پاسخ ایران چه خواهد بود؟

فرارو- در پی ترور سردار قاسم سلیمانی توسط آمریکا، جهان نفس‌های خود را در سینه حبس کرده و منتظر «انتقام سخت» ایران است. در این میان، کارشناسان بین المللی، گمانه‌زنی‌های زیادی درباره واکنش احتمالی ایران مطرح کرده‌اند. به گزارش فرارو، بامداد جمعه، ارتش آمریکا به دستور مستقیم دونالد ترامپ، سردار قاسم سلیمانی را لحظاتی پس از خروج از فردوگاه بغداد، هدف قرار داد. در این حمله پهپادی، علاوه بر فرمانده سپاه قدس، ابومهدی المهندس، نایب رئیس حشد الشعبی، و تعدادی دیگر از همراهان‌شان به شهادت رسیدند. به محض اعلام خبر شهادت سردار سلیمانی، تقریبا اکثر مقامات بلندپایه ایران تاکید کردند که این کشور از آمریکا به خاطر ترور سردار سلیمانی انتقام خواهد گرفت. رهبری انقلاب، با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد: «انتقام سختی در انتظار جنایتکارانی است که دست پلید خود را به خون او و دیگر شهدای حادثه‌ی دیشب آلودند. شهید سلیمانی چهره‌ی بین‌المللی مقاومت است و همه‌ی دلبستگان مقاومت خونخواه اویند.» علاوه بر این، سردار ابوالفضل شکارچی، سخنگوی ارشد ستاد کل نیرو‌های مسلح ایران، گفت: «آمریکایی‌ها باید بدانند که ایران در پاسخگویی حتما عجله نخواهد کرد. ما حتما فکر می‌کنیم و یک برنامه‌ریزی خواهیم کرد که با حوصله پاسخ این اقدام تروریستی را در آینده به‌شکل کوبنده و پرقدرت بدهیم. این مسئله را آمریکا بداند که جمهوری اسلامی و جبهه مقاومت در برابر این جنایت تروریستی کوتاه نخواهد آمد.» به نظر می‌رسد که ایران در انتقام از آمریکا مصمم است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که جایگاه و شهرت سردار سلیمانی و همچنین جسارت آمریکا در به عهده گرفتن ترور سردار سلیمانی، از لحاظ منطقی و محاسباتی مستلزم یک پاسخ از جانب ایران است. اما اینکه این پاسخ چه خواهد بود، فعلا هیچکس نمی‌داند. با این حال، از اظهارات مقامات ایران و همچنین گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای می‌توان چشم انداز پاسخ‌های احتمالی ایران را ترسیم کرد. اکثر رسانه‌های منطقه‌ای و بین المللی می‌گویند ایران برای پاسخ دادن به آمریکا گزینه‌های متعددی در اختیار دارد. سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، بامداد جمعه در یک حمله پهپادی آمریکا در بغداد به شهادت رسید. گزینه‌های انتقام 1- یکی از گزینه‌هایی که به طور گسترده به آن اشاره شده، پاسخ متحدان منطقه‌ای ایران به آمریکا است. برخی محافل رسانه‌ای معتقدند که ایران ممکن است در کنار متحدان‌اش در منطقه، به آمریکا پاسخ دهد. در همین رابطه، خبرگزاری فرانسه نوشت: «پیش بینی می‌شود که عراق، جایی که ایران از متحدان زیادی برخوردار است، در کانون واکنش‌های اولیه قرار گیرد.» همچنین خبرگزاری رویترز نوشت: «قتل هدفمند سلیمانی، ممکن است نیرو‌های آمریکایی مستقر در خاورمیانه را به خطر بیندازد. برای مقابله با تسلیحات پیشرفته‌تر آمریکا، ایران عمدتا بر تاکتیک‌های نامتقارن و نایبان منطقه‌ای‌اش اتکا می‌کند.» از سوی دیگر، مقامات نظامی ایران نیز احتمال نقش آفرینی کل جبهه مقاومت در پاسخ ایران به آمریکا را رد نکردند. سردار علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، با بیان اینکه سپاه به محض دریافت دستور، انتقام سخت را می‌گیرد، گفت: «انتقام از آمریکا تنها مختص به ایران نیست و موکول به کل جغرافیای جبهه مقاومت است.» 2- بستن تنگه هرمز: اخلال در مسیر‌های انتقال انرژی، به عنوان یکی از گزینه‌های ایران برای پاسخ دادن به آمریکا معرفی شده است. در همین رابطه شبکه سی ان ان آمریکا در تحلیلی نوشت: «تهران قول داده انتقام بگیرد. یک مکان به شکل ویژه‌ای آسیب پذیر است: تنگه هرمز، در ساحل جنوب ایران.» این شبکه به نقل از تحلیلگران اندیشکده گروه اوراسیا مدعی شد که پاسخ ایران به ترور سردار سلیمانی ممکن است شامل تلاش‌هایی برای اخلال در کشتیرانی در خلیج فارس شود. رویترز و سایر رسانه‌های غربی نیز به این گزینه اشاره کرده‌اند. در همین رابطه، رویترز نوشت: «تهران ممکن است از موشک‌ها، پهپادها، مین‌ها، قایق‌های تندرو و لانچر‌های موشکی‌اش در خلیج (فارس) برای مقابله با آمریکا و متحدانش استفاده کند.» 3- حملات سایبری: در ژانویه 2019، دان کوتس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، گفته بود که ایران تلاش می‌کند قابلیت‌هایی برای حمله به زیرساخت‌های آمریکا و متحدانش به دست آورد. کارشناسان معتقدند که ایران یکی از بازیگران برجسته حوزه سایبری در جهان است. لوید گیزو، رئیس انجمن صنفی متخصصان امنیت و رسانه فرانسه، به خبرگزاری فرانسه گفته ایران ارتش سایبری دارد. به گفته این کارشناس، ارتش سایبری ایران بر زیرساخت‌های صنعتی تمرکز می‌کند و ترسناک است. ارتش مزبور می‌تواند به برخی سد‌ها در آمریکا و سامانه‌های تولید انرژی آمریکا نفوذ کند. گفتنی است که پیش‌تر گزارش‌هایی درباره نفوذ هکر‌های ایرانی به سیستم یکی از سد‌های کوچک نیویورک در سال 2013 منتشر شده بود. بخوانید: واکاوی ابعاد پنهان ترور سردار سلیمانی چرا آمریکا سردار سلیمانی را هدف قرار داد؟ 4- توافق هسته‌ای سال 2015: ترور سردار سلیمانی، در شرایطی اتفاق افتاد که ایران برای برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای آماده می‌شود. موعد برداشته شدن این گام حوالی ششم ژانویه است. برخی ناظران معتقدند که ایران ممکن است با توقف اجرای برخی تعهدات کلیدی مندرج در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا حتی خروج از آن به آمریکا پاسخ دهد. ظاهرا فرانسه از این سناریو نگران شده است. به همین دلیل، روز جمعه، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای، از ایران خواست از هر اقدامی که ممکن است به بی‌ثباتی در منطقه یا ایجاد بحران اشاعه خطرناک منجر شود، خودداری کند. سه پیام محرمانه ترامپ به ایران بعد از ترور سردار سلیمانی  به هر حال، پاسخ ایران هر چه باشد، زیاد طول نخواهد کشید. به همین دلیل، دولت آمریکا برای جلوگیری یا حداقل کم اثر کردن پاسخ احتمالی ایران به تکاپو افتاده است. برخی گزارش‌های رسانه‌ای حاکی از این است که از زمان ترور سردار سلیمانی تاکنون، آمریکا حداقل سه پیام به ایران فرستاده است. پیام نخست، از طریق سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران است، به مقامات ایران تحویل داده شد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، این پیام را «بسیار نابخردانه» و «گستاخانه» توصیف کرد. ظاهرا، امریکا در این پیام به ایران هشدار‌هایی داده یا تهدیداتی کرده است. پیام دوم، را یک دیپلمات ارشد عرب، صبح روز جمعه به تهران آورد. امیر موسوی، دیپلمات سابق ایران، در گفتگویی با شبکه المیادین، با اشاره به این پیام، مدعی شد که تهران از همان لحظات اولیه، این پیام را رد کرد و مقامات ایران حتی به دیپلمات عرب اجازه خروج از فرودگاه را ندادند. طبق ادعای موسوی، پیام ترامپ حاوی مقدار «زیادی تطمیع و مشوقات زیاد» بود. در همین پیام، ترامپ از ایران درخواست خویشتنداری کرده و خواستار این شده که ایران در ماجرای ترور سردار سلیمانی به آمریکا پاسخ ندهد. پیام سوم را محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، به تهران منتقل کرد. موسوی در توئیتی ادعا کرد وزیر خارجه قطر پیامی از امریکا به ایران آورده که در آن از ایران خواسته شده که به آمریکا پاسخ ندهد.