونت بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران با اجرای پروژه‌هایی مانند طراحی و ایجاد سامانه QR- Code برای معرفی ابنیه تاریخی، تدوین اطلس سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بناهای تاریخی تحت تملک شهرداری و تدوین دستورالعمل شناسایی ابنیه با ارزش معاصر تهران گام‌های مؤثری برداشته است.

حاجوی با اشاره به لایحه شهردار تهران در خصوص «سیاست‌گذاری و فرآیند صدور پروانه مرمت، حفظ، احیاء و تعیین کاربرد بناهای تاریخی و ارزشمند تهران» که در تاریخ 10 بهمن ماه سال 1402 در شورای شهر به تصویب رسید، گفت: این مصوبه زمینه‌ساز تشکیل کمینه سیاست‌گذاری، تملک و بهره‌برداری بناهای تاریخی فرهنگی شده که می‌تواند تحولی در مدیریت یکپارچه این میراث ایجاد کند.

وی همچنین از تدوین زیرساخت گردشگری مجازی با معرفی 2000 مکان رویدادهای شهری و جانمایی 242 ابنیه ثبت ملی خبر داد و تأکید کرد: هوشمندسازی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، کلید حفظ و معرفی میراث فرهنگی در دنیای امروز است.

حاجوی تصریح کرد: همچنین بازنگری طرح تفصیلی ضوابط ویژه محدوده حصار ناصری که عمدتاً در منطقه 12 و بخشی از منطقه 11 است، تهیه و تدوین شده و در نوبت کمیسیون ماده 5 برای تصویب است، ضمن اینکه امیدواریم وزارت میراث فرهنگی یک بار برای همیشه موضوع ابنیه واجد ارزش و ثبت ملی را به شهرداری اعلام کند.

معاون بافت و بناهای تاریخی شهر تهران اظهار کرد: اقدامی که اخیراً به ثمر رسید، تدوین اطلس سرمایه گذاری ابنیه ثبت ملی متعلق به شهرداری تهران در مناطق 11 و 12 برای اولین بار است، این نکته بسیار اهمیت دارد که ما بناهای واجد ارزش را تبدیل به دفتر کار نکنیم، ما در معاونت شهرسازی اولین دستگاهی خواهیم بود که این موضوع را اجرا خواهیم کرد و از وزارت میراث فرهنگی درخواست داریم که رویه خود را در بهره‌برداری از ابنیه واجد ارزش و تبدیل آن به دفتر کار تغییر دهند.

تبدیل خیابان‌ها به پیاده‌راه؛ راهکاری برای ساماندهی محورهای تاریخی

در ادامه این نشست محمد سعید ایزدی، معاون اسبق وزیر راه و شهرسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان اظهار کرد: تبدیل خیابان‌ها به پیاده‌راه در مراکز شهرها می‌تواند به عنوان راهکاری برای ساماندهی محورهای تاریخی و ارتقای کیفی محیط شهری مورد توجه قرار گیرد.

وی با مرور تجارب بین‌المللی مانند پروژه شهری بانیولس اسپانیا و همچنین تجارب داخلی در شهرهایی مانند قم، بر ضرورت تدوین سند جامعی برای تعریف راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های عملیاتی ساماندهی محورهای تاریخی تهران تأکید کرد.

لزوم تلفیق دو روش سنتی و ارزش‌محور در مدیریت میراث فرهنگی

در ادامه این نشست، حسین راعی عضو هیأت علمی گروه مرمت معماری و شهری دانشگاه علم و صنعت گفت: امروزه باید به جای اصطلاح «محورهای‌های تاریخی» از «محورهای‌های زندگی» استفاده کنیم؛ چرا که میراث فرهنگی تنها در صورتی پایدار می‌ماند که به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شود.

راعی بر لزوم تلفیق دو روش سنتی و ارزش‌محور در مدیریت میراث فرهنگی تأکید کرد و افزود: روش سنتی بر حفاظت از مواد و مصالح تمرکز دارد، در حالی که روش ارزش‌محور به ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیطی میراث فرهنگی می‌پردازد. ترکیب این دو روش می‌تواند به حفاظت پایدار منجر شود.

وی همچنین بر ضرورت «مدیریت تغییرات» در محوطه‌های تاریخی تأکید کرد و افزود: مدیریت اثربخش نیازمند حفظ ارزش‌های برجسته اثر، نگهداری از محدوده‌های تأثیرگذار و آماده‌سازی مکان برای استفاده مجدد بر اساس نیازهای واقعی مردم است.

اهمیت مشارکت مردمی در پروژه‌های بازآفرینی شهری

در پایان این نشست، مجید روستایی عضو هیأت مدیره شرکت بازآفرینی شهری با ارائه نمونه‌های موفق بازآفرینی محورهای تاریخی در شهرهای مختلف ایران از جمله محور سنگ سیاه شیراز، گذر محتشم کاشان، محور فیض‌آباد کرمانشاه و محور آقازمان سنندج، به تحلیل اقدامات انجام شده پرداخت.

روستایی با اشاره به تقسیم‌بندی طرح‌های بازآفرینی به سه نسل مختلف گفت: نسل اول مبتنی بر روان‌بخشی محورها، نسل دوم بر بازگشایی معابر و نسل سوم بر تجهیز محورها و ارتقای زیرساخت‌ها متمرکز بوده است.

وی همچنین با مرور تجارب بین‌المللی، بر اهمیت مشارکت مردمی، توسعه اقتصادی پایدار و توجه به پیوندهای اجتماعی در پروژه‌های بازآفرینی تأکید کرد.